هنگامی که در دسامبر 1823 میلادی، جیمز مونرو، پنجمین رئیس‌جمهوری ایالات متحده، مداخله کشورهای اروپایی در امور داخلی کشورهای قاره آمریکا را عملی غیردوستانه و تهدیدآمیز خواند و واشنگتن را ملزم به رفع این تهدیدات برشمرد، استعمارگران اصلی این قاره یعنی اسپانیایی‌ها، پرتغالی‌ها و فرانسوی‌ها چندان نظریه او را که بعدها به «دکترین مونرو» معروف شد جدی نگرفتند. این میان انگلستان که برقراری رابطه‌ای نوین با قدرت جدید فراسوی آتلانتیک یعنی آمریکا را در دستور کار خود قرار داده بود، با اعلام حمایت از این دکترین سیاسی، دست دوستی به سمت دولت مونرو دراز کرد. بر اساس این دکترین، دولت آمریکا تصمیم گرفت از دخالت در جنگ‌های اروپایی و مستعمرات آنها خودداری کرده، اما در عوض هرگونه جنگ یا فعالیت استعماری اروپایی‌ها در قاره آمریکا را به عنوان حرکتی خصمانه تلقی کند. اما گویی یک قرن زمان لازم بود تا آرزوی مونرو آنطور که او می‌خواست جامه عمل بپوشد. 124 سال پیش، برابر 24 آوریل 1898 میلادی، 75 سال پس از دکترین مونرو، دولت پادشاهی اسپانیا پس از پایان مهلت اولتیماتوم به واشنگتن مبنی بر تخلیه نظامیان آمریکایی از کوبا، به ایالات متحده اعلان جنگ داد. اعلان جنگ اسپانیا، اعلان جنگ متقابل را در پی داشت و واشنگتن به نوعی از این فرصت برای به منصه ظهور رساندن دکترین مونرو برای پایان دادن به تسلط اروپایی‌ها بر ممالک قاره آمریکا کمال استفاده را برد. این اعلان جنگ در حالی بود که اسپانیا در مستعمرات خود دچار مشکل بود و در واقع مادرید امیدوار بود این بلوف موجب عقب‌نشینی آمریکایی‌ها شود. از طرفی حمایت ایالات متحده از استقلال‌طلبان کوبایی که ارتش اسپانیا را به ستوه آورده بودند، موضوعی نبود که مادرید بتواند چشمان خود را روی آن ببندد. در نهایت واشنگتن با به رسمیت شناختن استقلال کوبا، بر این انبار باروت کبریت کشید و موجبات اعلان جنگ توسط مادرید را فراهم آورد. اما محاسبات اسپانیایی‌ها و امید آنها به جا زدن آمریکا درست از آب در نیامد و پس از آغاز جنگ به دلیل پشتیبانی ضعیف، اسپانیا ظرف 4 ماه نبرد از آمریکا شکست خورد و مجبور شد ضمن دست کشیدن از مطالبات خود در کوبا، جزیره گوام و پورتوریکو را هم به ایالات متحده واگذار کند. اسپانیا به این ترتیب آخرین مستعمرات خود در آمریکای مرکزی و جنوبی را از دست داد و چندی بعد اداره فیلیپین را نیز در قبال مبلغ ناچیز 20 میلیون دلار به آمریکا بخشید. این جنگ آخرین میخ را بر تابوت امپراتوری اسپانیا که برای صدها‌سال در اقصی نقاط دنیا دست به مستعمره‌سازی زده بود کوبید و موجب شد این کشور به مرزهای خود در اروپا قناعت کند.