[ شهروند] شاید اولویت بندی در میان اخبار و حوادث این روزها ، برای توجه بیشتر به موضوعاتی که نیاز به عکس العمل جدی و سریعتر داشته باشند، بتواند به آرامش و دقت عمل جامعه بیفزاید. هر چند همواره دو دیدگاه یا بیشتر در خصوص بسیاری از مسائل بویژه در حوزه سیاست داخلی و خارجی کشور وجود دارد. در این میان موضوع سوریه و لبنان و همچنین حاشیه های مذاکرات ژنو و قانون حجاب و فیلترینگ ، گاه بصورت مستقل و گاه به صورت در هم تنیده رخ نمایی می کند و شاید ضرورت دارد که دیدگاههای مختلف را پیرامون آن بررسی کرد و به نتیجه عقلانی مناسب رسید.
پیرامون مذاکرات و جنگ در سوریه آنقدر رسانه ها و فضای مجازی مملو از تحلیل و واکنش است که در این میان به دو روزنامه کیهان و ایران بسنده می کنیم.
آقایان! باور بفرمایید سرتان کلاه گذاشته‌اند
مدیرمسئول کیهان با انتقاد از مذاکرات ایران و اروپا در ژنو نوشت: «در صداقت آقایان تردیدی نیست، ولی با عرض پوزش باید گفت، در کاربلدی و ذکاوت سیاسی این عزیزان جای تردید است! آقایان! باور بفرمایید سرتان کلاه گذاشته‌اند!»
حسین شریعتمداری در یادداشت خود به تیم دیپلماسی دولت هجمه کرده و آنها را به نداشتن ذکاوت سیاسی و کارنابلدی متهم می‌کند. او مدعی است که سر ایران کلاه رفته و مذاکرات اخیر با اروپا در راستای سرگرم کردن ایران و غفلت از هجوم تکفیری به سوریه بوده است.
او نوشت: «فقط نیم‌نگاهی به موضوع مذاکرات بیندازید! برنامه هسته‌ای به اعتراف آژانس و به گواه مستندات موجود تحت پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین بازرسی‌ها بوده است و آژانس بار‌ها بر صلح‌آمیز بودن آن تصریح کرده است. حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین یک ادعای بدون سند غربی‌هاست که حتی زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین نیز آن را رد کرده است ولی حمایت مالی و تسلیحاتی آمریکا و اروپا از اوکراین رخدادی بی‌پرده است. چه کسی می‌تواند انکار کند که آمریکا و اروپا در ایجاد تمامی تنش‌های منطقه‌ای نقش اول را داشته و آتش‌بیار معرکه بوده‌اند.
او در ادامه آورده است: «انتظار آن بود که اروپا را به اتهام دشمنی‌های بی‌دلیل و سند علیه ایران اسلامی به محاکمه بکشند! نه آن که روی صندلی متهم بنشینند! کاش وزارت امور خارجه و مخصوصاً دیپلمات‌های مذاکره‌کننده کشورمان به جای جملات کلیشه‌ای «مذاکرات به خوبی پیش رفت»! «طرفین نظرات خود را در فضای دیپلماتیک مطرح کردند»! و کلیات ابوالبقای دیگری از این دست، برای ملت توضیح بدهند که چرا به مذاکراتی با موضوعات یادشده و آنهم با اروپای مورد اشاره تن داده‌اند؟!
مذاکره برای دولت قبل خوب بود، برای این دولت بد است؟
اما روزنامه ایران در این رهگذر به سخنان اخیر علم‌الهدی در نماز جمعه نهم آذرماه واکنشی تند نشان داد. موضوعی که بعنوان روزنامه رسمی دولت ، مخاطبی فراتر از یک فرد را دارد.
این روزنامه نوشت: سیداحمد علم الهدی، امام جمعه مشهد مقدس جمعه گذشته سکوت سه ساله خود درباره مذکرات، اعم از مذاکرات با اروپایی‌ها یا مذاکرات هسته‌ای را شکست.
سیداحمد علم‌الهدی در نمازجمعه اخیر مشهد گفت: «می‌خواهند با اروپایی‌ها مذاکره کنند، مذاکره برای چه چیزی؟ به خاطر یک بیانیه شورای حکام می‌خواهید مذاکره کنید؟ اگر به خاطر مشکلات اقتصادی است که دولت قبل نشان داد مقابله با مشکلات اقتصادی در دست دادن با دشمن نیست.»
