[عبدالباسط انصاری] سفر منطقه‌ای دکتر باقری کنی سرپرست وزارت امور خارجه در روزهای اخیر و دیدار با مقامات کشورهای سوریه و لبنان در شرایط کنونی حاوی پیام‌های معناداری است. باقری در این سفر به دیدار با مقامات دو کشور مذکور، گروه‌های فلسطینی، برگزاری نشست‌های خبری و تبیین مواضع و سیاست‌های جهوری اسلامی پرداخت تا علاوه بر نشان‌دادن تداوم و گسترش همکاری‌ها با کشورهای متحد و دوستان منطقه‌ای ایران، پیامی جدی به رژیم صهیونیستی، آمریکا و دیگر بازیگران منطقه‌ای بفرستد. در ادامه نگاهی اجمالی به دیدارهای دکتر باقری در سفر اخیر، مواضع وی در نشست‌های خبری و تحلیل این مواضع خواهیم داشت:
آغاز سفر منطقه‌ای سرپرست وزارت خارجه
روز شنبه 12خردادماه بود که دکتر علی باقری در جمع خبرنگاران اعلام کرد طی همین هفته به کشورهای منطقه سفر خواهد کرد و طی این سفر با حضور در لبنان و سوریه با مقامات این کشورها دیدار می‌کند. باقری هدف سفر خود را ادامه تلاش‌های رئیس‌جمهور و وزیر خارجه فقید ایران در جهت کمک به مردم غزه و توقف جنایات اسرائیل اعلام کرد.
دیدار با مقامات لبنان، سیدحسن نصرالله و گروه‌های فلسطینی در بیروت
باقری در نخستین روز سفر خود به بیروت حضور یافت و با عبدالله بوحبیب وزیر خارجه، نجیب میقاتی نخست‌وزیر و نبیه بری رئیس مجلس لبنان دیدار کرد و به بحث و تبادل نظر درباره روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای پرداخت. باقری همچنین در این سفر به دیدار با سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان پرداخت. باقری در نشست خبری با عبدالله بوحبیب وزیر خارجه لبنان به نکته بسیار مهمی اشاره و عنوان کرد: «روابط نزدیک لبنان و ایران شاخص اصلی ثبات در منطقه است، همانطور که مقاومت اسلامی در لبنان لنگرگاه ثبات و آرامش در منطقه است.».(1) وی همچنین بر اهمیت حرکات جمعی در منطقه علیه صهیونیست‌ها تأکید کرد. روابط عمومی حزب‌الله لبنان پس از دیدار باقری با سیدحسن نصرالله محور گفت‌وگوهای دو طرف را تحولات منطقه، وضعیت جبهه غزه و لبنان و روندها و احتمالات مطرح درباره رویدادهای منطقه‌ای خواند. باقری همچنین در بیروت با گروه‌های فلسطینی به دیدار و مذاکره پرداخت که در این دیدارها زیاد نخاله دبیرکل جنبش جهاد اسلامی نیز حضور داشت.
هشدار صریح به اسرائیل و پیگیری دیپلماسی توامان با عربستان و آمریکا
سرپرست وزارت خارجه پس از دیدار با مقامات لبنانی با برگزاری نشست خبری در محل سفارت ایران در بیروت، ضمن تأکید بر اهمیت تداوم روابط با عربستان و حفظ کانال‌های مذاکراتی با آمریکا، همچنین از به هم خوردن پروژه عادی‌سازی سخن گفت و نسبت به شروع جنگ توسط اسرائیل علیه لبنان نیز هشدار داد. باقری در این رابطه عنوان کرد: «صهیونیست‌ها باید نگاه چپ به سرزمین عزیز لبنان و مقاومت این کشور را از ذهن خود خارج کنند. رژیمی که به اذعان بایدن در باتلاق غزه گرفتار شده، اگر عقلانیت داشته باشد، هیچ‌گاه خود را گرفتار مقاومت لبنان نخواهد کرد.»(2)
عقلانیت راهبردی ایران و به هم پیوستگی مقاومت
باقری در این نشست همچنین بر هم افزایی و همبستگی محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی تأکید کرد و سیاست خارجی جمهوری اسلامی را مبتنی بر «عقلانیت راهبردی» خواند و افزود: «سیاست خارجی جمهوری اسلامی برآمده از عقلانیت راهبردی است؛ خطوط اصلی آن که توسط یک سازوکار عالی در شورای‌عالی امنیت ملی تدوین و توسط عالی‌ترین مقام کشور یعنی رهبری تصویب می‌شود، ثابت است.»(3)
دیدارهای مهم در دمشق، مکمل برنامه‌های سفر بیروت
