[ شهروند ] برخلاف ادعاهای شماری از نشریات سینمایی که دوره چهل‌وسوم جشنواره فیلم فجر را پر از اسامی تازه‌وارد و ناشناس می‌دانند؛ جشنواره امسال- چه در زمینه کارگردانی و چه در بین بازیگرانی که در جشنواره امسال حضور خواهند داشت- حتی اگر هم یک جشنواره پرستاره نباشد، بی‌ستاره هم نیست و به خصوص بازیگران مطرح زیادی در فیلم‌هایی که در 10 روز جشنواره نمایش داده خواهند شد، حضور دارند. این مطلب برای نگاهی دقیق‌تر به این موضوع تنظیم شده است. تا شمایی کلی از حضور چهره‌های شناخته‌شده در فستیوال 43 به دست دهد...
با این که در بین عامه سینمادوستان واژه و حتی مفهوم «ستاره» اغلب با بازیگری و هنرپیشگی مترادف دانسته می‌شود؛ ولی با این حال در صنوف و رشته‌های دیگر سینما نیز می‌توان نام‌های پرشماری را مثال زد که جلوه‌ای ستاره‌گون دارند- و این واژه را نمی‌توان الزاما تنها در مورد بازیگران به کار برد. به عنوان مثال کمتر کسی در این زمینه تردید دارد که نام‌هایی مانند اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی و فیلمسازانی در این حد حتی در قیاس با شناخته‌شده‌ترین بازیگران فیلم‌هاشان هم «ستاره»ترند و حداقل این‌که از محبوبیت بیشتری بهره‌مندند.
ستاره‌های کارگردانی
در میان کارگردانان حاضر در جشنواره امسال با این که ابراهیم حاتمی‌کیا تنها کارگردانی است که موقعیت و جایگاهی ستاره‌گون دارد؛ ولی با این حال جشنواره امسال از کارگردانان شناخته‌شده بی‌بهره نیست و شاهد حضور نام‌هایی مانند رسول صدرعاملی، ابوالفضل جلیلی و محمدعلی سجادی در فجر 43 خواهیم بود. جالب این‌که در میان کارگردانان آشنای کمتر محبوب هم اسامی فیلمسازانی مانند شاهد احمدلو، ابراهیم ایرج‌زاد، سهیل موفق، دانش اقباشاوی، جواد افشار، حسین دارابی، حمید زرگرنژاد و علی غفاری که جشنواره فجر خاطرات خوبی از آن‌ها دارد، کفه تجربه را در قیاس با کارگردانان فیلم‌اولی سنگین‌تر کرده‌اند. با این حال همان‌طور که گفته شد، ابراهیم حاتمی‌کیا بزرگ‌ترین کارگردان حاضر در جشنواره است؛ یکی از رکوردداران دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر که تاکنون برای آثاری مانند «مهاجر»، «از کرخه تا راین»، «آژانس شیشه‌ای»، «به نام پدر» و «به رنگ ارغوان» پنج سیمرغ بلورین بهترین فیلم و هم‌چنین برای آثاری مانند «آژانس شیشه‌ای»، «به رنگ ارغوان» و «به وقت شام» نیز سه سیمرغ بهترین کارگردانی را گرفته است. این کارگردان به عنوان یکی از پرافتخارترین فیلمسازان جشنواره امسال با فیلم سینمایی «موسی کلیم‌الله» در رقابت حضور دارد.
«رسول صدرعاملی» نیز که امسال فیلم «زیبا صدایم کن» را در جشنواره دارد؛ یکی دیگر از فیلمسازان باسابقه امسال است. فیلمسازی که از سومین دوره جشنواره با فیلم «گل‌های داودی» در این رقابت حضور داشته و با فیلم‌هایی مانند «من، ترانه، ۱۵سال دارم»، «شب»، «دیشب باباتو دیدم آیدا» و «هرشب تنهایی» سیمرغ جشنواره را به دست آورده است.
ابوالفضل جلیلی دیگر فیلمساز برجسته جشنواره امسال است- که از دهه 60 با فیلم «بهار» در جشنواره فیلم فجر حضور داشته و این حضور را تا سال 1379 با فیلم «دلبران» ادامه داده است. جلیلی امسال پس از 24 سال با فیلم سینمایی «داد» پای به جشنواره فجر گذاشته است.
