[ مهدی جابری] اظهارات محمدجواد ظریف درباره تورم، برجام و آمدن ترامپ، در میزگرد سیاسی تلویزیون به‌عنوان همراه و حامی مسعود پزشکیان، واکنش‌های مختلفی را به‌دنبال داشته است. چهار کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری به‌شدت از او انتقاد کرده‌اند و البته یک کاندیدای دیگر به نوعی از این سخنان ظریف استقبال کرده است. با اینحال جواد اوجی، وزیر نفت، روز گذشته در پاسخ به بخشی از سخنان ظریف ،اعلام کرده «هر دولتی که در آمریکا روی کار بیاید نمی‌تواند مانع صادرات و تولید نفت جمهوری اسلامی ایران شود.»
ظریف چه گفت؟
وزیر امور خارجه پیشین کشورمان عصر سه‌شنبه با شرکت در میزگرد سیاسی تلویزیون با دفاع از برجام و دیپلماسی دولت روحانی، ابعادی از آنچه در این مدت گذشت را روایت کرد. او در واکنش به صحبت‌های ایزدی، کارشناس برنامه، و برخی کاربران شناخته‌شده و ناشناس شبکه‌های اجتماعی، گفت: «تحریم را با عدد نمی‌شمارند و این کار مغلطه است. اگر تعداد تحریم‌ها در دولت آقای روحانی با ترامپ از هزار تحریم شد هزار و پانصد تحریم، در دولت شهید رئیسی از ۱۵۰۰ تحریم به ۲ هزار و ۵۷۰ رسید، یعنی در ۸ سال ۵۰۰ تحریم اضافه شد، در ۳ سال هزار تحریم اضافه شد؛ اگر می‌خواهیم با عدد سر مردم را شیره بمالیم، باید درست بمالیم.»
وزیر خارجه پیشین کشورمان درباره ادعای وضع تحریم‌های جدید پس از برجام، اظهار داشت: «قانون کاتسا هیچ تحریم جدیدی ندارد چون برجام اجازه نمی‌داد تحریم جدیدی توسط آمریکا وضع شود. مردم ما دیدند در سال ۹۵ و ۹۶ دو سال متوالی تورم تک‌رقمی و رشد دورقمی داشتیم.»
وی با نشان دادن نمودارهای مربوط به نرخ تورم ادامه داد: «مردم ببینید در زمان تحریم چه شد؟ مردم ببینید تورمتان را کجا بردند؟ گفتند ما یاد دادیم چگونه نفت را بفروشند؛ نخیر وقتی آقای بایدن آمد سیاست این شد که پیچ را شل کنند. اجازه بدهید آقای ترامپ برگردد، آن وقت ببینیم دوستان چه می‌کنند؟»
قالیباف: قانون اقدام راهبردی کشور را نجات داد
محمدباقر قالیباف نامزد چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری در گفت‌وگوی ویژه خبری در واکنش به صحبت‌های محمدجواد ظریف گفت: «چندین سال است که در این‌باره بحث می‌کنیم، به‌نظر من همین اقدام راهبری که می‌گویند مانع این کار است درست نیست.»
وی اظهار داشت: «گفته‌اند که قانون راهبردی مانع این کار شده است که حرف درستی نیست؛ گفته شد که باید اقدامات را براساس سیاست‌های کلان انجام دهیم؛ سؤال من این است که مگر رهبر انقلاب یک سال قبل نفرمودند که قانون اقدام راهبردی کشور را نجات داد و تکلیف را روشن کرد و همه را از بلاتکلیفی درآورد؟ اگر معتقدیم، پس چرا می‌گویید قانون اقدام راهبردی مانع توافق شد؟ پس تبعیت شما کجا است و کجا تابع سیاست‌ها بودید.»
قالیباف افزود: «بنده عضو شورای‌عالی امنیت ملی بودم، این شورا مجلس را مکلف کرد که مجلس درباره خروج از برجام قانونگذاری کند. این قانون تصویب و ابلاغ شد. حالا باید بگویید این قانون مانع بوده است؟ همانطور که حضرت آقا فرمود این قانون دست مذاکره‌کننده را پر کرد.»
