فاطمه صفری | این روزها زمزمه حضور برخی از فرزندان مسئولان و آقازاده‌ها در لیست شوراهای شهر شنیده می‌شود. افرادی که به قول معروف «آقازاده» هستند و با نام و نشان پدرشان این ریسک را پذیرفته و پا به عرصه‌های سیاسی و مدیریتی گذاشته‌اند. حال پس احراز صلاحیت‌ها باید دید که این افراد بر چه اساس در لیست‌های موردحمایت اصولگرایان و اصلاح‌طلبان قرار می‌گیرند. آیا اتکا به نام پدر مورد قبول مردم و لیست‌های اصلاح‌طلبان و اصولگرایان به کام فرزندان تمام می‌شود یا آن‌که ابتدا قابلیت‌های فردی و اجرایی افراد مورد توجه قرار می‌گیرد؟ اکنون این مقوله خود جای سوال دارد که قابلیت افراد مورد توجه قرار می‌گیرد یا نام و نشان پدران‌شان؟
30 اسفندماه سال گذشته تا ششم فروردین‌ماه سال‌جاری بود که نام برخی از آقازاده‌ها در بین ثبت‌نام‌کنندگان شورای شهرخودنمایی می‌کرد. این موضوع دیدگاه‌های مثبت و منفی زیادی را در پی داشت. برخی از تحلیلگران معتقدند آنها با توجه به سابقه اجرایی و مناصت پدر‌های‌شان به این عرصه ورود پیدا کرده و مورد قبول مردم و لیست‌های اصلاح‌طلبان و اصولگرایان قرار می‌گیرند. از دیگر سو، برخی معتقدند افرادی‌که در انتخابات شورای شهر شرکت کرده‌اند، بر اساس قابلیت‌های فردی و اجرایی خود بوده، چراکه با اطمینان خاطر کامل پا به این عرصه گذاشته‌اند. با نگاهی اجمالی به نام کاندیدا‌های شورای شهر متوجه این دیدگاه متفاوت می‌شویم. افرادی چون محسن هاشمی فرزند مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی که دارای سابقه مدیریت نیز است، در این دوره از انتخابات شورای شهر شرکت کرده است. او همچنین سمت‌های مدیریتی و معاونتی و معاون عمرانی دانشگاه آزاد اسلامی و معاون عمران و توسعه دانشگاه علوم و تحقیقات را نیز تجربه کرده است. محسن هاشمی ۱۳سال ریاست هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت مترو تهران را نیز برعهده داشته است. محمدمهدی تندگویان فرزند شهید تندگویان وزیر نفت، عضو کنونی شورای شهر تهران نیز مجددا در انتخابات شورای شهر ثبت نام کرده است. فاطمه صالحی فرزند عطاالله صالحی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، علی سلطانی‌فر فرزند مسعود سلطانی‌فر وزیر سابق ورزش، مهدی رادان پسر سردار احمد رادان جانشین فرمانده سابق نیروی انتظامی کشور، مهدی مازنی فرزند حجت‌الاسلام احمد مازنی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، فاطمه قاسمی دختر رستم قاسمی، وزیر نفت دولت احمدی‌نژاد و میثم مظفر فرزند حسین مظفر، وزیر آموزش‌وپرورش سیدمحمد خاتمی نیز از کسانی است که سابقه مدیریتی داشته و تا چندی پیش رئیس سازمان تاکسیرانی بود، مهدی موسوی‌لاری فرزند حجت‌الاسلام عبدالواحد موسوی‌لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات بوده و جالب است بدانیم مهدی خورشیدی داماد محمود احمدی‌نژاد و حمید آیتی همسر معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده نیز در این انتخابات نام‌نویسی کرده‌اند. اما این‌که حضور کدام یک از این کاندیداها در لیست شورای شهر مفید واقع می‌شود، خود جای سوال است، با توجه به سابقه کاری و مدیریتی این افراد آیا بسیاری از آقازاده‌ها کسب آرای‌شان را مدیون پدر خود و قابلیت‌های آنان هستند یا خیر؟ دیگر سوالی که در این مقوله می‌گنجد این است که آیا حضور این دسته از افراد امری مفید برای شهر و شورایی است که از سمت آقازادگی استعفا داده‌اند و سمت‌های نمایندگی، وکالت و.... را برای خود انتخاب کرده‌اند. آیا این دسته از افراد می‌توانند کمکی در پیشبرد مشکلات شهری داشته باشند یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال با برخی از کارشناسان گفت‌وگو کرده‌ایم.