و در نهایت می‌رسیم به محمدعلی سجادی- کارگردان فیلم‌های جنایی از قبیل «بازجویی یک جنایت»، «مخمصه»، «رنگ شب»، «شیفته» و «اثیری»- که امسال با انیمیشن «زال و رودابه» در جشنواره حضور دارد و به دنبال تکرار خاطرات شیرینی است که با فیلم‌هایی مانند «بازجویی یک جنایت»، «مخمصه» و «اثیری» در جشنواره ساخته است...
ستاره‌های ابدی
بسیاری از بازیگرانی که در سینمای ایران به ستاره معروفند، عملا درصدی از ویژگی‌های ستاره‌بودن را هم ندارند. البته جز انگشت‌شمار بازیگرانی که واقعا قبای ستاره بودن برازنده‌شان است. یکی از سرشناس‌ترین هنرمندان این طیف لیلا حاتمی است. یکی از چهره‌های متمایز سینمای ایران در سه دهه اخیر که با توجه به گزیده‌کاری غیرقابل کتمان و فرهیختگی آشکار انتخاب‌هایش حضورش در هر فیلمی می‌تواند معیاری برای سنجش ارزش و اهمیت احتمالی آن فیلم باشد. این بازیگر امسال با فیلم «زمانی برای ابدیت» در جشنواره حضور دارد و به دنبال این است که موفقیت‌ها و خاطره‌سازی‌هایش در جشنواره با فیلم‌هایی مانند «لیلا»ی داریوش مهرجویی، «ارتفاع پست» ابراهیم حاتمی‌کیا، «سالاد فصل» فریدون جیرانی، «بمب؛ یک عاشقانه» پیمان معادی، «بی‌پولی» و «رگ خواب» حمید نعمت‌الله و «حکم» مسعود کیمیایی را امسال با این فیلم هم تکرار کند.
«زمانی برای ابدیت» البته تنها فیلم امسال لیلا حاتمی نیست و این بازیگر می‌توانست با فیلم‌های «بُت» و «قاتل و وحشی» حمید نعمت‌الله و «پیرپسر» اکتای براهنی نیز در این رویداد سینمایی حاضر شود. با این حال «بُت» و «قاتل و وحشی» به عنوان دو فیلم اکران‌نشده حمید نعمت‌الله موفق به ورود به جشنواره نشدند و این اتفاق به نوعی دیگر برای «پیر پسر» نیز تکرار شد تا تنها احتمال ممکن برای دیدار با این فیلم‌ها بخش ویژه‌ای باشد که گفته می‌شود امسال برای نمایش فیلم‌های بلاتکلیف در جشنواره ایجاد شده است.
دیگر ستاره جشنواره امسال حامد بهداد است که امسال فیلم «شوهر ستاره» به کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاد را در جشنواره دارد. بازیگری که در دوره‌های گذشته با بازی‌هایش در فیلم‌هایی چون «روز سوم»، «بوتیک» و «آرایش غلیظ»، «سعادت‌آباد»، «خانه دختر»، «هر شب تنهایی»، «قصر شیرین» و «سد معبر» مخاطرات جذابی را در جشنواره رقم زده و برای بازی در «جرم» مسعود کیمیایی نیز سیمرغ بلورین بیست‌ونهمین جشنواره را دریافت کرده است. بهداد البته جز «شوهر ستاره» با فیلم‌هایی مثل «گیس» به کارگردانی محسن جسور، «پیر پسر» ساخته اکتای براهنی و «برای رعنا» به کارگردانی ایمان ایزدی نیز می‌توانست در این دوره از جشنواره حضور پررنگ‌تری داشته باشد؛ ولی با این حال این آثار که به نظر همگی یک فضای اجتماعی ملتهب دارند، از ورود به جشنواره بازماندند.
این اتفاق به نوعی دیگر برای امین حیایی نیز روی داده است. بازیگری که امسال فیلم «زیبا صدایم کن» ساخته رسول صدرعاملی را در جشنواره دارد- تا شاید خاطرات و موفقیت‌های فیلم‌هایی مانند «شب» رسول صدرعاملی، «برف آخر» امیرحسین عسگری و «شعله‌ور» حمید نعمت‌الله- که دو سیمرغ بلورین و یک دیپلم افتخار عاید حیایی کردند- و البته «مهمان مامان» داریوش مهرجویی و «دراکوب» بهروز شعیبی را تجدید کند. این بازیگر البته امسال با «غریزه» سیاوش اسعدی، «قاتل و وحشی» حمید نعمت‌الله و «کوکتل مولوتوف» حسین دوماری نیز می‌توانست در این رویداد سینمایی حاضر شود- که البته تاکنون این اتفاق نیفتاده است. مگر این‌که شاهد این فیلم‌ها در بخش ویژه‌ای باشیم که گفته می‌شود برای نمایش فیلم‌های بلاتکلیف ایجاد شده است!