زاکانی: به شهید رئیسی جفا شد
علیرضا زاکانی، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری، در برنامه میزگرد اقتصادی در واکنش به اظهارات ظریف گفت: «در مناظره بعدی، در مورد دوران این آقایان صحبت خواهم کرد.»
وی اظهار داشت: «امروز کارشناسِ همراه آقای پزشکیان به شهید رئیسی جفای بزرگی کرد. من در مناظره آتی حق این شهید را ادا می‌کنم و نشان می‌دهم در دورانی که این آقایان بودند چطور اقتصاد نابود شد.»
زاکانی تصریح کرد: «اگر مسائل را بازکنم این بندگان خدا در کشور دچار مشکل خواهند شد.»
سعید جلیلی: دلار ۳ هزار تومانی ۳۰ هزار تومان شد
سعید جلیلی هم در دیدار با مردم البرز گفت: «برخی بر این باورند که در جهانی هستیم که عده‌ای با قدرت زیاد وجود دارند و ما حداکثر در این جهان باید سعی کنیم چندتا از مشکلات خود را حل کنیم. یازده سال پیش در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ در مناظرات دو نگاه بود که یکی از این نگاه‌ها می‌گفت ما مشکلاتی را داریم و اگر شما به ما رأی بدهید، می‌رویم و با کدخدای دنیا توافق می‌کنیم و مشکلات کشور حل می‌شود.»
وی اضافه کرد: «در نهایت با توافقات انجام شده ۱۵ بار در اسناد خود گفتند ایران به تعهدات خود عمل کرده است، اما نتیجه آن این شد که همه ابزار قدرت و توانمندی‌ها طی سال‌های ملت ما به‌دست آورده بودند و یکطرفه از توافق خارج شدند و تحریم‌هایی که ۸۰۰ مورد بود ۸۰۰ مورد دیگر به آن اضافه شد. تمام کسانی که می‌گفتند این توافقات درست است، چرخ‌های سانتریفیوژ که خاموش شد هیچ؛ دلار ۳ هزار تومانی ۳۰ هزار تومان شد.»
جلیلی با بیان اینکه در سال ۹۷ به صراحت بیان کردند که در ازای همه توافقات و اجرای آنها راهبرد فشار حداکثری علیه ملت ایران دنبال شد، گفت: «به‌گونه‌ای که نه‌تنها آمریکا بلکه هیچ کشور دیگری حق ندارد حتی یک بشکه نفت از ایران بخرد، اما با انتخاب شهید سیدابراهیم رئیسی ریل گذر کشور عوض شد.»
آنها رفتند با کدخدا بسازند، هم خدا و هم اهالی ده را از دست دادند
سید امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی با بیان اینکه عده‌ای برای تکیه زدن به قدرت، بحران می‌آفرینند، گفت: تلاش کردیم با کسب اعتماد مردم خود و دوستانمان؛ به خودمان تکیه کنیم و جبهه جهانی ایجاد کنیم؛ در حالی که آنها رفتند با کدخدا بسازند، هم خدا و هم اهالی ده را از دست دادند.
قاضی زاده هاشمی گفت: نگاهی متسلب یا نگاه سازشی رویکرد کاذبی است. سیاست خارحی باید دستاوردی برای ملت داشته باشد و این دستاورد آزادی و استقلال سیاسی همراه با توسعه روابط با کشورهای دیگر در جهت منافع ملی است.
قاضی زاده هاشمی ادامه داد: این موضوع دو روی سکه دارد. طرفی ما هستیم و طرفی هم آمریکایی ها قرار دارند. از ابتدای انقلاب عده ای ایجاد بحران می‌کنند و بعد خودشان آن را حل می‌کنند.نامزد چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری گفت: جریانی خودشان را دلیل حل مسئله می بینند و هیچ گاه هم نمی‌توانند کاری کنند. از اول انقلاب جریانی برای آن که بتواند در سکوی قدرت باشد بعضی موضوعات را در حوزه‌های مختلف دنبال می کند. آنها با منافع انقلاب اسلامی و ما درگیر هستند.
