یک دادگاه استیناف فدرال در شهر
سان فرانسیسکو از روز سه شنبه بررسی استدلالهای موافق و مخالف در مورد دستور مهاجرتی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری این کشور را شروع کرد که ورود مسافر و پناهنده از هفت کشور عمدتا مسلمان را ممنوع میکند.
نمایندگان دولت آمریکا و نمایندگان دو ایالت واشینگتن و مینهسوتا روز سهشنبه در یک دادگاه استیناف فدرال در شهر سانفرانسیسکو دلایل و استدلالهای خود در دفاع و رد دستور مهاجرتی دونالد ترامپ را ارایه کردند. جلسه دادگاه در دو نشست نیمساعته برگزار شد.
در جلسه روز سه شنبه ابتدا وکلای وزارت دادگستری به دفاع از دستور آقای ترامپ پرداختند و خواستار ابقای مجدد این دستور شدند. آنها استدلال کردند که کنگره به رئیسجمهوری اجازه کنترل مرزها را داده است. یک وکیل وزارت دادگستری آمریکا در پاسخ به پرسشهای سه قاضی دادگاه استیناف بر تطبیق دستور ترامپ با قانون اساسی ایالات متحده تأکید کرده و گفت صدور این دستور در چارچوب قدرت اجرایی رئیسجمهوری به شمار میرود که توسط کنگره به او تفویض شده است.
دستور مهاجرتی آقای ترامپ روز جمعه پیش، در واکنش به شکایت دو ایالت واشینگتن و مینه سوتا از سوی یک قاضی فدرال در سیاتل معلق شد. این ایالات میگویند که دستور رئیسجمهوری ناقض قانون اساسی است و به منافع آنها آسیب میرساند.
قضات دادگاه خواستار پاسخ وکیل وزارت دادگستری به این پرسش شدند که آیا این فرمان موجب اعمال تبعیض علیه مسلمانان میشود، که وکیل وزارت دادگستری این موضوع را رد کرد.
قاضی «میشل فردلند» از وکیل دادگستری پرسید که آیا دولت هیچ نوع شواهدی که مهاجران این هفت کشور را به تروریسم گره بزند دارد یا نه؟ که وکیل دادگستری به شماری از سومالیایی تبارهای آمریکا اشاره کرد که به گفته او به گروه تروریستی الشباب ارتباط داشتهاند. با این حال، وکیل وزارت دادگستری نتوانست بهطور مشخص از خطراتی که شهروندان هفت کشور ذکر شده در فرمان ترامپ مسئول آن بودهاند، نام ببرد. وکیل وزارت دادگستری تلاش کرد تا با گلایه از زمان کم و عدم فرصت در جمعآوری اطلاعات و شواهد کافی، توپ را در زمین مخالف بیندازد؛ او گفت: «روند کل پرونده به قدری سریع بوده که فرصت کافی برای جمعآوری مدارک و شواهد مورد نیاز وجود نداشته است.» دادگاه نیز در واکنش به این استدلال، یادآور شد که این خود دولت آمریکا بوده که بر اجرای سریع روند پافشاری داشته است.
منتقدان دستور مهاجرتی میگویند که تاکنون کسی از شهروندان این هفت کشور در خاک آمریکا دست به حمله تروریستی نزده است و خطر شهروندان آنها بزرگنمایی شده است. دادگاه، سوال دیگری را از وکیل دادگستری پرسید: «آیا واقعا خطری واقعی آمریکا را تهدید میکند؟» وکیل وزارت دادگستری که پاسخ دقیقی نیافت، گفت:«رئیسجمهوری اینگونه تصمیم گرفته که چنین خطری وجود دارد.»
پاسخ وکیل دادگستری درحالی به رئیسجمهوری ارجاع میدهد که ترامپ، شخصا در این دادگاه حضور ندارد و این وکیل است که باید در دفاع از دستور ترامپ، و با علم به همه شواهد و استدلالهای رئیسجمهوری، پاسخگو باشد.
