[مریم رضاخواه ] 56 روز از حادثه طبس که ایرانی را عزادار کرد می‌گذرد. ۳۱ شهریور ۱۴۰۳ روزی بود که انفجار گاز در معدن طبس، 53 کارگر محبوس را به کام مرگ کشاند. از همان زمان بیان وعده‌هایی از سوی مقامات دولتی کلید خورد تا تسکین درد خانواده قربانیان باشد؛ دولت انجام اقدام‌های مهمی را به‌منظور حمایت از خانواده‌های جانباختگان حادثه معدن طبس در دستورکار خود قرار داد. قرار شد یک واحد مسکونی با شرایطی به خانواده ها تقدیم شود به این شکل که 50 درصد قیمت خانه را دولت متقبل می شود و 50 درصد دوم پس از 2 سال دوره تنفس در 20 قسط توسط خانواده ها بازپرداخت می شود. همچنین احکام مستمری‌بگیران هم صادر شده و قرار است دیه به مبلغ 2/1میلیارد تومان پرداخت شود. حادثه طبس، حادثه تلخ و سنگینی برای تمامی شهروندان به ویژه خانواده قربانیان بود؛ دولت هم تلاش کرد تا بتواند بخش کوچکی از آلام و سختی‌های این حادثه را بکاهد. وزرای صنعت، معدن و تجارت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و راه و شهرسازی، در جلسه‌ای مشترک، حمایت تمام قد خود را پیرامون تأمین معیشت و مسکن، حکم مستمری و بیمه تمام خانواده‌هایی که عزیزشان را در این حادثه ناگوار از دست دادند اعلام کردند و نگاه ویژه‌ای به این موضوع شد و همه دستگاه‌های اجرایی پای کار آمدند. در این شماره قصد داریم بررسی کنیم که با گذشت حدود دو ماه از این حادثه تلخ وعده‌های دولت تا چه اندازه اجرایی شد و خانواده‌های جانباختگان در چه شرایطی هستند و چه می‌گویند؟
حادثه انفجار در معدن زغال سنگ «معدنجو» طبس حوالی ساعت ۲۱ شنبه آخرین روز شهریور، در پی تصاعد آنی گاز متان روی داد که ۲ بلوک B و C تحت تأثیر قرار گرفتند و براساس آخرین آمار رسمی در آن نوبت کاری ۶۵ نفر از معدنکاران دچار حادثه و محبوس شدند. عملیات امداد و نجات برای خارج کردن معدنکاران گرفتار در معدن تا صبح چهارشنبه چهارم مهر ماه ادامه یافت و در مجموع پیکر‌های ۴۹ جانباخته از تونل‌های معدن خارج شد همچنین این حادثه ۱۶ مصدوم داشت که با فوت چهار نفر، شمار جانباختگان به ۵۳ نفر افزایش یافت.
