| دنيا عيوضي | روزنامه نگار |
«پاروی بی‌قایق» تازه‌ترین آلبوم «محسن چاوشی» هم درگیر كپي غيرمجاز شد. سخن بر سر سايه كپي غيرمجاز است كه بر محصولات فرهنگي سنگيني مي‌كند. پس از توليد پرزحمت يك آلبوم موسيقي با سرمايه خصوصي، كپي و دانلود آهنگ‌هاي آن 24 ساعت بعد روانه بازار می‌شود. تازه‌ترین آلبوم چاوشی توسط موسسه تصویرگستر پاسارگاد، تهیه‌کنندگی مسعود دهقان، مدیریت اجرایی مهدی معزی و طراحی گرافیک بزرگمهر حسین‌پور درحالي از روز چهارشنبه 16 مهرماه روانه بازار موسیقی شد كه در دقایق پایانی سه‌شنبه شب امکان دانلود غیرقانونی اثر با کیفیت دانلود 320 روی بسیاری از سایت‌های مختلف قرار گرفت. شنیده‌ها دلیل این مسأله را تخلف یکی از فروشگاه‌های مواد غذایی در توزیع زودهنگام اثر اعلام کرده است.
محسن چاوشی در نوشته‌ای که به مناسبت انتشار آلبوم در جلد اثر منتشر کرده است، ضمن تشکر از هنرمندانی چون اکبر عبدی، هنگامه قاضیانی، مصطفی زمانی و بهروز صفاریان آورده است: «گلومو پاره کردم اما این مردم بهم گفتن که دیوونه است عاشق نیست. کسی باور نکرد این آدم بی‌شکل به غیراز عشق با چیزی موافق نیست».
علیرضا اسدزاده مدیر موسسه تصویرگستر پاسارگاد درباره كپي اين آلبوم به مهر گفت: «متاسفانه برای جلوگیری از این روند غیرقانونی هیچ کاری نمی‌توان کرد چراکه در این مواقع کار از کار می‌گذرد و این تهیه‌کننده و صاحبان اثر هستند که باید متحمل ضررهای جبران‌ناپذیری در این زمینه باشند. طبق روندی که در پخش آثار وجود دارد ما برای ارسال آلبوم در شهرستان از یک روز قبل اقدام کردیم اما فروشندگان موظف هستند در تاریخ اعلام انتشار، اثر را به فروش برسانند و احتمال وجود دارد در فاصله ارسال تا انتشار با چنین مشکلی مواجه بوده باشیم. به هر ترتیب من امیدوارم هرچه زودتر این مشکل بزرگ موسیقی مرتفع شود و ما شاهد بروز چنین مشکلاتی نباشیم».
اکنون اما سخن بر سر آن نیست که «پاروی بی‌قایق» پس از گذشت یک روز از انتشارش چگونه كپي شده است؟ مسأله آن است که هنگامی که اين اتفاق براي يك آلبوم رخ مي‌دهد، بر سر تهيه‌كننده و خواننده آن چه خواهد آمد. درحالي‌كه مسئولان موسيقي به جاي مقابله با اين قبيل اتفاقات كه به تازگي شاهد تكرار آن هستيم، ايستاده‌اند و فاجعه را نظاره می‌کنند. به گفته بسياري از كارشناسان موسيقي اگر در ماه‌هاي اخير جلوی اين اتفاق گرفته نشود، بازار موسيقي به بن‌بست مي‌رسد. بن‌بست موسيقي یعنی آسيب به يكي از عناصر مهم فرهنگي.
سعيد شهروز از آن دست خوانندگان موسيقي پاپ ايران است كه پيش از اين بارها شاهد كپي غيرمجاز آلبوم‌هايش بوده. شهروز در اين‌باره كه با كپي يك آلبوم موسيقي براي خواننده آن چه سرنوشتي پديد خواهد آمد به «شهروند» مي‌گويد: «عزت و هنر آن هنرمند زير سوال مي‌رود، شناسنامه كاري‌اش بي‌در و پيكر مي‌شود، هنرمند بي‌انگيزه مي‌شود، به مرور ديگر دستش به كار نمي‌رود و راهي هم به جايي نمي‌برد». اين خواننده همچنين به ضرري كه كپي آلبوم براي تهيه‌كنندگان به بار مي‌آورد اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «آلبوم بي‌خوابي انگيزه تهيه‌كننده من را از بين برد، تهيه‌كننده‌اي كه مدت‌هاي طولاني در اين عرصه كار مي‌كرد و آلبوم‌هاي زيادي از زير دست او خارج شده بود. پس از وقوع كپي آلبوم تهيه‌كننده‌ام شغلش را عوض كرد و حالا حتي نمي‌توان جلوي او اسم موسيقي را هم آورد. وقتي تهيه‌كننده‌ها انگيزه نداشته باشند خواننده‌ها هم نمي‌توانند به كارشان ادامه دهند.»