پس از اینکه قضات از وکیل وزارت دادگستری پرسیدند، چنانچه فعلا هیچ تهدیدی وجود ندارد، پس ما اینجا در مورد چه حرف میزنیم، که او پاسخ داد: «ما در مورد ارزیابی چنین خطر (بالقوهای) صحبت میکنیم.» پس از اتمام پرسش و پاسخ دادگاه با وکیل وزارت دادگستری، قضات دادگاه نیز از دادستان ایالت واشینگتن پرسشهای انتقادی را مطرح کردند. قاضی «ریچارد کلیفتن» از دادستان ایالت واشینگتن که علیه دستور دونالد ترامپ استدلال میکرد، پرسید: «با توجه به اینکه این دستور بهطور بالقوه فقط ۱۵درصد مسلمانان را تحتتأثیر قرار میدهد چطور میتوان آن را تبعیض آمیز دانست؟»
دادستان ایالت واشینگتن گفت اظهارات آقای ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی حکایت از نیت تبعیض آمیز این دستور دارد. از سوی دیگر، دادگاه سخنان «رودی جولیانی»، شهردار پیشین نیویورک را یادآور شد که گفته بود فرمان ترامپ قدم نخست فرمانی گستردهتر برای منع کلی ورود مسلمانان به خاک آمریکاست. سوال دیگر از دادستان واشینگتن این بود که آیا او این نگرانی را ندارد که با رد این فرمان احتمال اجرای عملیات تروریستی در خاک آمریکا وجود داشته باشد؟ دادستان ایالت واشینگتن که در رد فرمان مهاجرتی ترامپ استدلال میکرد، به این سوال مهم اینگونه پاسخ داد که به جریان انداختن اجرای این فرمان موجب ایجاد آشفتگی در آمریکا خواهد شد. پاسخی که احتمالا جواب سوال دادگاه نیست. گرچه فرمان مهاجرتی ترامپ با چنین لیستی از 7 کشور عمدتا مسلمان که تاکنون هیچ عملیات تروریستی از سوی شهروندانشان در خاک آمریکا صورت نگرفته، اما به نظر میرسد این سوال، سوال بسیار مهمی باشد؛ مهمترین موضعی که طرفداران قانون ممنوعیت ورود مهاجران میتوانند بگیرند؛ یعنی «احتمال» وقوع خطر. با همه این اوصاف، سخنگوی دادگاه استیناف به رسانهها گفت که دادگاه رای نهایی خود را حداکثر تا پایان هفته جاری اعلام خواهد کرد. با این همه تصمیم دادگاه نهم استیناف در سان فرانسیسکو هرچه باشد پرونده احتمالا برای قضاوت نهایی به دیوان عالی خواهد رسید.
دیوان عالی آمریکا بالاترین نهاد قضایی در این کشور به شمار میرود و ۹ عضو دارد. چنانچه شمار رأیها در دیوان عالی به دستور مهاجرتی ترامپ مساوی (۴ به ۴) شود، وضع حقوقی این دستور وابسته به رأی دادگاه استیناف خواهد بود. چنانچه دادگاه استیناف دستور مهاجرتی ترامپ را تأیید کند و دیوان عالی نیز مشکلی در این دستور نبیند، این دستور به قوت خود باقی خواهد ماند. اما اگر دادگاه استیناف و دیوان عالی این دستور را رد کنند، رئیسجمهوری اجازه اجرای آن را نخواهد داشت.
ترامپ اواخر ژانویه فرمان اجرایی خود را با عنوان «حفاظت از آمریکا در مقابل حملات تروریستی» امضا کرد. به موجب این فرمان شهروندان کشورهای ایران، سوریه، عراق، سودان، سومالی، لیبی و یمن برای ۹۰ روز از ورود به آمریکا منع شدهاند. همچنین ورود پناهجویان به خاک آمریکا نیز برای چهارماه به حالت تعلیق درآمده است. این فرمان درحال حاضر به واسطه حکم قاضی دادگاه فدرال سیاتل در واکنش به شکایت دو ایالت واشینگتن و مینهسوتا معلق شده است.
به دنبال رای قاضی فدرال در سیاتل و با بیاثر شدن موقتی فرمان مهاجرت دونالد ترامپ اداره گمرک آمریکا نیز اعلام کرد کسانی که از هفته گذشته تحتتأثیر این فرمان امکان سفر به آمریکا را نداشتند، حال میتوانند وارد این کشور شوند.