اسدالله علم، وزیر دربار و از نزدیکترین چهره‌ها به محمدرضا شاه، تنها رجل سیاسی دوران پهلوی دوم است که خاطرات خود از ١٠ سال همنشینی نزدیک با شخص شاه و خاندان پهلوی را مکتوب کرده است. این تقریرات در ٧ جلد تحت عنوان «یادداشت‌های علم» به چاپ رسیده‌اند و ما در این ستون به تناوب این یادداشت‌ها را مرور می‌کنیم.

نبوغ  شاه در وابستگی!
صبح به اصفهان آمدیم... شاهنشاه بعد از ظهر از مرکز توپخانه و موشک اصفهان بازدید به عمل آوردند. من هم در رکاب رفتم. مسئله قابل توجه این بود که چون هم توپ و هم موشک آمریکایی و روسی داریم، در یک کلاس معلم آمریکایی تعلیم می‌داد و در یک کلاس معلم روسی! این واقعاً از نوادر اتفاقاتی به شمار می‌رود که ممکن است در دنیای امروز رخ بدهد و فقط زاییده نبوغ شاه است و بس که به این شکل تعادل سیاسی را در کشور خود حفظ کرده.52.2.18

رفقای اشرف در دربار
خدمت رسیدم و عرض کردم والاحضرت اشرف یک جوانکی را به نام غلامرضا گلسرخی به عنوان پیشکاری انتخاب کرده‌اند و به من فرمودند او را که هیچ سابقه اداری و درباری ندارد هم‌ردیف معاونین دربار مقام بدهم، چون غلط بود مخالفت کردم، خواستم به عرض خاکپای همایونی رسانده باشم. فرمودند: «بسیار درست کردی. این‌ها هیچ فکر من را نمی‌کنند. هر کس به فکر خویش است، غافل از این که اگر وضع من درست نباشد این‌ها هیچ‌اند.» دیگر من بیشتر عرضی نکردم. [غلامرضا گلسرخی چندی بعد با مقام معاونت وزارت اطلاعات و جهانگردی مأمور خدمت در دربار و ریاست دفتر اشرف شد.]55.2.15

باج دادن به افغانستان
عرایض سفیر افغانستان را عرض کردم، می‌گفت ما قرارداد هیرمند که به توشیح مبارک همایونی و پادشاه سابق ما (محمد ظاهر شاه) رسیده و تمام مراحل قانونی را پیموده است معتبر می‌شماریم. من گفتم دست شما درد نکند چنین پیمانی به نفع شماست به خواب هم نمی‌توانستید ببینید! من صریحاً می‌گویم شاید اگر خود من نخست‌وزیر بودم، به عرض مبارک همایونی می‌رساندم چنین قراردادی را امضاء نمی‌کنیم! حالا شما منت می‌گذارید که قرارداد را معتبر می‌شماریم؟ گفت به هرحال خواستم این موضوع را تأکید کنم و باید بدون سروصدا و تظاهر ترتیبی برای مبادله سواد مصدق اسناد بین دو وزارت خارجه ایران و افغانستان بدهیم که قطعی بشود و کمیسیون مشترک هم که به زودی برای انجام کارهای دیگر تشکیل خواهد شد (ما اخیراً خیلی کمک به افغانستان کرده‌ایم، در حدود 700 میلیون تومان). عرض کردم حال اگر شاهنشاه اجازه مرحمت فرمایند لااقل برای تثبیت سطح هیرمند از طریق کمیسیون مشترک به آ‌ن‌ها فشار بیاوریم. فرمودند: «البته به ایرج وحیدی وزیر نیرو بگو و مواظب باش که این کار را بکنند.»55.2.16