اعطای ۷ خانه به بازماندگان در قوچان
حسین تقی شورک یکی از قربانیان حادثه انفجار معدن است. پدری که قرار بود روز اول مهرماه در خانه باشد اما انفجار‌امان نداد و جانش را در روز ۳۱ شهریورماه در بلوک c معدن طبس گرفت. همسر حسین با گذشت ۵۶ روز از این حادثه تلخ همچنان داغ بزرگی بر دل دارد. اما غم معیشت و مسکن از روی دوشش برداشته شده است. او به «شهروند» از وعده‌های دولت می‌گوید که اجرایی شدند. «خانه‌ای را که وعده کرده بودند به همراه وسایل خانه روز ۱۶ آبان ماه تحویل گرفتم. ما در قوچان زندگی می‌کنیم و خانه‌ای که اعطا کرده‌اند خانه خوب و مجهزی است. این خانه‌ها به ۷ خانواده در قوچان که عزیزانشان را در حادثه طبس از دست داده بودند تعلق گرفته است. خانه‌ها مجهز هستند آسانسور و انباری و پارکینگ دارند. مستمری‌ها پرداخت شده و ۱۰ میلیون ۵۰۰ هزار تومان واریز کرده‌اند. همان روز‌های اول هم ۲۰۰ میلیون واریز کردند برای خرج کفن و دفن و اگر کار‌های انحصار وراثت هم زودتر انجام شود دیه یک میلیارد و ۲۰۰ تومانی هم قرار است به زودی واریز کنند. »
همسر حسین تقی شورک به همراه پسر ۹ ساله‌اش حسام، روز ۲۴ آبان ماه به خانه جدیدشان رفتند.خانواده تقی شورک پیش از این مستأجر بودند و به سختی می‌توانستند از پس هزینه‌های زندگی بر بیایند. همسر حسین می‌گوید: « حسین از هشتم تیرماه به معدن رفته بود. پیش از این در نانوایی با حقوق ۸ میلیون کار می‌کرد. اما در این ۳ ماهی که به معدن رفته بود حقوقش ۱۳ میلیون تومان شده بود. اوایل یک هفته در میان به معدن می‌رفت اما از اول شهریور قرار شد دو هفته در خانه باشد دو هفته به معدن برود. که ۳۱ شهریور این حادثه رخ داد.
دیه هم پرداخت می شود
اصغر فاطمی یکی دیگر از قربانیان حادثه انفجار معدن طبس است. پدری که دو پسر ۱۰ ساله و ۵ ساله به نام احسان و سامان دارد. در بشرویه در خراسان جنوبی زندگی می‌کنند. پیش از این حادثه خانه‌ای ساخته بودند با قرض و وام‌های بانکی کلان. خانه کامل نشده بود که برای فرار از اجاره خانه‌های سنگین به خانه نیمه ساخته نقل مکان کردند. زینب همسر اصغر به «شهروند» می‌گوید: « دیوار‌های خانه هنوز بلوک بودند سطح حیاط هنوز خاکی است که ما به این خانه آمدیم. اصغر با سختی توانسته بود این خانه را بسازد. با قرض و وام. خودش بنا بود و بنایی می‌کرد. اما چون کارش فصلی بود و همیشه وهمه وقت نمی‌توانست سر کار برود ۷ سال پیش رفت معدن.»
زینب هم تمام بسته‌های حمایتی دولت را دریافت کرده است تنها دیه مانده است که باید کار‌های انحصار وراثت تکمیل شود. می‌گوید: «اصغر در معدن با موتور زغال سنگ جا به جا می‌کرد. مستمری تمام کارگران فوت شده در حادثه معدن با هر میزان سابقه کاری که داشتند، برمبنای ۳۰ سال سابقه کار محاسبه و پرداخت شد، کل خدمات درمانی تأمین اجتماعی برای خانواده کارگران نیز رایگان شده است.
برای تمامی خانواده جانباختگان این حادثه ۲ میلیارد ریال و برای مصدومان نیز ۵۰۰ میلیون ریال واریز شد و این مبلغ جدا از دیه ۱۲ میلیارد ریالی است که قرار است به بازماندگان کارگران جانباخته پرداخت می شود.»
چتر حمایتی دولت
احمد مختاری با لیسانس حسابداری مسئول ایمنی معدن بود که در زمان کمک به دیگر معدنچی‌ها ،حادثه انفجار معدن رخ می‌دهد و او نیز در لیست ۵۳ قربانی حادثه معدن طبس جا می‌گیرد.