سرپرست وزارت امور خارجه کشورمان در روز دوم سفر منطقه‌ای خود با حضور در دمشق پایتخت سوریه به دیدار با فیصل مقداد همتای سوری خود، بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه و «کفاح ملحم» رئیس دفتر امنیت ملی این کشور پرداخت. بشار اسد طی دیدار با باقری عنوان کرد: «مقاومت در برابر اشغالگری در همه اشکال آن یک اصل اساسی و یک انتخاب راهبردی باقی خواهد ماند. ملایمت موجب افزایش تجاوزات و وحشیگری اشغالگران می‌شود.»(4) باقری نیز با تأکید بر این نکته، از راهبردی بودن روابط دو کشور و تداوم همکاری منطقه‌ای طرفین سخن گفت. سرپرست وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری با وزیر خارجه سوریه نیز عنوان کرد: «سفر من، این پیام را دارد که ایران همچون گذشته و راسخ‌تر از گذشته در کنار مقاومت در برابر اشغالگری صهیونیست‌ها ایستاده است. ایران و سوریه دو ستون اصلی ثبات در منطقه هستند.»(5) باقری همچنین با اشاره به بی‌تأثیر بودن تحریم‌ها و فشارهای آمریکا بر سیاست‌های منطقه‌ای ایران افزود: «سیاست فشار آمریکا علیه ایران، یک سیاست جدید نیست...هرچه فشارها بیشتر شود، ملت ایران هوشمندانه و با خلاقیت تهدیدها را تبدیل به فرصت می‌کند. در سایه این فشارها ایران توانست به کشورهای سوریه و عراق در مبارزه با تروریسم و ریشه‌کنی تروریسم در این کشورها کمک کند و در سایه این فشارها بود که ایران توانست با ابتکار وعده صادق، رژیم صهیونیستی را در یک وضعیت انفعالی قرار دهد.».(6) باقری همچنین به مانند سفر بیروت در دمشق نیز با گروه‌های فلسطینی دیدار و بر تداوم حمایت از مقاومت فلسطین تأکید کرد.
جمع‌بندی
سفر باقری در شرایط خاص پس از شهادت و فقدان رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه حاوی این پیام است که روند سیاست خارجی فعال ایران دچار خدشه نشده است و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی تداوم خواهد یافت. نخستین سفر خارجی باقری -که سابقه معاونت درشورای‌عالی امنیت ملی و وزارت خارجه پیش از سرپرستی وزارت خارجه را نیز دارد و از چهره های معتمد نظام است- به دو کشور متحد سوریه و لبنان نشان می‌دهد ایران از توسعه نفوذ منطقه‌ای خود با کمک دوستان غفلت نخواهد کرد. تأکید باقری بر مبنا قراردادن عقلانیت راهبردی در تنظیم سیاست خارجی کشور و تدوین آن توسط شورای‌عالی امنیت ملی و تأیید رهبری مهم‌ترین نکته این سفرها بود که پیام مهمی به غربی‌ها داشت و آن این است که در شرایط کنونی خیال تغییر قواعد سیاست خارجی ایران علی الخصوص در منطقه را از سر بیرون کنند. تشبیه دولت سوریه و مقاومت لبنان به لنگرگاه‌های ثبات در منطقه در کنار دیدار با گروه‌های فلسطینی نیز این پیام را صادر می‌کند که ایران هیچ‌گاه و تحت هیچ شرایطی محور مقاومت را رها نخواهد کرد و این مسئله با وجود تغییر دولت‌ها نیز یک اصل ثابت در جمهوری اسلامی است. هوشمندی باقری در ارسال پالس هشدار جنک به اسرائیل، اعلام بی‌تأثیر بودن فشار آمریکا بر سیاست اصولی ایران در منطقه و همزمان تأکید بر تداوم مذاکرات هسته‌ای و باز ماندن کانال‌های مذاکراتی نیز از دیگر نکات ارزشمند مواضع وی بود که به نوعی نمایش ثبات ایران در اصول خود و انعطاف در مسائل خاصی چون مسئله هسته‌ای بود. در مجموع سفر باقری سفری ضروری و خردمندانه بود که شرایط را برای تحرکات دیپلماتیک دولت آتی فراتر از مسائل سیاسی و جناحی داخل بهبود می‌بخشد.
پی‌نوشت‌ها:
1- irna.ir/xjQKq4 2و3- irna.ir/xjQKvJ 4- mshrgh.ir/1609721
5- fa.alalam.ir/news/6878333 6- fa.shafaqna.com/?p=1816563