ستاره‌ها به دنبال سیمرغ
جز این سه ستاره؛ جشنواره امسال البته ستاره‌های دیگری هم دارد. پررنگ‌ترینش هم رضا عطاران، شهاب حسینی، آزاده صمدی، سارا بهرامی، پریناز ایزدیار، مریلا زارعی، ساره بیات، غزل شاکری و البته مهدی هاشمی و گلچهره سجادیه و رضا بابک و هادی حجازی‌فر هستند که با لیلا حاتمی، امین حیایی و حامد بهداد برای دریافت سیمرغ بازیگری رقابت خواهند کرد.
شهاب حسینی- که با فیلم‌های «شمعی در باد»، «رستگاری در هشت و بیست دقیقه»، «سوپراستار» و «جدایی نادر از سیمین» نامزدی و سیمرغ بلورین بازیگری جشنواره فیلم فجر را به دست آورده- امسال با فیلم اجتماعی «رها» اولین ساخته حسام فرهمند دنبال تکرار این موفقیت است. مانند مارال بنی‌آدم که سال گذشته با «پروین» سیمرغ بهترین بازیگر زن را به خانه برد؛ و امسال هم با «صیاد» یک‌بار دیگر به شکار سیمرغ آمده است. ارسطو خوش رزم- دیگر برنده سال گذشته- و لیندا کیانی نیز با فیلم «بازی خونی» درباره قیام مسلحانه کمونیستی آمل در دهه 60 به دنبال چنین دستاوردی هستند. مریم مومن هم فیلم «سونسوز» به کارگردانی رضا جمالی را در بخش رقابتی جشنواره دارد. مانند پژمان جمشیدی و بیژن بنفشه‌خواه که با کمدی «آنتیک» به کارگردانی هادی نائیجی دنبال موفقیت می‌گردند و البته مصطفی زمانی، امیر آقایی، علی دهکردی و بهناز جعفری با فیلم «جنوب از شمال غربی» ساخته حمید زرگرنژاد و ساره بیات با فیلم «چشم بادومی» به کارگردانی ابراهیم امینی نیز امیدواری‌های مشابهی دارند. مثل محسن کیایی و هدی زین‌العابدین بازیگران «بازی را بکش» به کارگردانی محمدابراهیم عزیزی؛ بهرنگ علوی، هومن برق‌نورد، پژمان بازغی و مینا وحید بازیگران «شاه‌نقش» شاهد احمدلو؛ و صابر ابر و پانته‌آ پناهی‌ها بازیگران فیلم «ماریا» ساخته مهدی اصغری ازغدی.
رضا بابک و گلچهره سجادیه دو بازیگر کهنه‌کار سینما نیز که به‌خصوص دومی با فیلم‌هایی مانند «دندان مار»، «گروهبان»، «سرزمین خورشید» و «انتهای اتوبان» خاطرات شیرینی را در جشنواره به ثبت رسانده، امسال با فیلم «ترک عمیق» اولین تجربه کارگردانی آرمان زرین‌کوب- که پیش از این «والس سه‌نفره» نام داشت- به دنبال سیمرغ بازیگری هستند.
با این حال بسیاری سارا بهرامی و سعید آقاخانی بازیگران «خاتی» فریدون نجفی را دارای شانس زیادی در این زمینه می‌دانند؛ به‌خصوص که این دو بازیگر سابقه خوبی نیز در جشنواره دارند. برخی نیز هادی حجازی‌فر بازیگر «ناتور دشت» سیدمحمدرضا خردمندان و مهدی هاشمی بازیگر «مرد آرام» بهنوش صادقی را- که البته این‌ها نیز سابقه مشابهی دارند و بارها در جشنواره فجر مورد توجه قرار گرفته‌اند. مریلا زارعی بازیگر «موسی کلیم‌الله» و پریناز ایزدیار و رضا عطاران بازیگران «صدام» پدرام پورامیری نیز شانس مشابهی دارند.