نگاه موافق
شایسته سالاری حرف اول را می‌زند
غلامرضا حیدری، نماینده تهران
در مجلس| بسیاری ازآقازاده‌ها در انتخابات شورای شهر شرکت کرده‌اند اگرچه در گذشته‌ای نه چندان دور آقازاده‌هایی راه یافته به مجلس شورای اسلامی بوده اند. حضور آقازاده‌ها در این میان مخالفان و موافقان بسیاری را می‌طلبد.اماغلامرضا حیدری نگاهی متفاوت به این مقوله دارد و معتقد است: «ثبت‌نام برای همه شهروندان آزاد است و بنده رویکرد متفاوتی و فارغ از آقازادگی به این موضوع دارم. چرا که با وجود آزاد بودن ثبت‌نام و لیست احتمالی پیش رو بسیاری از افراد حاضر در لیست‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا به نظر آشنا هستند.»
این نماینده مجلس با بیان این‌که نباید واژه آقازاده بار منفی داشته باشد در این زمینه ادامه داد: «اگر بخواهیم این اصطلاح را به صورت منفی مورد استفاده قرار دهیم کار درست و شایسته‌ای نیست. زیرا این اصطلاح؛ اصطلاح منطقی نیست. به همین جهت ابتدا باید قابلیت‌ها و صلاحیت‌های فردی مورد شناسایی قرارگیرد؛ تا بتوانیم از شایستگی،قابلیت وکارایی افراد به خوبی استفاده کنیم.» این نماینده مجلس با اشاره به این‌که باید دانست صرف آقازادگی دلیل بر محروم کردن افراد نیست. چرا که ثبت نام در شورای شهر از حقوق مسلم هر شهروندی محسوب می‌شود. در این زمینه ادامه داد: «نکته‌ای که در این میان قابل تامل است نباید در این زمینه و آقازادگی فرهنگ سازی اشتباهی صورت بگیرد. صرف نظر از آقازاده بودن قابلیت‌های فردی باید در اولویت قراربگیرد، چرا که بسیاری از آقازاده‌هایی که در مناصب دولتی قرار دارند خود نیز دارای قابلیت‌های مدیریتی و اجرایی هستند،اصل بر شایسته سالاری است و نه چیز دیگری.» در طول تاریخ کشور ما بسیاری کسانی در عرصه‌های سیاسی به‌خصوص مجلس حضور داشته‌اند که پدران‌شان نیز به ایفای نقش در مناصب دولتی و سیاسی پرداخته‌اند. اما در این میان موضوعی که قابل توجه است؛ آن است که این افراد حضورشان را تنها مدیون پدران‌شان نیستند بلکه توانسته‌اند قابلیت‌های خود را به خوبی نشان دهند. حیدری در خاتمه با تکیه بر این موضوع بیان کرد: «افرادی که در میدان رقابت قرار می‌گیرند شایستگی لازم را برای حضور در عرصه‌های مختلف دارند به همین جهت نباید پنداشت صرف آقازادگی بودن باید از مناصبی چون شورای شهر و مجلس کناره‌گیری کرد البته لازم به ذکر است که برای صرف بیان«از فضل پدر تورا چه حاصل» کافی نیست. به همین جهت لازم است ابتدا مجموعه عوامل را در نظر گرفت سپس در موردشان قضاوت کرد. همچنین باید گفت کسانی که توانایی عهده‌دار شدن مسئولیتی را دارند بهتر است از حضور چنین افرادی استفاده کرد چرا که پیشبرد بسیاری از مسائل آسان‌تر از گذشته می‌شود و نباید به دیگر مسائل توجه بسزایی داشت.»
