| مهدی زارعی | جامعه‌شناس|
عیب‌جویی یکی از رفتارهای ناپسند است که اگر در جامعه شیوع پیدا کند، پیامدهای نامطلوبی در پی خواهد داشت و گاهی حتی با دروغ و تهمت و دیگر رذایل اخلاقی نیز آمیخته می‌شود.
مهم‌ترین پیامد و نتیجه عیب‌جویی، ایجاد دشمنی و کدورت است، چه‌بسا جامعه‌ای که در آن دشمنی و کینه ریشه بدواند ناهنجاری‌های اجتماعی نیز افزایش پیدا می‌کند.
افراد عیب‌جو قادر به کشف عیوب خود نیستند و همواره برای مچ‌گیری و یافتن ایراد و عیب دیگران تلاش می‌کنند، از این‌رو از بسیاری از کاستی‌ها و کمبودها و عیوب خود غافل می‌شوند که این امر اثر بسیار منفی در جامعه دارد.
عادت ناپسند عیب‌جویی از دیگران، روابط اجتماعی را مختل می‌کند و در نتیجه مردم از افراد عیب‌جو فاصله می‌گیرند که موجب تنهایی فرد می‌شود. افراد عیب‌جو قادر نخواهند بود اعتماد دیگران را به خود جلب کنند و این بی‌اعتمادی موجب از دست دادن اعتماد به نفس در آنها خواهد شد.
حسادت یکی از مهم‌ترین علل عیب‌جویی به‌شمار می‌رود چراکه فرد عیب‌جو به واسطه اینکه نمی‌تواند پیشرفت دیگران را ببیند به برشمردن عیوب دیگران می‌پردازد.
بدبینی از دیگر علل گرایش افراد به خصلت ناپسند عیب‌جویی است زیرا افراد عیب‌جو حاضر نیستند حسن و خوبی و خصلت‌های نیک دیگران را بپذیرند، از این جهت درصدد عیب‌جویی و تحقیر دیگران برمی‌آیند.
افراد عیب‌جو با خودخواهی و تکبر تنها به کشف عیوب دیگران پرداخته و تا جایی از درجه انسانیت افول می‌کنند که به جز پیشرفت خود و از میان بردن آبرو و جایگاه دیگران به هدف دیگری نمی‌اندیشند، از این‌رو ممکن است به هر وسیله و ابزاری برای عیب‌جویی دست بزنند که این رفتار به‌شدت از نظر دین اسلام مذموم است.
گاهی عیب‌جویی موجب از میان رفتن حریم‌ها می‌شود و آثار شومی در اجتماع و خانواده به همراه دارد و حتی فرد عیب‌جو تا مرز از هم گسیختن کانون خانواده خود پیش می‌رود.
بسیاری از دستورات دین اسلام برای تحکیم روابط اجتماعی و خانوادگی و جلوگیری از تفرقه است که باید توجه داشت طبق احادیث، مومن آینه مومن است و باید با گوشزد کردن عیوب یکدیگر راه پیشرفت و تعالی را هموار کنیم اما رفتار ناپسند عیب‌جویی تنها با اهداف شوم انجام می‌شود و فرد عیب‌جو هیچ‌گاه با نیت خیر از عیوب دیگران سخن نمی‌گوید.