[ شهروند]  عراقچی در سفر به پکن و در مهم‌ترین بخش از این سفر، با وانگ‌یی وزیر امور خارجه چین دیدار کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار با همتای چینی خود، با اشاره به سابقه دیرینه و استحکام روابط بین دو ملت ایران و چین به‌عنوان دو تمدن و فرهنگ ریشه‌دار در آسیا، تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران از هیچ کوششی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های فراوان تعامل مشترک با چین فروگذار نمی‌کند و برنامه ۲۵ ساله را مبنای محکمی برای توسعه مناسبات در عرصه‌های مختلف می‌داند. همچنین، وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین تأکید کردند که خاورمیانه متعلق به مردم خاورمیانه است و نباید صحنه مداخله‌های مخرب بازیگران خارج از منطقه در جهت پیشبرد اهداف و مطامع ژئوپولتیک آنها شود. اگر این اظهارات را در کنار جمله مهم رهبر چین (که در دیدار با مسعود پزشکیان مطرح شد) قرار دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که تعاملات ایران و چین به رغم محدودیت‌هایی که آمریکا و غربی‌ها ایجاد کرده‌اند، با اراده و انگیزه طرفین به پیش خواهد رفت؛ با اینهمه در داخل برخی از منتقدان ابهاماتی را در خصوص اثرگذاری روابط ایران و چین در صحنه سیاست و اقتصاد مطرح می کنند. در این گزارش پاسخی داریم به این ابهامات.

حامد وفایی: چین روی روابط با ایران حساب کرده است
 حامد وفایی، کارشناس مسائل چین در گفت‌وگو با «شهروند» اظهار می‌دارد: طبیعی است که تحریم‌ها و مواردی همچون سوئیفت و FATF که از سوی آمریکا و غربی‌ها با هدف محدودسازی روابط ایران با کشورهای دیگری که علاقمند به تعامل با ایران هستند وضع شده است، باعث ایجاد محدودیت‌هایی خواهد شد و روابط ایران و چین را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد اما معتقدم همکاری و مشارکت با چینی‌ها ابعاد دیگری نیز دارد که می‌توان به‌رغم وجود این موانع، به آن توجه داشت. وی با اشاره به اراده چینی‌ها برای توسعه روابط با ایران، می‌افزاید: این را در نظر داشته باشید که چینی‌ها در دوره اول ترامپ و به رغم فشار حداکثری، خرید نفت از ایران را بالا بردند تا پیام‌های مهمی را از این طریق به نظام بین‌الملل و جمهوری اسلامی ایران مخابره کنند و صراحتا بگویند که چینی‌ها به دنبال متنوع‌سازی گسترده‌ای در زمینه بازار انرژی هستند تا بتوانند انرژی‌های مورد نیاز خود (چه انرژی فسیلی و چه انرژی‌های جدید) را از مراجع مختلف تهیه کنند.
