[شهروند] 106 سال پیش، برابر 11 نوامبر 1918 میلادی، جنگ بین‌الملل اول معروف به «جنگ بزرگ»، که از آگوست ۱۹۱۴ آغاز شده بود، با تسلیم امپراتوری پروس (آلمان) به پایان رسید. تلفات انسانی جنگ بین‌الملل اول تا آن زمان در تاریخ سابقه نداشت. در این جنگ بود که برای نخستین بار از سلاح‌های شیمیایی استفاده شد و همچنین بمباران گسترده مناطق مسکونی نیز نخستین بار در این جنگ اتفاق افتاد. بهانه آغاز جنگ ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند، ولیعهد اتریش و همسرش در شهر سارایو توسط یک ملی‌گرای صرب به نام گاوریلو پرنسیپ بود. چنین شد که پس از این ترور، امپراتوری اتریش-مجارستان به صربستان اولتیماتوم داد و روسیه پشت صرب‌ها درآمد. سپس امپراتوری پروس (آلمان) که متحد اتریش-مجارستان بود به فرانسه حمله کرد. در ادامه بریتانیا به آلمان حمله کرد و به این ترتیب جنگ بزرگ آغاز شد.

انقراض سلطنت در آلمان و آغاز جمهوری
جنگ جهانی اول در نهایت با تسلیم آلمان به پایان رسید، اما پایان جنگ به معنای اتمام تبعات بنیان‌کن آن نبود. 11 نوامبر ١٩١٨ میلادی، امپراتوری پروس (آلمان) مهم‌ترین کشور در جمع دولت‌های محور (متحدین) پرچم سفید را بالا برد و انعقاد قرارداد تسلیم و صلح با متفقین را پذیرفت. اما این تازه اول کار بود. مردم آلمان که طعم تلخ شکست و تحقیر را چشیده بودند، در اعتراض به عملکرد قیصر ویلهلم دوم به خیابان‌ها آمده و اصلاحات اساسی را خواستار شدند. با اضافه شدن نظامیان به صف مردم، امپراتور ویلهلم دوم عطای ماندن در قدرت را به لقای آن بخشید و استعفا داد تا شرایط برای تشکیل حکومت جمهوری فراهم شود. پس از استعفای امپراتور، حزب سوسیال دموکرات دولت موقت تشکیل داد و یک ‌سال بعد پس از فروکش ‌کردن التهابات سیاسی و اجتماعی عمدتاً خونین، علی‌الخصوص میان ملی‌گراها و کمونیست‌ها، مجلس مؤسسان به دنبال تشکیل «جمهوری وایمار»، انقراض سلطنت را در آلمان اعلام کرد.

ورسای، جرقه‌ شعله‌ور شدن معرکه‌ عظیم
انقراض سلطنت و تشکیل حکومت جمهوری شاید کمترین ضایعه‌ای بود که از بغل جنگ جهانی دوم نصیب آلمان شد. دیگر متحدان این کشور مانند امپراتوری اتریش-مجارستان و همچنین امپراتوری عثمانی پس از جنگ اساساً دچار اضمحلال شدند و کل موجودیت خود را از دست دادند. آن طرف روس‌ها نیز بساط تزار نیکلای دوم را برچیدند تا مقدمات ظهور اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فراهم آید. این میان اما انعقاد پیمان صلح ورسای میان متفقین و آلمان شاید بدترین اتفاق ممکن برای آلمانی‌ها و همچنین کل دنیا بود، زیرا نتیجه غایی آن چیزی نبود جز فوران احساسات ملی‌گرایانه در این کشور، ظهور شخصیتی چون آدولف هیتلر و در نهایت شعله‌ور شدن جنگی به مراتب جهانی‌تر و بزرگتر از جنگ بین‌الملل اول. متفقین در معاهده صلح ورسای از اعمال کوچکترین فشار، تحقیر و توهینی نسبت به آلمان فروگذار نکردند و تقاص همه مقصران آغاز جنگ را از مردم آن ستاندند. اشتباهی که 20 سال بعد تاوان آن را با ورود به جنگ جهانی دوم پرداختند.