[شهروند] احمد دلبری، رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با اشاره به پیش‌بینی جمعیت 25میلیون‌نفری سالمندان در کمتر از 30 سال آینده به «تسنیم» گفته: «در سال 1430 آمار «تجرد قطعی» در کشورمان به 2میلیون و 500هزار نفر خواهد رسید.» این در حالی است که پدیده سالخوردگی جمعیت در کشورهای پیشرفته به‌طور تدریجی و طی بیش از دو قرن گذشته رقم خورده است. طولانی بودن این پروسه به این کشورها این فرصت را داده تا زمان کافی برای برنامه‌ریزی درخصوص مواجهه با این تغییر ساختار سنی را داشته باشند.
احتمال فروپاشی سیستم‌های اقتصادی و نظام‌های سلامت جوامع با پیر شدن بخش عمده جامعه وجود دارد
براساس پیشبینیها، در سال 2030 نیمی از جمعیت جهان سن بالای 50سال خواهند داشت، در عین حال میزان امید به زندگی نیز به‌دلیل پیشرفت‌‌های علمی صورت‌گرفته روند افزایشی دارد، بنابراین پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آینده جمعیت سالمندان کشورها افزایش بیشتری پیدا کند. این تغییرات جمعیتی تأثیرات بسیار زیادی بر مسائلی نظیر اشتغال، ساختار خانواده‌ها، تقاضای خدمات بهداشتی و درمانی، مسکن و حمل‌ونقل و... خواهد داشت و این مسائل باعث شده سالمند شدن جمعیت در آینده، نگرانی بسیاری از کارشناسان را برانگیزد زیرا برآوردها نشان می‌دهد که احتمالاً با پیر شدن بخش عمده جامعه، سیستم‌های اقتصادی و نظام‌های سلامت دچار فروپاشی شوند زیرا جمعیت افراد سالمندی که نیازمند خدمات بهداشتی و درمانی می‌شوند افزایش مییابد و جمعیت نیروی مولدی که بتواند چرخه اقتصادی را به حرکت درآورد کاهش مییابد. شواهد نشان می‌دهد که روند پیری در کشور ما وضعیت رو به شتاب بیشتری به خود گرفته است.
40درصد خانواده‌ها، تک‌فرزند و 40درصد دیگر نیز دو فرزند دارند
بنابر گفته‌های دلبری در زمان حاضر نزدیک به 10میلیون نفر سالمند در کشور داریم و پیش‌بینی می‌شود که جمعیت سالمندان در سال 1430 به بیش از 25 میلیون نفر خواهد رسید. بنابرنظر او مشکلی که وجود دارد این است که برخی تصور می‌کنند که با تلاش برای جوان شدن جمعیت، به رفع بحران سالمندی در آینده کمک می‌شود در حالی که این‌طور نیست و همین فرزندانی که طی سالیان اخیر متولد شده‌اند نیز در سال‌های آینده سالمند می‌شوند و به جمعیت سالمندان اضافه می‌شوند، بنابراین نیاز است که برای دوران سالمندی آن‌ها نیز فکری به حال زیرساخت‌های مورد نیاز شود. رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی اظهار می‌کند:«در زمان حاضر 40درصد از خانواده‌ها، تک‌فرزند و 40درصد دیگر نیز دارای دو فرزند هستند و به‌عبارت دیگر نزدیک به 80درصد از خانواده‌ها، تنها یک یا دو فرزند دارند، این یعنی در آینده عروس و دامادها تک‌فرزند خواهند بود و خواهر و برادری نخواهند داشت در حالی که مادر و پدر هرکدام از این افراد، به سن سالمندی خواهند رسید و مسئولیت چهار نفر (پدر و مادر عروس و پدر و مادر داماد) تنها به‌عهده دو نفر (عروس و داماد) خواهد بود، این در حالی است که وقتی یک سالمند به بیماری مزمن یا مشکلات و ناتوانی‌ها دچار شود نیاز به چندین نفر برای مراقبت دارد.
در زمان حاضر 80هزار نفر تجرد قطعی داریم
علاوه بر مشکلات تک‌فرزندی در آینده، یکی از معضلاتی که به‌زودی گریبانگیر جامعه ایرانی خواهد شد، تجرد قطعی است. در زمان حاضر، جمعیت زیادی از جوانان مجرد را داریم که ممکن است هیچ‌گاه ازدواج نکنند و همین امر باعث می‌شود در آینده وقتی به سن سالمندی می‌رسند، هیچ فرزندی برای کمک به انجام امور روزمره نداشته باشند و همین امر، نیاز به خدمات پرستاری و نگهداری از سالمندان را به‌شدت افزایش می‌دهد، در حالی که نیروهای جوان کشور نیز به‌دلیل کاهش نرخ باروری در آینده کاهش خواهند یافت و به‌عبارتی دیگر نیروی کافی برای مراقبت از سالمندان مجرد و بدون فرزند نخواهیم داشت.
