[شهروند]  44 ‌سال پیش، برابر 5 مرداد 1359 خورشیدی، محمدرضا پهلوی، آخرین شاه ایران بر اثر عوارض ناشی از بیماری سرطان غدد لنفاوی در شهر قاهره، پایتخت مصر درگذشت. شاه 4 آبان 1299 خورشیدی در تهران به دنیا آمده بود و در مجموع 60 ‌سال زندگی و 37 ‌سال سلطنت کرد. او که 26 دی ‌سال 1357 و به دنبال شدت گرفتن اعتراضات مردمی از ایران خارج شده بود، با واکنش سرد تقریباً همه دوستان سیاسی خود در عرصه بین‌الملل روبه‌رو شد، زیرا هیچ کشوری تمایل نداشت آینده روابط خود با ایران نوین را پای پناه‌ دادن به شاه فراری و خلع‌شده از قدرت ذبح کند.

آخر  و  عاقبت  عبرت انگیز  آخرین پهلوی
هنگامی که محمدرضا پهلوی 26 دی‌ ١٣٥٧ خورشیدی، خاک ایران را برای همیشه ترک کرد، هرگز گمان نمی‌برد که گام در سفری پر هول و هراس نهاده است. در این روز هواپیمای حامل شاه و خانواده‌اش در شهر آسوان مصر بر زمین نشست و محمد انور سادات کلیه تشریفات رسمی در استقبال از خاندان سلطنتی و فراری ایران را به‌جای آورد. اما قرار نبود داستان تا به آخر بر چنین قرار و مداری باشد! تا قبل از این با اسقاط نظام‌های سیاسی در نقاط مختلف جهان، چه بر اثر انقلاب‌های مردمی و چه به دلیل کودتاهای سیاسی-نظامی، فرد ساقط‌ شده از قدرت یا حذف می‌شد و جان می‌باخت و یا محکمه‌ای منجر به حبس و اعدام را پشت سر می‌گذاشت. یا این که سر بزنگاه از کشور فرار کرده و باقیمانده عمر را تا فرا رسیدن مرگ در دیار غربت سپری می‌کرد. این میان اما سرنوشت واپسین شاه از سلسله پهلوی عبرت‌آموزتر از آن‌چه می‌توانست تصور شود، رقم خورد.

محمدرضا شاه، از اینجا رانده از آنجا مانده
شاه پس از یک هفته اقامت در مصر به دعوت حسن دوم، شاه مراکش راهی این کشور شد. پهلوی‌ها ٦٧ روز در مراکش بودند و در این مدت امام خمینی (ره) به ایران بازگشت، انقلاب اسلامی پیروزی شد، دولت موقت بر سر کار آمد و بسیاری از سران رژیم سابق به حکم دادگاه اعدام شدند. عاقبت زمان ترک مراکش نیز فرا رسید، اما هیچ کشوری پذیرای شاه نبود. عاقبت با پادرمیانی آمریکایی‌ها هواپیمای حامل شاه و خانواده‌اش راهی جزیره باهاما و سپس مکزیک شد. در مدت اقامت 4 ماهه در مکزیک سرطان غدد لنفاوی شاه شدت گرفت. سفر درمانی به نیویورک با تسخیر سفارت آمریکا در تهران مواجه شد و خیلی زود عذر شاه و همراهان از آمریکا خواسته شد. مقاصد بعدی عبارت بودند از پاناما و بار دیگر مصر. قاهره برای آخرین شاه ایران ایستگاه آخر بود و این سفر دور و دراز ٥ مرداد ١٣٥٩ با مرگ محمدرضا پهلوی در سرزمین فراعنه به پایان رسید.