[مرضیه موسوی] تنها درج یک خبر نصفه‌ونیمه در خبرگزاری‌ها و اظهارنظرهای ناقص یک نماینده مجلس کافی بود تا قیمت خودروهای اسقاطی و فرسوده در پلتفرم‌های خریدوفروش کالا، سر به فلک بگذارند؛ سیل آگهی‌های پراید و پیکان سال 1382و قبل از آن بود که سر از این پلتفرم‌ها در آورد و قیمت‌های روند 500میلیون تومان و 400میلیون تومانی که بازار فروش این خودروها را حسابی منقلب کرد. با گذشت کمتر از یک هفته از اعلام خبر صدور مجوز واردات خودرو به اشخاص حقیقی، گرچه بازار خریدوفروش خودروهای اسقاطی از تب‌وتاب اولیه افتاده، اما همچنان قیمت‌های غیرواقعی در بازار غیررسمی خودرو حکمرانی می‌کنند؛ خودروهای فرسوده 200میلیون تومانی که تنها آپشن قابل عرض‌شان، قابلیت اسقاط شدن برای دریافت مجوز واردات است، اما آماری از حجم معاملات این خودروها در دست نیست. «شهروند» با نگاهی به آنچه رخ داده، شایعات را بررسی می‌کند.
«در ازای هر دستگاه خودروی کارکرده وارداتی، یک دستگاه خودروی فرسوده باید اسقاط شود.» این نقل قول از زبان یکی از نمایندگان مجلس، شروعی برای ایجاد موجی از شایعات در بازار خودرو شد؛ آگهی‌های فروش خودروهای اسقاطی تنها با هدف کسب مجوز واردات خودرو، مثل بمب در فضای مجازی عمل کرد و بسیاری از دارندگان این خودروها را به وسوسه فروش خودرو به قیمت بالا انداخت. پراید و پیکان‌های تولید 1380و 1382، ناگهان قیمت 400میلیون و 500میلیون تومانی به‌خود دیدند؛ گرچه این بازار چندان «خریدار»ی به‌خود ندید و اغلب آگهی‌ها در کسوت «فروشنده» خودنمایی می‌کردند.
ماجرا از چه قرار است؟
شرط اسقاط خودروی فرسوده به ازای واردات هر خودرو، خبر درستی است، اما این، همه ماجرا نیست؛ ماجرا از این قرار است که هر فرد متقاضی واردات خودروی کارکرده، در کنار مدارکی که در سامانه ارائه می‌کند باید یک گواهی اسقاط خودرو هم داشته باشد؛ به این معنی که افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند با مراجعه به مراکز اسقاط خودرو، هزینه لازم برای دریافت کارت اسقاط را پرداخت کرده و گواهی را دریافت کنند. «مهران سالاریه»، رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده، اعلام کرد: «اشخاص حقیقی متقاضی واردات خودرو، هیچ نیازی به داشتن خودروی فرسوده به نام خود ندارند.» به‌گفته او، حجم قابل توجهی گواهی اسقاط از سال‌های گذشته در سبد مراکز اسقاط انباشت شده که پاسخگوی نیاز واردات و تولیدکنندگان داخلی خودرو است.
او گفت: «هر فردی که خودروی کارکرده و اسقاطی دارد، با مراجعه به یکی از ۲۲۰ مرکز اسقاط در سطح کشور مراحل اسقاط خودروی خود را طی می‌کند و در پایان گواهی اسقاط برای خودروی او صادر می‌شود. افراد نوعا این گواهی را در اختیار مراکز اسقاط گذاشته و به ازای آن پول می‌گیرند تا آن را برای خرید خودروی تازه هزینه کنند.»
نرخ گواهی اسقاط خودرو
«محمود مشهدی‌شریف»، رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط، نیز اعلام کرد: «انجمن صنفی مراکز اسقاط با پشتیبانی ۲۲۰ مرکز اسقاط در سطح کشور، آماده عرضه ۴۰ هزار گواهی اسقاط با نرخ ۳۵ میلیون تومان به تولیدکنندگان و واردکنندگان خودرو و موتورسیکلت است.»
این یعنی هر فرد متقاضی واردات خودرو، تنها با پرداخت هزینه 35میلیون تومان، می‌تواند گواهی اسقاط خودروی فرسوده را از این مراکز دریافت کند؛ به‌عبارتی دلالانی که به شیپور افزایش قیمت خودروهای فرسوده می‌دمیدند، صرفا سودای کسب سود از طریق گرم کردن بازار شایعات را در سر داشتند.
بررسی اجمالی قیمت‌ها در پلتفرم‌های خریدوفروش خودرو، نشان می‌دهد بعد از گذشت کمتر از یک هفته، بازار شایعات از رونق افتاده اما همچنان آگهی‌هایی با قیمت‌های غیرواقعی در این پلتفرم‌ها به چشم می‌خورد.
اوج‌گیری دوباره قیمت‌ها
گرچه در مصوبه مجلس نشانی از تعداد دقیق خودروهای وارداتی و نوع آنها و قیمت‌شان مشخص نیست، اما برخی خبرها از مجوز واردات 10هزار خودرو خبر می‌دهند و برخی شایعات دیگر، صحبت از واردات 50هزار خودرو می‌کنند؛ درصورتی که تعداد خودروهایی که قرار است وارد شوند از 40هزار دستگاه کمتر باشند، گواهی‌های اسقاط موجود در مراکز اسقاط خودرو کفاف تقاضای موجود در بازار را می‌دهد، اما اگر تعداد خودروهایی که قرار است وارد شوند بیش از ظرفیت تعداد گواهی‌های موجود باشد، ممکن است بازار قیمت کاذب خودروهای فرسوده دوباره رونق بگیرد و افرادی که تمایل به واردات دارند، با پرداخت قیمت‌های بیشتر از عرف بازار، به خرید خودروهای فرسوده برای اسقاط کردن آن اقدام کنند.