سمانه همسر احمد که امسال نیروی رسمی آموزش و پرورش شده است از خانه‌ای به «شهروند» می‌گوید که دولت در حمایت از خانواده‌های قربانیان معدن، اعطا کرده است: خانه ما در طبس است. من خودم خانه داشتم اما از آنجایی که دولت همه خانواده‌های قربانیان حادثه را حمایت کرد به ما نیز مسکن اعطا کردند و هفته گذشته کلید آن را تحویل دادند. خانه ۲۵۰ متری ویلایی است که ۱۱۰ متر زیربنا دارد. مریم و مونا دو دختر احمد و سمانه هستند که غم نبود پدر آن‌ها را رنجور کرده است اما از چتر حمایتی که دولت بر سر خانواده قربانیان داشته راضی و خوشحال هستند. سفر رایگان مشهد خانواده‌های قربانیان حادثه معدن خدمات رفاهی دیگری است که دولت در اختیار خانواده مختاری قرار داده است. او در رابطه با چگونگی اعطای خانه ها به خانواده های قربانیان می گوید:« دولت 50 درصد قیمت خانه ها را تخفیف داده است و در واقع نصف پول خانه ها را نمی گیرد.اما ۵۰ درصد دوم ۲۰ ساله تقسیط شده و دو سال نیز دوره تنفس دارد.»
دیه پس از انحصار وراثت واریز می‌شود
حسین نوری هم کارگر معدن طبس بود که در کاشمر زندگی می‌کرد. او دو سالی بود که در معدن کار می‌کرد. ۵۲ سال داشت و پیش از این نیز شاگرد اتوبوس بود. یک دختر ۲۸ ساله به نام محدثه و یک پسر ۲۳ ساله به نام مسعود دارد. دخترش ازدواج کرده و پسرش در خانه کنار مادر است. تا پیش از این در خانه استیجاری زندگی می‌کردند اما پس از این حادثه دولت بر وعده‌هایش عمل کرده و در کنار ۲۰۰ میلیون پول کفن و دفن، خانه ۱۰۰ متری به خانواده آقای نوری اعطا کرده است. همسر حسین به «شهروند» می‌گوید: «ما تصور نمی‌کردیم وعده‌های دولت اجرایی شود. اما همه قول‌هایی را که داده بودند اجرا کردند خانه با تجهیزات کامل به ما دادندو ما در حال اسباب کشی هستیم. مستمری‌ها پرداخت شدند. قرار است مرا هم بیمه و دیه را پس از انجام انحصار وراثت واریز کنند.»
ایمنی معادن افزایش پیدا کند
محمد جواد قاسمی قربانی دیگر حادثه تلخ معدن طبس است. او در میان کارگران جانباخته، جوانی بود که هنوز زندگی را به‌تمامی نچشیده بود؛ «محمدجواد» متولد ۷۶ بود و زیر سی سال داشت. دخترش «نورا» ۸ ماه دارد. او پیش از آنکه جانش را در معدن از دست بدهد، ویدئویی در صفحه شخصی اینستاگرامش منتشر کرده بود و در آن، با همان صدای خسته و دستان سیاه از کار، می‌گفت: «شما روز‌ها در حال عشق و حالید، اما ما سرکاریم. پس ما با هم فرق داریم.» حرف از همان کاری میزد که روزی نفسش را گرفت.
پدر محمد جواد نیز کارگر همین معدن طبس بود. اما کلامی درباره معدن به «شهروند» نمی‌گوید. ابتدا می‌خواهد خود را بی‌تفاوت نشان دهد اما ناگهان بغضی که شاید مدت‌ها در گلویش گیر کرده بود، می‌شکند. « ما در طبس زندگی می‌کنیم. محمد جواد پسر بزرگترم بود. پسر دیگری نیز دارم. محمد جواد عاشق نورا بود. همه لحظاتش به نورا خلاصه می‌شد. داغ بزرگی است ما نمی‌توانیم بی‌توجه باشیم. شاید کمک‌های دولت مرهمی بر این درد باشد اما زخممان تا همیشه وجود دارد.» او نیز قدردان حمایت‌های دولت از تخصیص مسکن با لوازم خانه تا برقراری بیمه و مستمری هست اما می‌گوید: « باید ایمنی معادن برای تکرار نشدن چنین فاجعه‌ای افزایش پیدا کند.»