«پنیرباد» از گیاهان دارویی جنوب سیستانو بلوچستان به شمار میرود که بهرهبرداری صنعتی از آن برای درمان برخی بیماریها ازجمله سرطان نیازمند سرمایهگذاری است.
بومیان از این گیاه که در منطقه بلوچستان میروید، از دیرباز برای درست کردن پنیر بهره میگرفتند، اما اکنون محققان دریافتهاند که این گیاه خواص دارویی نیز دارد و حتی در درمان سرطان نیز موثر است.این بوته جزو پوشش گیاهی شهرستانهای سراوان، ایرانشهر، سرباز، سیب و سوران، زابلی، ایرندگان، گوهرکوه و چاه احمد، حاشیه تفتان، کوههای پنج انگشت، سیاه بند و بیرک و نیز حوالی زاهدان به شمار میرود و در دشت و دامنه کوه به وفور میروید.این بوته جنگلی در تمام فصول سال سبز است و در اوایل تابستان میوه آن به ثمر میرسد؛ در برخی کتابها از این گیاه به نام «ویتانیا» نیز یاد شده است.
«پنیرباد» دارای برگهای گوشتی و سبزرنگ است که از خاک در برابر طوفان نیز محافظت میکند. شاخههای این گیاه منشعب و سفیدرنگ، برگهای آن چرمی، سخت و نیزهای است و میوههای کروی و زردرنگی دارد.
این گیاه، بومی مناطق جنوب شرق کشور بهویژه منطقه بلوچستان است که از دیرباز بومیان منطقه از میوه و بذر آن بهعنوان «مایه پنیر» برای درست کردن پنیر محلی بهره میبردهاند.
بومیان پس از خشک شدن بذر یا میوه این گیاه، آن را میکوبیدند و از پودر بهدستآمده به سبب داشتن خاصیت انعقاد شیر بهعنوان مایه پنیر استفاده میکردند. بذر و برگ پنیرباد خاصیت ضدسرطانی نیز دارد و به همین منظور اکنون یک گروه تحقیقاتی یک شرکت خصوصی در اصفهان برای مطالعه روی این گیاه، فرآوری و بهرهگیری از خاصیت دارویی آن اظهار تمایل کرده است.
تاکنون از این گیاه در داخل استان استفاده صنعتی نشده و بهرهگیری از آن تنها جنبه عمومی دارد اما سالانه میتوان در اوایل فصل تابستان نزدیک 200 تن پنیرباد از منطقه بلوچستان برداشت کرد. اداره کل منابع طبیعی میتواند با بهرهگیری از سرمایهگذاری بخش خصوصی برای استفاده مطلوب از این گیاه اقداماتی را در این زمینه انجام دهد.اکنون فعالیت تحقیقاتی برای کاشت و تکثیر گیاه بومی پنیرباد در آزمایشگاه کشت بافت گیاهی زیر نظر گروه زیستشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان درحال انجام است و به دلیل خواص بالای پنیرباد تحقیقات در زمینه خواص مفید این گیاه همچنان در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی و تزیینی دانشگاه سیستان و بلوچستان ادامه دارد. با توجه به اینکه در ایران از مایه پنیر حیوانی استفاده میشود که حجم عمده آن از مواد وارداتی است، میتوان با تولید انبوه این گیاه را جایگزین مایه پنیر حیوانی کرد.
مسئول مرکز تحقیقات گیاهان دارویی و تزیینی دانشگاه سیستان و بلوچستان دراینباره به ایرنا گفت: ازسال 1388 تحقیقات در زمینه کاربردهای مختلف این گیاه در این مرکز آغاز شد که بعد از چندینسال تحقیقات گسترده چندین خاصیت موثر ضدسرطانی این گیاه و همچنین خواص تهیه مایه پنیر این گیاه شناسایی شد. دکتر جعفر ولیزاده افزود: دانشگاه سیستان و بلوچستان در تلاش است بعد از تأمین اعتبار و انجام کارهای تحقیقاتی، برخی ترکیبات ضدسرطانی این گیاه را بهعنوان دارو عرضه و روانه بازار دارویی کند.