وی ادامه داد: آمریکایی‌ها ما را به عنوان قدرت پذیرفته اند و باید این جایگاه را حفظ کنیم و مذاکرات را نیز از طریق شخص ثالث حل کنیم.نامزد چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: دو نگاه قبل دوستی را برای ما در روابط خارجه نگذاشت؛ در دوره های قبل کشورهای همسایه نیز به ما پشت کرده بودند در دولت شهید رئیسی حرکت دیپلماسی ملتمسانه به دیپلماسی عزت مندانه تبدیل شد و هیچ چیزی بدون دستاورد نماند.
استقبال پورمحمدی از سخنان ظریف
با اینحال حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی تنها نامزد انتخابات بود که به دفاع از اظهارات ظریف در کنار پزشکیان پرداخت.
او به بازنشر دوجمله از سخنان ظریف پرداخت و به نقل از او نوشت: «با اعداد بازی نکنید. سر مردم شیره نمالید.»
سرپرست وزارت خارجه: از سرمایه‌های سیاست خارجی هزینه نشود
علی باقری‌کنی، سرپرست وزارت خارجه، در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران بیان کرد: «استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی برای پیشبرد اهدافمان را دنبال می‌کنیم؛ وقتی که جمهوری اسلامی ایران از حق دفاع مشروع خود استفاده کرد و به‌خاطر جنایات صهیونیست‌ها در دمشق قرار شد که صهیونیست‌ها تنبیه شوند، آمریکا و اسرائیل و هم‌پیمانان آنها نتوانستند از ظرفیت بین‌المللی علیه ایران استفاده کنند. این واقعیت بارز و غیرقابل انکار است که همراهی میدان و دیپلماسی را می‌بینیم.»
وی افزود: «زمانی بحث بود که فاصله‌ای بین میدان و دیپلماسی وجود داشت اما اگر این دو با هم همراه نباشند، دیپلماسی صرفاً به سخنگاهی برای بیان مواضع مطرح می‌شود؛ چراکه این دو پشتیبان همدیگرند. این مسئله مهم در دولت شهید رئیسی و دوران وزارت شهید امیرعبداللهیان تثبیت شد و آثار آن را دیدیم.»
سرپرست وزارت خارجه گفت: «اینکه مقاومت در منطقه به یک هنجار در مناسبات منطقه‌ای تبدیل شده، هنر دیپلماسی ایرانی است و توانسته در فضای منطقه و مناسبات بین‌الملل جا بیندازد. دستاوردهای دولت شهید رئیسی بر همه مشهود است.»
وی در بخش دیگری از سخنانش بیان کرد: «در رقابت‌های انتخاباتی نباید از سرمایه‌های سیاست‌های خارجی هزینه شود. باید از مرزهای سیاست خارجی به‌عنوان گنجینه ملی صیانت کنیم.»
رئیس مؤسسه مطالعات جهان معاصر: نباید با پرونده قدیمی برجام، خودمان را مثل گوشت قربانی روی میز بگذاریم
رئیس مؤسسه مطالعات جهان معاصر معتقد است: «نباید با باز کردن پرونده قدیمی و غیرضروری برجام، خودمان را مثل گوشت قربانی روی میز بگذاریم و به طرف مقابل تقدیم کنیم؛ این به دور از عقلانیت است.»
دکتر شعیب بهمن، رئیس مؤسسه مطالعات جهان معاصر و پژوهشگر و تحلیلگر روابط بین‌الملل، در این‌باره به شهروند می‌گوید:« آنچه همواره باید از آن اجتناب کرد، جناحی شدن سیاست خارجی ما است اما این جناحی شدن در انتخابات گذشته نیز مشهود بود. هر یک از نامزدها دیدگاه خاصی را مطرح می‌کنند. مهم‌ترین نظریات، یکی منطقه‌گرایی و شرق‌گرایی است و دیگری گرایش به ارتباط با غرب. اما نکته مهم در این میان، فقدان نگاه ملی است. متأسفانه در بزنگاه انتخابات فرصت برای گروه‌های سیاسی به‌وجود می‌آید که دیدگاه‌های بعضا متناقضی را مطرح کنند که همسو با منافع ملی نیست.»