کارشناس بی‌طرف
انتساب خانوادگی نباید موجب رانت شود
محمود صادقی، نماینده مجلس|
در پیچ‌وخم انتخابات شـــورای شــهر و ریاســت‌جمهــوری به‌سرمی‌بریم. حضور برخی از مسئولان و آقازده‌ها این دوره از انتخابات را از سایر دوره‌ها متمایز می‌کند و موافقان و مخالفان خود را می‌طلبد، چراکه برخی معتقدند قرار است به نام پدر و به کام فرزند تمام شود؛ اعتبار نام‌ونشان پدر را نشانه می‌گیرند و وارد عرصه‌های مختلف ازجمله انتخاباتی می‌شوند، این بار شورای شهر را نشانه گرفته و عزم آن کرده‌اند تا خود را پیروز این میدان بدانند. از دیگر سو برخی از صاحب‌نظران معتقدند ابتدا باید این افراد مورد ارزیابی قرار بگیرند. محمود صادقی، نماینده مجلس ازجمله صاحب‌نظران این مقوله مهم است. او معتقد است: «درخصوص این مورد باید گفت استفاده از این عنوان‌ها کمی گمراه‌کننده به نظر می‌رسد. به عقیده بنده هر فردی در جامعه ما صرف‌نظر از انتساب خانوادگی خود از حقوقی نیز برخوردار است.»
این نماینده مجلس با اشاره به این‌که نباید حقوق شهروندی نقض شود و در عین حال ارزیابی افراد براساس قابلیت‌های فردی‌شان را حایز اهمیت می‌داند، در این زمینه ادامه می‌دهد: «واقعیت این است که همان‌گونه که انتساب خانوادگی نباید موجب رانت شود، در عین حال نباید این موضوع موجب محرویت افراد شود.» صادقی همچنین با بیان این‌که توانمندی افراد از مهم‌ترین مقولات ورود به شورای شهر است، ادامه داد: «در خصوص حضور افراد در شورای شهر اعم از آقازاده‌بودن یا نبودن؛ ابتدا افراد را باید مورد ارزیابی قرار داد و سپس توانمندی‌های‌شان سنجیده شود، چراکه صرف‌نظر از اکتسابی‌بودن آقازادگی و هر چیز دیگری باید شایستگی افراد برای حضور در شورای شهر و ... مورد بررسی قرار بگیرد، به همین جهت افراد نباید براساس جایگاهی که در آن قرار دارند، در چنین عرصه‌هایی حضور پیدا کنند و بالعکس.»
نماینده مردم تهران در خاتمه با اشاره به این‌که تجربه و مدیریت از مهم‌ترین مقولات حضور در شورای شهر است، بیان کرد: «اگر آقازاده‌ای توانایی و شایستگی ندارد و تنها با اتکا به فامیلی در این عرصه‌ها حضور پیدا می‌کند، امر پسندیده‌ای نیست، به‌طورکلی، به عقیده بنده از یک سو نسبت‌های فامیلی نباید موجب رانت شود و از دیگر سو نباید موجب محرومیت از فعالیت در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شود. البته لازم به ذکر است که یکی از شاخصه‌های مهم ارزیابی این افراد، شاخصه تجربه و مدیریت است. بنابراین اگر مبنای ورود افراد به لیست، نسبت‌های فامیلی باشد، امری ناپسند است و درعین‌حال نادیده‌گرفتن توانمندی افراد و بنا به نسبت‌های فامیلی در لیست شورا قرار گرفتن، خلاف موازین حقوقی محسوب می‌شود.»
نظر موافق
افراد لایق در بین آقازاده‌ها وجود دارد
مهــــدی تندگویـــان،
عضو شورای شهر| این‌که اعتبار پدر دلیلی بر مغلوب‌شدن رقباست یا قابلیت‌های فردی جای سوال است. مهدی تندگویان از صاحب‌نظران این عرصه معتقد است: «به‌طورکلی بنده مخالف این مقوله هستم که مردم می‌گویند: فلان کس آقازاده است و وارد این حیطه‌های مدیریتی شورای شهر شده است. به همین جهت ابتدا باید مورد برسی قرار بگیرد که این افراد تخصص مورد نیاز را دارند یا خیر؟ همچنین باید دانست که این افراد سابقه اجرایی در مدیریت دارند یا خیر؟» تندگویان با اشاره به قابلیت‌های فردی و اجرایی چند نفر از آقازاده‌هایی که در مناسب سیاسی حضور داشته‌اند و دارند در این زمینه می‌گوید: «در صورتی که آقازاده‌ها قابلیت‌های لازم را داشته باشند و از مزایایی برخوردار بودند، بهتر است به شورای شهر راه یابند، چراکه فارغ از آقازاده و ورزشکاربودن باید به قابلیت‌ها اتکا کرد. برای مثال آقای هاشمی که در این دور از انتخابات شوراها شرکت کرده‌اند، بدون در نظر گرفتن این‌که این فرد پسر آیت‌الله هاشمی است، رزومه مدیریتی و اجرایی قابل توجهی دارند که این امر نشان‌دهنده تجربه طولانی‌مدت آقای هاشمی است که حضور افراد لایقی چون ایشان الزام‌آور است و نباید در نظر گرفت که این فرد یا سایرین آقازاده هستند.» تندگویان با اشاره به این‌که شورای شهر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به همین جهت باید افراد با تجربه در آن حضور داشته باشند، در این زمینه ادامه می‌دهد: «به عقیده بنده تخصص و تجربه افراد از مهم‌ترین مقولاتی است که باید به آن پرداخته شود و در صورتی که از تجربه کافی و کار‌های مدیریتی به اندازه کافی برخوردار بودند، افراد لایقی هستند و بهتر است در شورای شهر حضور داشته باشند، زیرا حضور این دسته از افراد می‌تواند به‌صورت کارآمدی مورد توجه قرار بگیرد. البته لازم به ذکر است اگر این افراد قابلیت‌های لازم را نداشته باشند، موجب به‌وجودآمدن دردسر‌هایی می‌شود اعم از خودشان و لیستی که در آن حضور دارند. به‌عنوان مثال آقای مطهری نماد بارزی است که هم شخصیت خود و هم شخصیت پدرشان شناخته شده است و برآیند خوب و مثبتی داشته است. نکته‌ای که در این مورد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، حضور افراد حاذق و دارای تجربه است، چرا که ممکن بسیاری از افراد در این سال‌ها کسب تخصص کرده باشند، ولی صرف نداشتن تجربه نمی‌توانند در شورا حضوری فعال و تاثیرگذار داشته باشند، چرا که شورا محلی است برای تدوین مقررات و قانون و بسیار در دیدگاه‌ها و نگرش‌ها تاثیرگذار است.»
نظر مخالف
شورای شهر نسبت‌های خانوادگی را نادیده بگیرد
عبدالله رمضان‌زاده| در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی برخی فرزندان مسئولان یا به اصطلاح «آقازاده‌ها» در انتخابات توانستند پیروز شوند و حالا همین تجربه برای سایرین رغبتی ایجاد کرده تا در انتخابات شورای شهر حضور پیدا کنند و از نام و نشان پدرشان استفاده کرده و در جریانات سیاسی حضور پیدا کنند.
عبدالله رمضان‌زاده، نماینده مجلس شورای اسلامی از منتقدان این امر است، او در این زمینه معتقد است: «هر شهروندی که خود را دارای صلاحیت بداند، حق شرکت در انتخابات شورای شهر را دارد، چراکه قابلیت‌های خود را درحد اجرای فعالیت‌های مدیریتی می‌داند.» این فعال سیاسی ضمن یادآوری این‌که حضور این افراد باید فارغ از نسبت‌های خانوادگی و جریانات سیاسی باشد، در این زمینه ادامه داد: «موضوعی که در این میان حایز اهمیت است؛ آن است که این افراد بدون سابقه سیاسی و فعالیت خاصی باشند تا مورد حمایت برخی از جریانات قرار بگیرند، بنابراین اتفاقی که نباید رخ دهد، مورد اهمیت قرار نگرفتن نسبت‌های خانوادگی است، چراکه در برخی از موارد نسبت خانوادگی افراد برای قرارگرفتن در لیست‌های مورد حمایت قرار می‌گیرند.»
این فعال سیاسی ضمن یادآوردی افراد حاضر در انتخابات گفت آنها باید از قابلیت‌های بالقوه‌ای برخوردار باشند و ادامه داد: «در کل باید گفت کسانی که صلاحیت قابل توجهی ندارند نباید پا به عرصه‌های انتخاباتی بگذارند، زیرا جریان‌های سیاسی به دلیل انتساب‌های خانوادگی ممکن است به حمایت از آنها بپردازند. به همین جهت می‌توان گفت این روش درست و منطقی به نظر نمی‌رسد.»