وفایی با تاکید بر اینکه چینی‌ها از وابستگی یکجانبه به یک یا چند منبع پرهیز می‌کنند و این راهبرد بلندمدت چینی‌ها است، تصریح می‌کند: البته چین فقط وابسته به نفت ایران نیست اما بنا به دلایل مختلف، به توسعه روابط با ایران اهمیت می‌دهد. به این معنا که جمهوری اسلامی ایران به دلایل ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر و نیز در ابعاد کلان به لحاظ ژئواستراتژیک، دارای اهمیت خاص برای چین است که باعث می‌شود این کشور هرگز شیر فلکه خرید نفت از ایران را مسدود نکند و نبندد. کارشناس مسائل چین به آخرین و تازه‌ترین موضعی که از جانب رهبر چین در دیدار با رئیس جمهور کشورمان اعلام شد، اشاره می‌کند و می‌گوید: جمله‌ای که رهبر چین در دیدار با آقای پزشکیان بر زبان جاری کرد، در منابع چینی بسیار مورد استناد قرار گرفت. او به صراحت گفت: «فارغ از اینکه تحولات جهانی و منطقه‌ای به چه سمت و سویی برود، چین توسعه روابط دوستانه با ایران را ادامه خواهد داد.» وفایی می‌افزاید: ضمن اینکه سیاست خارجی چین یک سیاست پراگماتیک و عمل‌گرا است و با هیچ کشوری تعارف ندارند و اهل دروغ و فریب نیستند. چون موضع آنها دقیقا همان چیزی است که اعلام می‌کنند. بنابراین ما مطمئن هستیم که چین روی روابط خاص با ایران حساب باز کرده است.وی تصریح می‌کند: اما یک نکته درباره میزان اثرگذاری محدودیت‌ها در روابط ایران و چین وجود دارد. در مذاکرات عالی که ایران و چین داشته‌اند، رهبران چین سه حوزه را برای روابط با ایران تعریف کرده‌اند: «حوزه همکاری‌های بزرگ و خاص، حوزه همکاری‌های متوسط و حوزه همکاری‌های کوچک.» ممکن است مسائلی همچون سوئیفت و FATF بر حوزه همکاری‌های بزرگ و خاص ایران و چین اثرگذار باشد اما چین در تعاملات خود با ایران نگاه ویژه‌ای به تعاملات متوسط و کوچک دارد که می‌توان این دو حوزه را فارغ از مسائل بین‌المللی و تحریم‌های غرب پیگیری کرد.  وفایی خاطرنشان می‌کند: اتفاقا با توجه به تحولاتی که در نظام بین‌الملل و رشد شرکت‌های متوسط و کوچک چینی در این میان شاهد هستیم، این دو حوزه بسیار برای تعاملات ایران و چین مناسب است و ما باید برای این حوزه‌ها برنامه داشته باشیم و حداکثر استفاده را ببریم. کارشناس مسائل چین البته به نکته مهم دیگری اشاره می‌کند و از مدیران کشور می‌خواهد که به این موضوع توجه داشته باشند: به اعتقاد من بیش از اینکه تحریم‌ها و مانع‌تراشی‌ها موجب محدودیت در روابط ایران و چین شود، آنچه به عنوان مانع اصلی مطرح است، عدم شناخت ما از ظرفیت‌های موجود در چین است.

پکن و آینده روابط با ایران از زبان عبدالرضا فرجی‌راد
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین‌الملل، در واکنش به سفر وزیر امور خارجه به چین می‌گوید: «وضعیت خاورمیانه در مقطع حساسی قرار دارد و باتوجه به تحولات سوریه، اسرائیل و البته آمدن ترامپ به کاخ سفید، چین منتظر است تا ببیند در ادامه چه اتفاقاتی در منطقه رخ خواهد داد. با وجود این، باید سفر عراقچی به پکن را خیلی مهم توصیف کنیم. تحلیلگر مسائل بین‌الملل در همین مورد و با اشاره به توافقنامه 25ساله ایران و چین ادامه می‌دهد:‌ «ایران توافقنامه 25ساله‌ای با چین دارد. باتوجه به اینکه بعد از امضای این توافقنامه تحرکی از سوی چینی‌ها مشاهده نمی‌شود می‌تواند مورد پیگیری قرار بگیرد. به‌نظرم یکی از دلایلی که باعث اجتناب چینی‌های برای حضور محسوس در ایران می‌شد روابط تهران و اعراب حوزه خلیج‌فارس به‌خصوص عربستان بود. حالا با میانجیگری چین روابط تهران و ریاض به سمت عادی شدن در حرکت است و آن موانع دیگر بین ایران و چین وجود ندارد و تنها مانع، تحریم‌های آمریکا علیه تهران است. روابط چین و اعراب در سال‌های اخیر گسترش زیادی داشته و حتی می‌توانیم بگوییم که روابط غبارآلود ایران و اعراب برای چینی‌ها موجب نگرانی بود و به‌همین دلیل پروژه موردنظر را گسترش ندادند، ولی رفته‌رفته باید شاهد حضور چین در سواحل ایران باشیم. اکنون ایران دنبال آن است که چین سرمایه‌گذاری بیشتری طبق قرارداد 25ساله انجام دهد.»