| حامد صدیقی | معاون امور جوانان استان یزد |
یکی از پدیده‌هایی که در زمان وقوع حوادثی مانند تصادف، منازعه یا آتش‌سوزی شاهدیم پدیده تماشاچی است. به این معنا که عده‌ای از مردم نه به قصد کمک که صرفا با هدف تماشا جمع می‌شوند و هیچ مداخله‌ای در فرآیند نجات و امدادرسانی ندارند. آخرین مورد عمده‌ای که از این پدیده در ایران شاهد بودیم در حادثه پلاسکو بود. از ابتدای آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکو در صبح پنجشنبه عده زیادی از مردم گرد محل حادثه جمع شدند و مخل امدادرسانی شدند، افرادی که خود نیازمند مدیریت جداگانه‌ای بودند. مدیریتی که تلاش‌ها و انرژی زیادی را صرف خود کرد و در انتها ناکامی را به جا گذاشت.
تعیین حریم حادثه و ایجاد حلقه امنیتی اولین اقدامی است که در سوانح و حوادثی نظیر زلزله، رانش،تصادف و ... انجام می‌شود، اقدامی که به کمک آن می‌توان ورود و خروج‌ها را کنترل کرد و فضای مناسبی برای امدادرسانی به‌وجود آورد. این اولین اقدام همیشه در حوادث مختلف در ایران به درستی صورت نمی‌گیرد و به همین دلیل امدادگران تا پایان امداد با مدیریت صحنه دچار مشکل هستند؛ مشکلی که تنها چاره آن فرهنگسازی برای افرادی است که اصرار دارند در سوانح مختلف تماشاچی باشند. اهمیت زمان در امدادرسانی اهمیتی حیاتی است یا به عبارتی زمان طلایی است؛ زمانی که می‌توان بهترین بهره را از آن برد و متاسفانه در بیشتر حوادث تماشاچیان سبب مرگ این زمان را به وجود می‌آورند. مرگ این زمان که در بیشتر مواقع با حضور تماشاچیان موبایل به دست به وجود می‌آید کیفیت امدادرسانی را مختل می‌کند؛ چون جمعیت مانع حضور به موقع خودروهای امدادرسان می‌شوند و در کنار این اختلال نبود تمرکز از مسائل اصلی است که می‌تواند بهره‌وری را در حوادث پایین بیاورد. حضور تماشاچیان بخشی از انرژی‌ای که باید صرف عملیات شود را به مدیریت ازدحام جمعیت اختصاص می‌دهد که عواقب آن بر کسی پوشیده نیست؛ عواقبی که یکی از آنها اتخاذ تصمیم
به‌موقع و مناسب است. عدم‌تمرکز به دلیل ازدحام تماشاچیان گاهی در حوادث سبب از دست دادن تماس رادیویی و بی‌سیم می‌شود و شاید سبب فراموش شدن منابع و تجهیزات موردنیاز باشد.
تماشاچیانی که تنها موبایل به دست در پی ثبت سلفی‌های خود هستند شاید لحظه‌ای به این نیندیشند که ایمنی و سلامت آنها نیز یکی از دغدغه‌های امدادرسان‌هاست، دغدغه‌ای که می‌تواند در حوزه دیگری صرف و به نتیجه برسد. ناامن بودن محل حوادث همیشه یکی از مسائلی است که از طرف تماشاچیان نادیده گرفته می‌شود در حالی که هر لحظه این امکان وجود دارد که حادثه‌ای جدید رخ دهد. صحنه‌های آتش‌سوزی یکی از مهم‌ترین صحنه‌هایی است که می‌تواند برای تماشاگران مستعد حادثه باشد. باید به این نکته نیز توجه کرد که لزوما در مدیریت صحنه حادثه تماشاچیان فقط نباید موردتوجه قرار بگیرند بلکه نکته‌ای که اهمیت دارد فقط در محل افرادی حضور داشته باشند که در آن عملیات نقش دارند و نیاز به حضورشان است. دپو و حضور بیش از حد نیروهای امدادرسان بدون برنامه و نیاز، خود مشکل‌آفرین است. یکی از نکات حائزاهمیت این است که اگر تعداد نیروهای امدادرسان بیش از حد باشد مدیریت این نیروها، فرسودگی نیرو برای حضورهای بعدی و ... از جمله مشکلات فرماندهی صحنه است. همچنین فراخوان ادارات و نهادهای مختلف برای حضور نیز از جمله مواردی است که در صورت عدم‌نیاز، می‌تواند در روند امداد اختلال ایجاد کند.