اما ممکن است برای بسیاری جای سوال باشد که آیا برای مسئولان و آقازاده‌ها نباید ممیزی ایجاد کرد؟رمضان‌زاده با اشاره به این‌که این امر سلب حقوق شهروندی است و هرگونه ممیز قایل‌شدن برای آقازاده‌ها نقض حقوق شهروندی است، در این زمینه ادامه داد: «شرایط احراز صلاحیت تعیین شده است و اگر بخواهیم هنگام ثبت‌نام تفاوتی میان آقازاده‌ها و مردم عادی قایل شویم، سلب حقوق شهروندی است، زیرا فارغ از آقازادگی باید در نظر داشت که این دسته از افراد مردم همین جامعه‌اند و حق دارند خود را در معرض رأی مردم قرار دهند. اما نکته‌ای که نباید از آن غافل ماند، اهمیت جریانات سیاسی است، زیرا این جریانات سیاسی‌اند که مسئولیت دارند مطابق اساسنامه خود و بدون درنظرگرفتن نسبت‌های فامیلی عمل و به همین جهت گزینشی عمل کنند تا برخی ردصلاحیت شوند، اصل بر این باید باشد که جریانات سیاسی از نیروهای متخصص و توانمند استفاده کنند.»
رمضان‌زاده در خاتمه با اشاره به این‌که نباید روابط خانوادگی بر روابط مدیریتی چیره شود، افزود: «بنابراین تاکید بنده روی این موضوع است که ارزش‌ها نباید سلب شود و فیلتر‌های اضافی امری غیرمنطقی به نظر می‌رسد. البته جریانات و احزاب سیاسی و کسانی که افراد را به ملت معرفی می‌کنند، باید توجه داشته باشند نباید روابط خانوادگی در آن تاثیرگذار باشد.»
تجربه دیگران
آمریکا، پدر اعتبار پسر
در کشور‌های آمریکایی معدود کسانی هستند که دنباله‌روی پدر خود می‌شوند و به سیاست روی می‌آورند. شاید برای همین است که تکیه‌زدن پدر و پسر بر مسند ریاست‌جمهوری از خاطر‌ها پاک نمی‌شود. جرج دبلیو بوش فرزند جرج هربرت واکر بوش، چهل‌ویکمین رئیس‌جمهوری آمریکا است. همچنین هیلاری کلینتون نیز به دنبال آن بود که با نام همسر خود که روزگاری رئیس‌جمهوری آمریکا بود، نخستین رئیس‌جمهوری زن آمریکا شود. با این حال، او موفق نشد. اما جرج بوش توانست از نام پدر خود بوش پدر استفاده ببرد. او که چهل‌وسومین رئیس‌جمهوری آمریکاست قبل از تکیه‌زدن بر مسند ریاست‌جمهوری به‌عنوان چهل‌وششمین فرماندار تگزاس انتخاب شد و این سمت را دو دوره حفظ کرد و پس از آن در سال ۲۰۰۰ میلادی در حزب جمهوریخواه با شکست سناتور هم‌حزب، جان مک کین، به‌عنوان پیشتاز این حزب در انتخابات شرکت کرد و ال گور، معاون اول رئیس‌جمهوری حزب دموکرات دوره پیشین را در رقابتی تنگاتنگ شکست داد. انتخابات سال ۲۰۰۰ نزدیک‌ترین انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده آمریکا بود و تنها با اختلاف ۵۰۰ رأی بیشتر در ایالت فلوریدا و با تصمیم نهایی دیوان عالی ایالات متحده، بوش توانست با کسب اکثریت آرای کالج الکترال برنده انتخابات شود. او در دور دوم ریاست‌جمهوری در سال۲۰۰۴ توانست با کسب ۵۵درصد آرای
فلوریدا تمام آرای الکترال این ایالت را این بار بدون تردید از آن خود کند. شاید دلیل گرایش بوش به سیاست حضور فعال پدرش در این عرصه بود که او را نیز وارث این عرصه کرد، چراکه او بزرگترین فرزند جرج هربرت واکر بوش بود.
منابع دیگر
بیشتر بدانیم
روزنامه «شهروند» برای دستیابی راحت‌تر و سریع‌تر مخاطبان و علاقه‌مندان به مطالعه در رابطه با حضور آقازاده‌ها در شورای شهر اقدام به تهیه منابع دیگر در رابطه با این موضوع کرده است. به همین جهت اگر به این موضوع علاقه‌مند و مایل هستید مطالب بیشتری در این زمینه بخوانید، می‌توانید به آدرس‌هایی که در زیر آمده است، مراجعه کنید.
افکار نیوز
www.afkarnews.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-
خبرگزاری مهر
www.mehrnews.com/news/3938598/
خبرگزاری ایلنا
http: //www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/472101-
سایت الف
http: //alef.ir/vdcae0ny649nme1.k5k4.html?457331