[شهروند] 82 سال پیش در چنین روزی، برابر ٤ آگوست ١٩٤٢ میلادی، ارتش آلمان نازی شهر استالینگراد را به محاصره خود درآورد. معرکه استالینگراد را باید طولانی‌ترین، مهیب‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین نبرد جنگ جهانی دوم قلمداد کرد. در این مصاف نابرابر، نیروی زمینی ارتش آلمان نازی معروف به «ورماخت» و متحدان آن که طی تهاجم آلمان به اتحاد جماهیر شوروی، برلین را همراهی می‌کردند، برای سلطه بر شهر استالینگراد در کرانه رود ولگا، به آن یورش بردند. اما مقاومت جانانه ارتش سرخ و همچنین مدافعان شهر، ماجرا را برای مهاجمان سخت کرد و در نهایت کار به محاصره همه جانبه شهر انجامید.
دنبال کردن آرزوی محقق نشده ناپلئون
بامداد ٢٢ ژوئن ١٩٤١ میلادی، حدود 4 میلیون سرباز آلمانی، مجارستانی و رومانیایی وارد خاک اتحاد جماهیر شوروی شدند تا بزرگترین آرزوی آدولف هیتلر یعنی به زانو درآوردن روس‌ها و فتح مسکو را برآورده کنند. آرزویی که خیلی قبل‌تر ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه نیز سودای تحقق آن را در سر داشت، اما پس از مواجهه با سرمای استپ‌های روسیه و گرسنگی، عطای این آرزو را به لقای آن بخشید و به فرانسه بازگشت. هیتلر از سرنوشت ناپلئون آگاه بود اما می‌اندیشید با وجود نیروی‌های موتوریزه بیش از امپراتور فرانسه برای فتح سرزمین روس‌ها از شانس و اقبال برخوردار است. هیتلر اشتباه نمی‌کرد و تانک‌های آلمانی قابل مقایسه با اسب‌‌های ارتش ناپلئون نبودند، اما او یک نکته را فراموش کرده بود: همان‌طور که اسب احتیاج به آب و خوراک دارد، تانک هم نیازمند سوخت است!
نخستین شکست بزرگ برای آلمان نازی
تا پیش از محاصره استالینگراد، ارتش آلمان موفق شده بود بلاروس، اوکراین، منطقه بالتیک و شهر لنینگراد را به اشغال خود درآورد، اما استالینگراد لقمه‌ای گلوگیر بود و طولانی شدن روند محاصره باعث شد ارتباط یگان‌های تدارکات ارتش آلمان با یگان‌های رزمی قطع شود. از اینجا به بعد ورق جنگ در استالینگراد برگشت و حالا این روس‌ها بودند که ارتش آلمان را به محاصره خود درآوردند. در نهایت نبود پشتیبانی و تدارکات لازم، همچنین ناتوانی آلمانی‌ها در رساندن سوخت و غذا به محاصره‌شدگان، باعث شد فیلدمارشال فون پالوس با 100 هزار سرباز، خود را تسلیم روس‌ها کند. این نخستین شکست بزرگ آلمان نازی در جنگ جهانی دوم بود. نبرد استالینگراد عاقبت با 2 میلیون تلفات که سهم آلمانی‌ها ٨٠٠ هزار و سهم روس‌ها یک میلیون و ٢٠٠هزار کشته بود، به پایان رسید.