عاطفه نبوی| در حالی که کمتر از یک ماه به زمان برگزاری انتخابات ریاستجمهوری در ایران باقی مانده است، در روزهای آغازین مقررشده برای تبلیغات، کانال تلگرامی ابراهیم رئیسی نزدیک به 70 هزارعضو دارد و قالیباف نیز با کانالی با حدود 35هزار عضو در حال فعالیت است.
در کنار کانالهای اصلی کاندیداهای اصولگرا، کانالهای دیگر حامی این جریان مانند اصولگرانیوز، قرارگاه سایبری عمار، رئیسی آمد، افسران جنگ نرم و دهها کانال دیگر با متوسط 20 هزار عضو در حال تبلیغات برای این کاندیداها و جمعآوری و نشر اخبار منفی و انتقادی علیه جبهه اعتدال هستند.
علاوه بر تلگرام، کاندیداها از اینستاگرام و تويیتر نیز در بالاترین حد ممکن بهره میبرند و با برنامههای زنده اینستاگرام و تويیتهای انگیزشی یا انتقادی از این رسانهها برای ارتباط بیواسطه با هواداران خود استفاده
میکنند.
این استفاده آزادانه و همهجانبه نیروهای اصولگرا از شبکههای اجتماعی در حالی در جریان است که دولت اعتدال طی 4سال گذشته نبرد سختی را با همقطاران آنان برای جلوگیری از فیلترکردن این شبکهها پشت سر گذاشت. در آخرین مورد و در هفتهای که گذشت امکان تماس تلفنی تلگرام که در سراسر دنیا فعال شده است، در ایران مسدود شد.
دولت یازدهم از موضوع فیلترکردن شبکههای اجتماعی مجازی تحت عنوان خط قرمز خود یاد میکند. یکی از نخستين مقاومتهای روحانی در برابر انسداد شبکههای اجتماعی، رفع فیلتر از واتساپ به دستور مستقیم رئیسجمهوری در سال 93 بود.
حسن روحانی دستور توقف فیلتر شبکه اجتماعی «واتساپ» که از سوی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اعلام شده بود را صادر کرد. بعد از این اقدام دبیر کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه گفت: «رئیسجمهوري رأسا نمیتواند مانع اقدامات کارگروه تعیین مصادیق شده و صلاحیت قانونی تصمیمگیری در مورد شبکههای اجتماعی را از این کارگروه سلب كند و آن را برعهده شورای عالی فضای مجازی قرار دهد.»
اما به هر روی این شبکه اجتماعی فیلتر نشد و در ایران در حال حاضر آزادانه از آن استفاده میشود.
تلگرام تا آخر عمر دولت اعتدال خواهد ماند
این کشمکش بر سر اپلیکیشنهای مختلف که نو به نو وارد بازار میشد، همچنان ادامه داشت تا جایی که در سال 94 رئیسجمهوری در یک برنامه زنده تلویزیونی، صراحتا مخالفت خود را نسبت به فیلترینگ شبکههای اجتماعی در کشور اعلام کرد و به دنبال این اظهارنظر مدیرکل روابط عمومیشرکت مخابرات ایران هم گفت که سیاست دولت یازدهم از ابتدا مخالفت با فیلترینگ بوده و همچنان هست و تا آخر عمر این دولت هم خواهد بود از این رو مخابرات تصمیم برای فیلتر
تلگرام ندارد.
رئیسجمهوري و بعضی از اعضای کابینهاش برای دفاع از گردش آزاد اطلاعات در قالب شبکههای اجتماعی به اظهارنظرها و مخالفتها بسنده نکردند و خود نیز به این شبکهها پیوستند. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه، نخستین عضو کابینه بود که به فیسبوک پیوست و این در حالی بود که 6سال از فیلترشدن فیسبوک در ایران میگذشت.
ظریف از فیسبوک و بعدها از تويیتر برای اطلاعرسانی اقدامات دولت در روند مذاکرات هستهای و جریانات پس از آن بهره برد. به دنبال وزیر امور خارجه، حسن روحانی هم به تويیتر پیوست و علی جنتی، وزیر ارشاد و دانش آشتیانی وزیر آموزش و پرورش هم مشتریان بعدی این شبکههای اجتماعی بودند و پس از آن سایر وزرا نیز یک به یک از راه رسیدند.
20میلیون تلگرامی
ایرانیان که از یک سو با فیلترشدن فیسبوک، ویچت و بعد از آن وایبر دایم در میان این شبکهها سرگردان بودند و از سوی دیگر پهنای باند کم و سرعت پایین اینترنت استفاده از ویپیان و فیلترشکن را برایشان مشکل میکرد، به «تلگرام»
پناه بردند.
بهطوری که سال گذشته پاول دورف، موسس تلگرام، گفته بود حدود ۲۰میلیون از کاربران فعال این شبکه پیامرسان ایرانیان هستند. دولت نیز بر این شبکه پا سفت کرد و مانع از فیلتر آن شد. طی مدت بسیار کوتاهی تلگرام در کنار اینستاگرام تبدیل به فراگیرترین شبکه اجتماعی در ایران شد. تويیتر نیز بهرغم فیلتربودن محبوبیت و کاربران زیادی پیدا کرد.
در مهر ماه سال 95 رئیسپلیس فتا اعلام کرد که بحث فیلترشدن شبکه اینستاگرام در جلسه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اینترنت مطرح شده، اما دولت با آن مخالفت کرده است. همزمان یکی از مقامهای قضائی عضو این کارگروه اعلام کرد که توییتر رفع فیلتر
نخواهد شد.
محمدعلی اسفنانی یکی از اعضای سابق کارگروه محتوای مصادیق مجرمانه در گفتوگویی با «شهروند» گفت: «یکی از مهمترین مباحث جدی همیشه فیلترینگ تلگرام بود. در جلسهای که بنا بود تصمیم نهایی برای این موضوع گرفته شود، اما نمایندگان دولت به تعداد کافی حاضر نشدند و جلسه به حد نصاب نرسید.» به این ترتیب بحث فیلترشدن تلگرام نیز فعلا
مسکوت ماند.
حال بعد از 4سال تلاش مجدانه بسیاری از اصولگرایان برای فیلترکردن تلگرام و اینستاگرام و تاختن آنان به دولت به دلیل ممانعت از توقیف این شبکهها، این جریان در حال بهرهبردن از عواید این دستاورد و جریان آزاد اطلاعات است.