اصل بر قابل تعقیب کیفری‌بودن چک است؛ مگر آن‌که صادرکننده چک اوصافی را ثابت کند که قابلیت تعقیب کیفری چک از بین برود.
به‌گزارش میزان، در صورتی که چک به هر علتی از طرف بانک برگشت داده شود، صادرکننده چک علاوه‌بر مسئولیت مدنی، مسئولیت کیفری نیز خواهد داشت.
درواقع یکی از ضمانت اجراهای چک پرداخت‌نشدنی قابلیت تعقیب کیفری آن است. با این توضیح که می‌توانیم علیه صادرکننده چکی که منتهی به پرداخت نشده در صورت وجود شرایطی، دعوای کیفری مطرح کنیم.
قانون‌گذار در سال 1382 با سیاست کاهش چک‌های دارای وصف کیفری ماده 13 قانون صدور چک را اصلاح و در آن مواردی را بیان کرد که درصورت وجود داشتن، چک دیگر قابل‌تعقیب کیفری نیست. این درحالی است که اجرای این سیاست موجب بی‌اعتمادی مردم نسبت به این سند تجاری مفید و نیز افزایش سوءاستفاده سودجویان شده است. در ادامه به بیان برخی موارد خواهیم پرداخت که با تحقق هریک از آنان چک دیگر قابلیت تعقیب کیفری نخواهد داشت، پس با آگاهی از این موارد می‌توانیم در مقام دارنده همواره چکی را از صادرکننده دریافت کنیم که قابلیت شکایت کیفری آن محفوظ باشد.
در صورتی که ثابت شود چک سفید امضا داده شده باشد
برابر مفاد ماده 13 اصلاحی سال 1382، در صورتی که چک وعده‌دار یا سفیدامضا صادر شده باشد، صادرکننده چک قابل‌تعقیب کیفری نیست.
منظور از سفیدامضابودن چک، امضا نداشتن چک نیست، زیرا در چنین صورتی سند مزبور چک نیست (دارای اعتبار نیست)، بلکه حالتی را بیان می‌کند که چک امضا دارد، اما از جهت محتوا و سایر موارد سفید است.
هرگاه در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد
در صورت درج شرط در چک، چک قابلیت تعقیب کیفری خود را از دست می‌دهد، اما از طریق اجرای ثبت نیز می‌توان نسبت به آن اقدام کرد، بنابراین در این حالت مطالب و ادعاهای مربوط به شرط در اداره ثبت قابل رسیدگی نیست و فقط وجه مرقوم در چک قابل صدور اجراییه در اداره ثبت است.
اما درصورت صدور چک مشروط، بانک نیز مانند اداره ثبت ورود به شرط نمی‌کند، به عبارتی دیگر به شرط مذکور توجهی نمی‌کند. لازم به ذکر است در فرضی که بدون قید در متن چک ثابت شود که چک مشروط بوده است نیز چک قابلیت تعقیب کیفری خود را از دست خواهد داد، همانند مورد تعهد و تضمین که اثبات آن به هر نحو می‌تواند وصف کیفری چک پرداخت‌نشدنی را زایل کند.
چنانچه در متن چک قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است، به‌طور مثال چکی را که مستاجر بابت تخلیه ملک سر وعده مقرر به موجر می‌دهد، بنابراین درصورتی که مستاجر با انقضای مدت اجاره ملک را تخلیه نکند، موجر نمی‌تواند علیه مستاجر به واسطه داشتن چک تخلیه، شکایت کیفری مطرح کند، این درحالی است که موجر این امکان را خواهد داشت تا از طریق محاکم حقوقی وجه چک را مطالبه کند.