سیداحمد علم الهدی درحالی از مذاکرات انتقاد کرده است که اساساً این مذاکرات جدید نیست و به نوعی ادامه مذاکرات دولت گذشته است. درباره مذاکرات هسته‌ای، دولت گذشته دو بار تا مرز توافق هم پیش رفت؛ یک بار در اسفند ۱۴۰۰ و یک بار شهریور ۱۴۰۱. حتی بعد از وقایع پاییز ۱۴۰۱ که غرب و اروپا با تمام قوا علیه جمهوری اسلامی ایران فعالیت کردند، باز هم وزارت امور خارجه سه دور با اروپا مذاکره کرد؛ فروردین ۱۴۰۲ در اسلو و خرداد ۱۴۰۲ در ابوظبی و دوحه قطر؛ بنابراین باید از علم‌الهدی پرسید چطور «دولت قبل نشان داد مقابله با مشکلات اقتصادی در دست دادن با دشمن نیست؟» وقتی همیشه با اروپا و غرب مذاکره می‌کرد؟»
امام جمعه محترم مشهد مقدس که مدام از دولت چهاردهم می‌خواهند از دولت سیزدهم الگو بگیرد، آیا حاضر هستند در سیاست خارجی هم این حرف را بزنند و بگویند از دولت گذشته الگو بگیر؟ یعنی مانند سال ۱۴۰۰، سال ۱۴۰۱ و سال ۱۴۰۲ با اروپا مذاکره کن؟ یا اینکه یک چیز‌هایی برای یک دولت خوب است و برای دولت دیگری بد است؟
موضع دولت در خصوص قانون حجاب
قانون حجاب که بناست از بیست و سوم این ماه اجرایی شود هم پر از حرف و حدیث و حاشیه است. یک دیدگاه معتقد است قانون در هر جامعه متمدنی برای تمام شهروندان لازم‌الاجرا است. هرچند قانون بد باشد اما باید در خلال اجرا برای اصلاح آن هم اقدام کرد. این عده معتقدند اگر به دموکراسی معتقدیم باید به قانون هم پایبند باشیم.
اما دیدگاهی که به دولت نزدیک است چه می گوید؟ در این میان غلامحسین کرباسچی نقلی از رئیس جمهوری بیان کرده و سکینه پاد و مهدی طباطبایی بعنوان اعضای دولت روز گذشته مباحثی را مطرح کردند.
غلامحسین کرباسچی فعال سیاسی اصلاح طلب معتقد است: برای اجرا و انجام قانون قانع شوند. وقتی قانع نشده اند، با تصویب اینگونه قوانین ولو با در نظر گرفتن جرایم سنگین هم نمی شود آنان را وادار به انجام کاری کرد. من شنیدم که آقای پزشکیان اعلام کرده است که این قانون قابل اجرا نیست و مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. اما اینکه چه می خواهد بکند را نمی دانم.
سکینه سادات پاد حقوقدان و مسئول پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی ریاست جمهوری، هم نوشت: قوانین خوب قبول اجتماعی هستند، قانونی که حائز همه ویژگی های فاخر باشد به ویژه قوانین در مقوله های فرهنگی و اجتماعی باید جامعه شناس و روانشناس و حقوقدان و ادیب در آن نقش مشارکت مستقیم داشته باشد و وقتی هم در پایان قانون به او عرضه می شود بلافاصله تایید کند این قانون مطابق استانداردهای تخصصی پاسخ مسأله ای است که قانون برایش نوشته شده است .
اما قانونی که فیلسوف، ادیب، جامعه شناس، روانشناس، حقوقدان اندر فضیلتش نگویند و پیشاپیش اظهار نگرانی کنند قوه عاقله و حکیمه نظام تصمیم گیر را باید قلقلک دهد .
امیرالمؤمنین علی علیه السلام در فرازی از نامه ۵۳ منشور حکومتی اش به مالک می فرماید مالک تا زمانی که شهروندان به تو نقد و اعتراض می کنند( نق نق می کنند ) جدی بگیر و استقبال کن .
پیشنهاد می کنم اگر چه قبل‌تر بسیار نوشتم و گفتم لایحه حجاب اصل هشتادو پنجی نشود به خیر توأم با حکمت و عقلانیت نزدیکتر است اما هشتاد و پنجی شد شاید به خاطر این بود که نسل هشتاد را زد/ضد می دانستند،الان پیشنهاد توأم با التماس ابرامی می کنم برای اجرایش تعجیل نکنید، در سطح سران سه قوه به نظرات کارشناسی دلسوزان مردم و نظام اعتماد کنید و از ظرفیت های قانونی خودتان ومردم را بهره مند کنید این توجه و اعتماد بخشی از حکمرانی عاقلانه و حکیمانه و خردورزانه است.
روزنامه جوان به نقل از خانم زهرا رئیسی کارشناس فرهنگی نوشت: اگر قرار است برای بی‌حجابی جریمه نقدی اعمال شود حتما باید آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی صورت گیرد؛ وگرنه این قانون هم به قانون قبلی دچار خواهد شد.
