شماره ۳۲۶۸ | ۱۴۰۳ يکشنبه ۳۰ دي
صفحه را ببند
سقوط اندلس و پایان حکومت مسلمانان در خاک اروپا

[شهروند] 533 ‌سال پیش در چنین روزی، برابر 19 ژانویه ١٤٩٢ میلادی، با شکست مسلمانان در غرناطه یا گرانادا و تصرف این شهر توسط مسیحی‌ها، نخستین دولت اسلامی در خاک اروپا به پایان راه خود رسید. فتح کامل اندلس سال 97 هجری خورشیدی یا 719 میلادی، در دوران خلافت ولید بن عبدالملک (ششمین خلیفه اُموی) اتفاق افتاد و مسلمانان، جنوب شبه جزیره ایبِری در قاره اروپا را به قلمروی حکومت اسلامی اضافه کردند. به این ترتیب اندلس پس از غلبه مسلمانان به نقطه اتصال شرق و جهان اسلام با غرب و دنیای مسیحیت تبدیل شد. اما ماجرا از کجا آغاز شد؟ سال 92 هجری حاکم دولت بنی‌امیه در شمال آفریقا که منصوب خلیفه وقت ولید بن عبدالملک بود، 7 هزار نفر را برای لشکرکشی به شبه‌جزیره ایبری مجهز کرد و فرماندهی آنان را به طارق بن زیاد سپرد. طارق نیز با عبور از تنگه‌ای که بعدها به نام خود او «جبل الطارق» نام گرفت، وارد خاک اروپا شد. مشهور است که طارق پس از پیاده شدن لشکریان در ساحل دستور داد کشتی‌ها را بسوزانند و سپس خطاب به سربازان خود گفت: «راه گریز کجاست؟ دشمن در مقابل شماست و دریا پشت سرتان قرار دارد و به خدا قسم در برابرتان راهی جز صداقت و صبر نیست.» 

تمدن‌سازی اسلامی در جنوب قاره اروپا
فتح اندلس دولت‌های اروپایی را متوجه خطر نفوذ اسلام در سرزمین‌های مسیحیان کرد و آنان را به فکر پس‌ گرفتن اراضی تصرف شده انداخت. آن‌ها تقلای خود را کردند، اما برای رسیدن به مقصود نهایی باید زمانی برابر با ٧ قرن انتظار می‌کشیدند. در تاریخ از تلاش‌های مسیحیان برای بیرون راندن مسلمانان از جنوب قاره اروپا به «جنبش استرداد اندلس» یا «رکونکیستا» یاد شده که عبارت است از لشکرکشی‌های متعدد و جنگ‌های طولانی که حدود 300 سال به طول انجامید. طی این 3 قرن مسلمانان اسپانیا که به «مورو» معروف بودند، توانستند در برابر حملات ارتش‌های اروپایی تاب بیاورند. «مورو»ها ترکیبی از نژاد‌های عرب، اسپانیایی و بربر (بومیان شمال آفریقا) بودند که تأسیس یکی از مهم‌ترین تمدن‌های اسلامی در محدوده‌ای متشکل از ایالت‌های «قرطبه» (کوردوبا)، «غرناطه» (گرانادا)، «طلیطله» (تولدو) و «اشبیلیه» (سویا) را به نام خود ثبت کردند. 

پروژه نفوذ و سقوط دولت اسلامی اندلس
حضور طولانی مدت مسلمانان در جنوب اروپا بر زندگی و فرهنگ بخشی کثیری از ساکنان این قاره اثر گذاشت و حتی اقتصاد این مناطق را تحت ‌تأثیر قرار داد. اروپاییان ابتکارات و ابداعات مسلمان‌ها در کشاورزی و زراعت را آموختند و برای نخستین ‌بار کشت محصولاتی چون زعفران، کتان و شاهدانه در قاره اروپا آغاز شد. اما همه این‌ها نیز باعث نمی‌شد تا دولت‌های مسیحی فکر اخراج مسلمانان و زدودن مظاهر اسلامی از خاک اروپا را کنار بگذارند. در نهایت با گذر زمان و نفوذ سبک زندگی اروپایی-مسیحی بین مسلمانان، همچنین بی‌تفاوتی حکام مسلمان نسبت به رواج آداب و رسوم مغایر شیوه زندگی اسلامی، اتحاد مسلمانان در برابر دشمن تضعیف شد. نهایتاً در پایان قرن ١٥ میلادی فقط شهر غرناطه در اختیار مسلمان‌ها بود که آن هم با حمله پادشاهی کاستیا فروپاشید و حکومت مسلمانان اروپا پس از 781 ‌سال منقرض شد. 


تعداد بازدید :  41