مهدی معزی به‌عنوان مدير اجرايي در آلبوم «پاروی بی‌قایق» حضور داشت. معزي درباره چگونگي وقوع دانلود اين آلبوم به «شهروند» توضيح مي‌دهد: «بسياري از سايت‌هاي موسيقي هستند كه مي‌خواهند بازديد خود را بالا ببرند و از اولين سايت‌هايي باشند كه فايل دانلود آلبوم‌ها را منتشر مي‌كنند، بنابراين اثر كه وارد بازار مي‌شود از روي آن كپي مي‌كنند و روي سايت‌ها قرار مي‌دهند. اين‌ها يك گروه هستند و هدف آنها ضربه زدن به موسيقي است.»
اين تهيه‌كننده كه پيش از اين هم شاهد كپي آلبوم‌هايي كه در آن حضور داشته، بوده است، دراين باره مي‌گويد: «من قبلا هم كپي غيرمجاز و دانلود را تجربه كرده‌ام و به نوعي برايم اتفاق عادي محسوب مي‌شود، چون براي مقابله با آن كاري نمي‌توان انجام داد، وقتي براي آلبوم قبلي پيگيري كرديم و به مسئولان ذيربط مراجعه كرديم آنها گفتند ما كاري نمي‌توانيم انجام دهيم. هيچ نهادي در اين زمينه مسئوليتي را نمي‌پذيرد در حالي كه از روي «آي پي» مي‌توان اين تخلف را پيگيري كرد. به طوري كه كساني كه سايت‌ها را آپلود مي‌كنند يك آي پي دارند كه آن قابل رديابي است. ولي پليس فتا در اين زمينه اهميتي نشان نمي‌دهد.
معزي همين طور به تبعات اين قبيل تخلفات محصولات فرهنگي اشاره مي‌كند؛ «بايد براي اين اتفاقات كه در موسيقي كشور رخ مي‌دهد فكر اساسي كرد، به دليل اين كه وقتي عملا كنسرت‌ها از خواننده گرفته شده است، همين فروش آلبوم‌ها در بازار موسيقي مي‌ماند كه اگر از طريق كپي و دانلود آن را هم از خوانندگان بگيرند ديگر راهي ديگر براي يك هنرمند موسيقي نمي ماند كه هنر خود را عرضه و امرار معاش كند. همين اقدام باعث شده است خوانندگان براي انتشار آلبوم رغبت خود را از دست داده و تهيه‌كنندگان هم از سويي ديگر تمايل خود را از دست بدهند. به اين ترتيب به مرور بازار موسيقي را از دست خواهيم داد و همان‌طور كه در اين مدت مي‌بينيم تهيه‌كنندگان به سمت كنسرت‌ها گرايش پيدا مي‌كنند.»
سر انجام حميد رضا نور بخش مدیر عامل خوشنام خانه موسيقي بحث هاي ريشه اي را در اين زمينه مطرح كرد. نور بخش درباره كمپين جلوگيري از دانلود غير مجازتوضيح مي‌دهد:« هدف خانه موسيقي از ايجاد کمپین «من از موسیقی حمایت می کنم» برقراري موجی برای اطلاع رسانی در مورد دانلود غير مجاز است كه هيچ كس در قبيح بودن آن شكي ندارد».
نوربخش همچنين مي‌گويد:« در کنار این کار قصد داريم در خانه موسیقی قواعد و قوانین جاری در کشورهایی که در امر حقوق كپي رايت سابقه دارند را ایرانیزه کنیم و بر اساس آن با مراکزی چون صدا و سیما سخن بگوییم تا آنها به این قواعد تن بدهند. گفتن کلیات کافی نیست پس باید به قواعدی که در دنیا در حال اجرا هستند و شرکت هایی که متکفل این امور هستند رجوع كنيم.در ضمن با مسئولان دولتي و وزارت ارشاد هم صحبت كرده ايم و آنها قول حمایت جدی از اين حركت را داده اند. امیدواریم تحولی اساسی در اقتصاد هنر موسيقي اتفاق بيفتد.»