مهدی طباطبایی، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور در واکنشی تلویحی به قانون عفاف و حجاب نوشت: برای اصلاح قوانین بد هم مسیرهای منطقی پیش بینی شده است، حکمرانی شایسته از اجرای قوانینی که مخالف مصالح کلی کشور است و جامعه را دچار تنش و دوپارگی خواهد کرد پیشگیری خواهد کرد.باید قدری بیشتر صبور باشیم. گفته اند کامیابی عاقبت کسی است که صبر می‌ورزد.
مخالفان رفع فیلترینگ در شورای عالی فضای مجازی چه کسانی هستند؟
تا فضا در مورد سیاست و اجتماع است گریزی هم بزنیم به بحث شیرین فیلترینگ . بیش از دو هفته از برگزاری آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی با محوریت بررسی موضوع رفع فیلترینگ می‌گذرد.
روزنامه شرق در این خصوص نوشت: در بین اظهارات یک هفته اخیر مقامات دولتی در مورد رفع فیلترینگ، اظهارات علی ربیعی، معاون اجتماعی رئیس‌جمهوری، شاید از جالب‌ترین نظرات باشد. او در ویدئویی که در شبکه ایکس از خود منتشر کرده، ضمن نکوهش فیلترینگ و ادامه آن تأکید می‌کند «عده‌ای در شورای عالی فضای مجازی مخالف برداشته‌شدن فیلترینگ هستند و نسبت به رفع فیلترینگ مقاومت می‌کنند».
اما این افراد چه کسانی هستند و چرا باید در حالی که حتی براساس شنیده‌های «شرق» سران قوا نیز در مورد طرح رفع فیلترینگ وزارت ارتباطات نظر مثبت خود را اعلام کرده‌اند، نسبت به دنبال‌کردن یا اجرای آن مقاومت کنند؟
در بین اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی، جدی‌ترین مخالف بررسی با فوریت طرح رفع فیلترینگ وزارت ارتباطات در آخرین جلسه شورا رسول جلیلی بوده است. در کنار رسول جلیلی، یکی از افرادی که مخالف برنامه دولت چهاردهم برای کاهش محدودیت‌های اینترنت است، رضا تقی‌پور دیگر عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی است. براساس شنیده‌های خبرنگار «شرق» او نیز مانند رسول جلیلی در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی به بررسی با فوریت طرح رفع فیلترینگ وزارت ارتباطات رأی منفی داده است و خواستار این شده که به طرح‌های دیگر در این زمینه که عموما موافق ادامه شرایط موجود است، توجه شود.
قرارگرفتن نام محمدحسن انتظاری، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در کنار نام‌های رسول جلیلی و رضا تقی‌پور شاید کمی عجیب باشد، چون او هیچ‌گاه مانند آن دو نفر به صورت علنی به موافقت با فیلترینگ و ایجاد محدودیت دسترسی کاربران به اینترنت نپرداخته است و در نقل‌قول‌هایی که از او رسانه‌ای شده نمی‌توان مواردی را پیدا کرد که او را در کنار مخالفان سرسخت رفع محدودیت اینترنت بگذارد.
براساس شنیده‌های «شرق»، در کنار نام این سه نفر که به عنوان اصلی‌ترین مخالفان طرح رفع فیلترینگ وزارت ارتباطات از آنها یاد می‌شود، نام افراد دیگری همچون مهدی اخوان بهابادی، سعیدرضا عاملی به عنوان اعضای حقیقی و البته وزیر دفاع و نماینده سازمان پدافند غیرعامل به عنوان اعضای حقوقی شورا هم دیده می‌شود. اما این مخالفان نیستند که باعث شده‌اند طرح رفع فیلترینگ وزارت ارتباطات به نتیجه‌ای نرسد. افرادی بین اعضای حقیقی شامل حمید شهریاری، مسعود ابوطالبی و کامیار تفتی نیز با رأی ممتنع خود به این طرح عملا در بین کسانی قرار می‌گیرند که با اجرای این طرح مخالف هستند.
بی‌طرف بزرگ این ماجرا که خود را از تمام تصمیم‌گیری‌ها عقب کشیده است، محمدامین آقامیری، دبیر شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی است. طبق شنیده‌های «شرق»، او در تمام جلسه‌های اخیر شورا با موضوع رفع فیلترینگ سعی کرده کوچک‌ترین دخالتی نداشته باشد و برعکس انتظار تصمیمی در این زمینه اتخاذ نکند.