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی درباره این موضوع نیز عنوان کرد:«در زمان حاضر 80هزار نفر تجرد قطعی داریم که همه این افراد طبیعتاً به سالمندی خواهند رسید؛ پیشبینیها نشان می‌دهد که این آمار در دهه‌های آینده به‌شدت افزایش خواهد یافت به‌طوری که در سال 1430 به 2میلیون و 500هزار نفر تجرد قطعی خواهد رسید. او ادامه داد: «در عین حال متأسفانه به‌دلیل سبک زندگی ناسالم، بسیاری از این سالمندان آینده، دوره پیری سالمی نیز نخواهند داشت.»
وزارت بهداشت صورت مسئله سالمندی جمعیت را پاک کرد!
دلبری با بیان اینکه وزارت بهداشت با ابلاغ بخشنامه‌‌ای، سن سالمندی را افزایش داده است، گفت: «وزارت بهداشت بدون مشورت انجمن‌های علمی فعال در حوزه سالمندی، یک‌شبه سن سالمندی را از 60 سال به 65 سال افزایش داده است در حالی که به تعویق انداختن آغاز سن سالمندی در کشور، به‌نوعی پاک کردن صورت مسئله سالمندی در کشور به‌شمار می‌رود..»
فقط 80 تخت توانبخشی برای 85میلیون نفر داریم!
یکی دیگر از نگرانی‌هایی که درخصوص سالمندی ایران در آینده وجود دارد، موضوع نبود زیرساخت‌های مناسب برای ارائه خدمات توانبخشی به سالمندان است. گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برآورد کرده است که نظام تأمین اجتماعی کشور در 20سال آینده، باید منتظر تأمین اجتماعی و مراقبت بهداشتی از یک جمعیت بالغ بر 3برابر وضعیت فعلی باشد، این در حالی است که کشور در زمان حاضر با معضل جدی کمبود پزشک و پرستار روبه‌روست و در عین حال، به‌گفته دلبری، مشکل جدی در ارائه خدمات توانبخشی نیز وجود دارد.
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت در این باره نیز بیان کرد:«در کل کشور برای کل سالمندان، تنها 80 عدد تخت توانبخشی بیمارستانی داریم و در حوزه توانبخشی و سالمندی تقریباً زیرساخت جامع و کاملی برای ارائه خدمات به سالمندان وجود ندارد.»
در 3سال گذشته شورای ملی سالمندی و دبیرخانه سالمندی به‌طورکلی تعطیل شده است!
دلبری با اشاره به اینکه در دنیا به سالمندی به‌عنوان یک صنعت برای سرمایه‌گذاری و فرصت کارآفرینی و اشتغال نگاه می‌شود، گفت:«بیشترین اشتغال در کشوری مانند سوئد، مربوط به مسائل سالمندی و نگهداری و مراقبت از سالمندان در منزل بوده است، یعنی می‌توان برای افراد جوان، شغل مراقبت از سالمند ایجاد کرد و در عین حال به این سالمندان نیز خدمات ارائه کرد اما از این ظرفیت استفاده نمی‌شود، در عین حال نیاز است جوانان با فرهنگ‌سازی‌ها و برنامه‌هایی که انجام می‌شود سبک زندگی سالم‌تری داشته باشند تا با سلامت بیشتری وارد سنین سالمندی شوند.»
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی بیان کرد: «در 3سال گذشته شورای ملی سالمندی و دبیرخانه سالمندی به‌طورکلی تعطیل شده است که نشان می‌دهد فکر جدی به حال سالمندی نمی‌شود، حتی امسال شعار روز جهانی سالمند، این است: «با عزت و کرامت پیر شدن: ارتقای مراقبت و سیستم‌های ارائه‌دهنده خدمات برای سالمندان.»، در حالی که شعاری که در کشور ما برای روز سالمند انتخاب شده این است: «سالمندان فعال، فردایی برای همه» که نشان می‌دهد حتی شعارها نیز با واقعیت سالمندی موجود در کشور هیچ تناسبی ندارد.» به‌نظر می‌رسد مسئله سالمندی جمعیت، در آینده نزدیک به‌شدت گریبانگیر نظام سلامت کشور خواهد شد؛ معضلی که اگر برای چالش‌های ذکر شده آن راه‌حلی در نظر گرفته نشود، کشور را در یک بحران جدی گرفتار خواهد کرد.