وی می‌افزاید: «در این شرایط باید برای اعتبارسنجی این دیدگاه‌ها به دو نکته توجه داشت: یکی تجارب تاریخی است. به‌عنوان مثال، در سال‌های گذشته درخصوص حل مشکلات با غرب تجربه برجام را داشته‌ایم که ایران گام‌های جدی برداشت و اینکه چه پاسخ‌هایی دریافت کرد را همه می‌دانیم و قسمتی از تجارب تاریخی ما محسوب می‌شود. مسئله دیگر امنیت ملی و منافع ملی ما است که عمدتا گم می‌شود. ما باید به اجماعی در نگاه به غرب و نگاه به شرق برسیم. باید امنیت و منافع ملی را تعریف کنیم و درصورت رسیدن به تعریف جامع می‌توان راهکارهای عملی را طراحی کرد.»
بهمن در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: «به‌نظر من دیگر اساسا چیزی به نام برجام نداریم و بازگشت به برجام یک اشتباه استراتژیک بزرگ است. چون امروز در مقایسه با زمانی که توافق برجام امضا شد، شاهد شرایط کاملا متفاوتی هستیم. امروز ایران سطح غنی‌سازی خود را آنقدر توسعه داده که در یک وضعیت غیرقابل بازگشت قرار گرفته است. بنابراین اگر قرار باشد در آینده توافقی صورت گیرد و مذاکره‌ای انجام شود، قاعدتا در سطح دیگری اتفاق خواهد افتاد.»
رئیس مؤسسه مطالعات جهان معاصر تصریح می‌کند: «به هر حال به‌خاطر تحولات جهانی و منطقه‌ای، امروز جایگاه ایران نسبت به یک دهه قبل و حتی 5سال قبل کاملا متفاوت است و در طرف مقابل، جایگاه آمریکا و اروپایی‌ها نسبت به گذشته تفاوت دارد. لذا الان اگر بخواهیم از برجام صحبت کنیم، یک عقبگرد در حوزه سیاست خارجی ما محسوب می‌شود. چون ما باید حرکت رو به جلو بر مبنای توانمندی‌ها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌های خودمان داشته باشیم و البته به محدودیت‌ها نیز توجه کنیم.»
وی معتقد است: «ما نباید امروز برجام را تنها راه در مسیر سیاست خارجی خودمان تصور کنیم. چون ما می‌توانیم از مسیرهای دیگر بهره‌مند شویم و منافع خودمان را تامین کنیم.»
این پژوهشگر و تحلیلگر روابط بین‌الملل در پاسخ به سؤالی درباره اغراض و اهداف نهفته در اظهارات محمدجواد ظریف در برنامه میزگرد سیاسی، اظهار می‌دارد: «این موضوعات و مسائلی که مطرح شد، فقط یک کارکرد موقت برای فضای انتخاباتی داخل کشور دارد و کاملا عامدانه و با هدف انتخاباتی شاهد این اتفاقات هستیم. اما واقعیت این است که ما در عمل و به‌دست خودمان، پرونده‌ای را روی میز می‌گذاریم و برای طرف‌های خارجی پرونده‌ای را باز می‌کنیم که در شرایط امروز برای ما اضطرار نیست و موضوعیت چندانی برای خودمان ندارد. ما در شرایط کنونی در تنگنای خاصی نیستیم که مجبور باشیم درباره این پرونده صحبت کنیم یا آن را حل و فصل کنیم. البته به این معنا نیست که از مذاکره از دست بکشیم یا آن را متوقف کنیم، بلکه به‌نظر من درصورت لزوم باید این راه را امتحان کنیم.»
بهمن تأکید می‌کند: «ما نباید خودمان را مثل گوشت قربانی روی میز بگذاریم و به طرف مقابل تقدیم کنیم، به دور از عقلانیت است.»