چرا هیچ دولتی نمی تواند قیمت انرژی را افزایش دهد؟
اما آنچه که ورای قضایای فوق، به معیشت و سفره و کار و کسب مردم نزدیکتر است، موضوع ناترازی انرژی و قیمت بنزین است. نتایج یک پژوهش مستقل درباره «نرخ بنزین» در ایران نشان می‌دهد که اختلاف قیمت بنزین در ایران و جهان نه تنها در سال‌های اجرای انواع و اقسام طرح‌های اصلاح قیمت پایین نیامده، بلکه در دهه‌های اخیر، فاصله قیمت بنزین در کشور با قیمت جهانی بیشتر و آثار سوء آن در اقتصاد نیز تشدید شده است.به بیان دیگر بعد از اجرای دو طرح بزرگ و پرهزینه برای از میان برداشتن یارانه بنزین و جهانی‌سازی قیمت در بهترین حالت بازگشت به نقطه اول رخ داده است.
روزنامه اعتماد نوشت: این پژوهش تلاش کرده تا به این سوال پاسخ دهد که «چرا طرح‌های افزایش قیمت بنزین در دهه‌های اخیر شکست خورده‌اند؟» در واقع یک اتفاق عجیب رخ داده است و بعد از چند دهه آزمون و خطا در قیمت‌گذاری و سهمیه‌بندی بنزین، باز هم زمزمه‌هایی از برنامه جدید برای بنزین به عنوان یک حامل انرژی پرمصرف شده است. حال آنکه پیش از این، اصلاح قیمت بنزین تحت عناوینی چون «هدفمندی یارانه‌ها»، «اصلاح قیمت‌ها»، «آزادسازی قیمت‌ها»، «جراحی اقتصادی» و... در دستور کار قرار گرفت و حالا نویسنده می‌گوید که این طرح‌ها شکست خورده‌اند. چرا؟ چون «توفان تورم» اجازه تطبیق نرخ انرژی در ایران با نرخ‌های جهانی را نمی‌دهد.
این گزارش، اهداف تغییرات قیمت بنزین در نزدیک به 1.5 دهه گذشته را به این صورت مطرح کرده که قیمت حامل‌های انرژی در ایران بسیار زیر قیمت جهانی است. زیرِ قیمت بودن، مشکلات زیادی مانند مصرفِ بیش از حد و آسیب‌های زیست‌محیطی، تشویق صنایع انرژی‌بر به بهره‌برداری هرچه بیشتر از منابع طبیعی، ناتوانی صنایع در رقابت‌های برون‌مرزی، قاچاق سوخت و بی‌عدالتی را در پی داشته است. کسی که وضعیت مالی بهتری دارد بیشتر از حمل و نقل عمومی و خصوصی استفاده می‌کند در نتیجه بیشتر از یارانه سوخت بهره‌مند می‌شود.
اما فقط در 14 سال اخیر قیمت بنزین آزاد یک بار ۷ برابر و یک بار ۳ برابر شده است. آیا این بدان معناست که سوخت در چهار دهه اخیر در ایران ارزشمندتر شده است؟ آیا قیمت سوخت در ایران به قیمت جهانی آن نزدیک شده و طرح‌های افزایش قیمت به اهداف خود رسیده‌اند؟
چرا در خیابان‌ها خبری از خودروهای وارداتی نیست؟
سری هم به کالای استراتژیک و سرمایه ای اقتصاد یعنی خودرو بزنیم. آنهم وارداتی و پاسخ به یک پرسش ! با آنکه همراستای افزایش میزان واردات، ترخیص خودروهای وارداتی از گمرکات کشور نیز سرعت گرفته، اما همچنان تعداد قابل توجهی از این خودروها ترخیص نمی‌شوند و در گمرکات کشور خاک می‌خورند.
این درحالیست که طبق آمار، تاکنون بالغ بر ۴١ هزار دستگاه و صرفاً ٢٩ هزار دستگاه در هشت ماهه امسال وارد کشور شده است؛ اما اثر محسوسی از حضور این خودروهای خارجی در بازار نیست و پاسخ قانع‌کننده‌ای هم برایش وجود ندارد.
ایسنا نوشت: بطور دقیق‌تر می‌توان گفت که تاکنون علیرغم چندین دوره اجرای طرح‌های عرضه خودروهای وارداتی که آخرین آن هم مهر ماه امسال بود که در این طرح ۶۰۰۰ خودروی وارداتی عرضه شد، جز تعدادی چانگان‌های وارداتی گروه سایپا که جزو اولین خودروهای وارداتی بود، چندان ردی از تردد خودروهای وارداتی در سطح شهر تهران به عنوان پایتخت، نیست.
اینکه خودروهای وارداتی از گمرکات کشور ترخیص نمی‌شوند، موضوع مهمی است که بسیار جای بحث و بررسی دارد.