[عبدالباسط انصاری] با آغاز به‌کار شصت‌و‌هشتمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رسم مرسوم سالانه در وین، محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در راس هیأتی با حضور در ایران نشست به تبیین مواضع جمهوری اسلامی در زمینه مسائل هسته‌ای در جهان پرداخت. مواضع اسلامی در این نشست متمرکز بر مسائل خلع سلاح و عدم‌اشاعه، وظایف آژانس و ضرورت کنارگذاشتن رویکردهای تبعیض آمیز این نهاد علیه ایران، افشای نقش رژیم صهیونیستی در پرونده‌سازی علیه ایران، وضعیت توافق برجام و مواردی از این دست بود که به شکلی جامع و تفصیلی از سوی وی بیان شد. در حاشیه این کنفرانس رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز مجددا به ابراز امیدواری برای دیدار با دکتر پزشکیان رئیس‌جمهوری ایران پرداخت. در ادامه به مواضع اسلامی و گروسی و تحلیل کوتاه از آن خواهیم پرداخت:
اسلامی سخنان خود در این نشست را با تبریک آغاز کنفرانس و ابراز آمادگی دولت جدید ایران برای تعاملات سازنده بین‌المللی آغاز کرد و گفت: «دولت جدید جمهوری اسلامی ایران و رئیس‌جمهور گرانقدر جناب آقای دکتر پزشکیان آماده گسترش تعاملات سازنده و توسعه همکاری مشترک در سطح بین‌المللی است.»
تأکید بر نقش اسرائیل در پرونده‌سازی علیه برنامه هسته‌ای ایران
اسلامی در ادامه سخنان خود با اشاره به ماهیت جنایتکار رژیم صهیونیستی و یادآوری جنایات این رژیم در جنگ کنونی غزه ضمن انتقاد از بی‌عملی نهادهای بین‌المللی در برابر اسرائیل افزود: «این رژیم با ترور دانشمندان ایرانی و انواع خرابکاری و عملیات تروریستی، سردمدار تبلیغات منفی گسترده‌ای علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است. این رژیم با دروغ‌پردازی علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، برای انحراف افکار عمومی از جنایات خود، تلاش می‌نماید.»
موضع ایران درباره خلع سلاح هسته‌ای و تهدیدات اتمی رژیم صهیونیستی
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در ادامه با اشاره به اهمیت خلع سلاح هسته‌ای در جهان و خاورمیانه و عمل کردن دارندگان سلاح اتمی به بند شش معاهده ان پی تی، درباره ضرورت مقابله با تهدیدات اتمی اسرائیل عنوان کرد: «تنها در طول یک سال گذشته، مقامات رژیم کودک‌کش صهیونیستی، در چندین نوبت ملت بزرگ ایران و همچنین مردم مظلوم غزه را با سلاح‌های هسته‌ای خود تهدید کرده‌اند. امتناع این رژیم از الحاق به معاهده NPT و خودداری از قراردادن تاسیسات هسته‌ای خود تحت پادمان آژانس، تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی است.»
انتقاد از رویکردهای تبعیض آمیز آژانس با ایران
اسلامی در بخش‌های دیگری از سخنان خود با اشاره به تلاش ایران برای همکاری در زمینه گرمایش جهانی، تغییرات اقلیمی و برنامه‌ریزی برای افزایش سهم انرژی هسته‌ای در سبد برق ایران، خواستار کنار گذاشتن رویکردهای تبعیض آمیز آژانس شد و گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منطبق با اساسنامه، موظف است بدون تبعیض، تسهیلگر و حامی دسترسی همه کشورهای عضو به فناوری و تجهیزات مورد نیاز باشد.» وی در ادامه با اشاره به همکاری‌های گسترده ایران آژانس در همین رابطه افزود: «تعداد بازرسان منتصب آژانس در ایران، با هیچ کشور دیگری قابل مقایسه نیست. تاسیسات ایران تنها سه درصد از تعداد تاسیسات هسته‌ای جهان است اما بیش از یک پنجم از کل بازرسی‌های انجام شده توسط آژانس در سال ۲۰۲۳، در ایران انجام شده است.»