وی در جمع‌بندی می‌گوید: «در مجموع باید بگویم این اتفاق اخیر و اظهاراتی که مطرح شد، بیشتر کارکرد انتخاباتی در داخل کشور دارد و هدف آن تأثیرگذاری در ذهن افراد رای‌دهنده است. حتی حضور آقای ظریف در برنامه میزگرد سیاسی، موضوعی است که توسط افراد خاصی از قبل برنامه‌ریزی شده و همه مباحث نیز عامدانه مطرح شده است. اما به هرحال این اتفاق یک وجهه بیرونی هم برای کشور ما دارد، چون با دست خودمان پرونده‌ای غیرضروری را بیرون کشیده‌ایم که هیچ تناسبی با شرایط امروزمان ندارد.»
جزئیاتی از ۴ مناظره تلویزیونی پیش‌ِرو
مناظرات تلویزیونی از امروز با موضوع «خدمات‌رسانی عدالت‌محور دولت» پیگیری می‌شود.همانطور که دبیر ستاد انتخابات صداوسیما اعلام کرد، قرعه‌کشی 4 مناظره آتی با حضور نمایندگان نامزدهای ریاست‌جمهوری در صداوسیما برگزار شد و طی آن صندلی هر یک از آنها در مناظرات مشخص شد که به این ترتیب است: مناظره دوم؛ شماره یک قاضی‌زاده هاشمی/ شماره سه پورمحمدی/ شماره پنج پزشکیان/ شماره دو قالیباف/ شماره چهار زاکانی/ شماره شش جلیلی. این مناظره امشب ساعت 20 تا 24 روی آنتن خواهد بود.به‌گفته مفتاح، مناظره سوم با موضوع فرهنگی و تحت عنوان «انسجام اجتماعی با حکمرانی فرهنگی» روز جمعه یکم تیرماه در همین ساعت 20 روی آنتن خواهد رفت. ترتیب صندلی‌ها در مناظره سوم بنابر قرعه‌کشی انجام‌شده به این صورت خواهد بود: مناظره سوم؛ شماره پنج قاضی‌زاده هاشمی/ شماره شش زاکانی/ شماره یک پورمحمدی/ شماره دو قالیباف/ شماره سه پزشکیان/ شماره چهار جلیلی.چهارمین مناظره با موضوع سیاسی خواهد بود که با شعار «ایران در جهان امروز» روز دوشنبه هفته آینده چهارم تیرماه در ساعت 20 تا 24 روی آنتن خواهد رفت. ترتیب صندلی‌ها در آن به این صورت خواهد بود: مناظره چهارم؛ شماره یک قالیباف/ شماره سه قاضی‌زاده هاشمی/ شماره چهار پورمحمدی/ شماره شش زاکانی/ شماره دو پزشکیان/ شماره پنج جلیلی.مناظره پنجم ساعت 12:30 تا 16 به‌دلیل برگزاری مراسم میهمانی 10کیلومتری غدیر برگزار خواهد شد. اما موضوع مناظره آخر در موضوع اقتصاد با عنوان «کارآمدسازی دولت» روز سه‌شنبه پنجم تیرماه از تلویزیون زنده پخش خواهد شد. ترتیب نشستن نامزدها به این صورت خواهد بود: مناظره پنجم؛ شماره دو زاکانی/ شماره پنج قالیباف/ شماره سه جلیلی/ شماره یک قاضی‌زاده هاشمی/ شماره شش پزشکیان/ شماره چهار پورمحمدی.دوشنبه‌شب، 28 خرداد 1403 اولین مناظره 6 کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری با موضوع اقتصادی و با عنوان «مهار تورم و رشد تولید» در استودیو 11 با اجرای مهدی خسروی گوینده خبر آغاز شد و سه ساعت و نیم به‌طول انجامید. در این مناظره سؤالات از سوی نخبگان و اندیشمندان و خبرگان حوزه مربوطه به‌شکل تصویری مطرح شد.