تأکید بر حق ایران درخصوص موافقت یا عدم‌موافقت با حضور بازرسان آژانس
اسلامی در ادامه درباره مخالفت با حضور برخی بازرسان آژانس در برخی مقاطع عنوان کرد: «اعمال حقوق ذاتی و حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران درخصوص لغو انتصاب بازرسان آژانس، ذیل موافقتنامه پادمان جامع انجام گرفته است. اعمال فشار به ایران در این رابطه، به‌معنای نادیده گرفتن حقوق حاکمیتی کشورها بوده و می‌تواند موجب بدعتی غیرموجه شود.»
برجام نباید فقط با هزینه ایران اجرا شود
معاون رئیس‌جمهور در بخش‌های پایانی سخنان خود ضمن دعوت دولت‌ها به مسئولیت پذیری و حسن نیت در قبال ایران، با انتقاد از خروج آمریکا و بدعهدی اروپا در توافق برجام عنوان کرد: «مایلم تأکید کنم که اقدامات داوطلبانه برجامی ایران، در ازای لغو تحریم‌های ظالمانه بوده است. آنچه امروز با فشار سیاسی و روانی دنبال می‌شود، وادار کردن ایران به اجرای اقدامات برجامی، بدون درنظر گرفتن تعهدات مربوط به لغو تحریم‌ها است. برجام نباید به هزینه تنها یک عضو اجرا شود. فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت آژانس روی ساخت و تولید اقلام غیرهسته‌ای، فقط در چارچوب برجام پیش‌بینی شده است.»
ابراز تمایل دوباره گروسی برای دیدار با پزشکیان
لازم به ذکر است گروسی مدیرکل آژانس در سخنرانی آغازین این نشست درباره دیدار با رئیس‌جمهوری ایران گفت: «من مشتاقانه منتظر ارتباط با رئیس‌جمهور ایران به‌منظور ارائه اطمینان خاطر به جامعه بین‌المللی در مورد صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران هستم. ما کماکان به انجام وظایف خود برای تضمین دادن به جامعه بین‌الملل درخصوص صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران ادامه می‌دهیم.»
جمع‌بندی و تحلیل
اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در این نشست با رویکردی خردمندانه به تبیین مواضع جمهوری اسلامی پرداخت. وی همچنین ضمن تلاش در جهت اعاده حقوق ایران در حوزه هسته‌ای، به افشای غیرمنصفانه بودن ساختار و رویکردهای بسیاری از نهادهای بین‌المللی علیه ایران و به سود رژیم صهیونیستی اقدام کرد. نکته اسلامی درباره رویکردهای تبعیض آمیز در نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران و توقعات فراپادمانی از ایران در این نشست و انعکاس آن در میان کشورها، در خنثی کردن فضاسازی‌های آمریکا و تروئیکا در نشست‌های شورای حکام نیز تا حدی مؤثر خواهد بود. افزون بر آن سخنان گروسی در این نشست و ابراز تمایل وی برای دیدار با پزشکیان برای بار چندم را می‌توان در چارچوب بهره‌برداری از قطعنامه ضدایرانی اخیر شورای حکام و تلاش آژانس و غربی‌ها برای محدودکردن برنامه هسته‌ای ایران ارزیابی کرد. در حاشیه همین نشست اتحادیه اروپا به صدور بیانیه‌ای تکراری علیه ایران و متهم کردن جمهوری اسلامی به عدم‌اجرای برجام پرداخت. بر این اساس رویکرد مدیرکل آژانس و تروئیکا در نشست فصلی اخیر شورای حکام و کنفرانس سالانه آژانس را در چارچوب تقسیم کار برای اعمال فشار جدید بر ایران می‌توان تحلیل کرد. اکنون ضروری است دستگاه دیپلماسی و نمایندگان ایران در سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس، مذاکرات و لابی‌های گسترده‌ای برای بر هم زدن فشارهای غرب و فضاسازی‌های آژانس صورت دهند تا منافع کشور تامین و فشارها کاهش یابد.