حمید جعفری
[email protected]
حالا همه یکدیگر را به چالش زندگی در تهران دعوت میکنند. قصه از زمانی شروع شد که نشریه «المانیتور» در گزارشی به قلم «هولی داگرز» صفحه «اینستاگرام» rich kids of Tehran را سوژه کرد و درباره لایفاستایل یکدرصد از جامعه ایران نوشت: «این تصاویر نشاندهنده زندگی پسران و دختران طبقه خاصی در ایران است که میتوان آنها را یکدرصدیهای ایران نامید و این در شرایطی است که رسانههای غربی پر از کلیشههای عجیب و غریب از زندگی در ایران است. فهرست این کلیشهها البته بیپایان است.» ماجرا آنقدر در ایران و خارج از ایران بازتاب داشت که جرایدی چون «تایمز لندن»، «ریپابلیکا ایتالیا» و... هم به این موضوع پرداختند. واکنش کاربران فضای مجازی هم تا جایی پیش رفت که برخی از آنها با هجوم به صفحه اینستاگرام richkidsofTehran به اعتراض پرداختند و عدهای هم به تأیید انتشار این عکسها. اما در میانه این جدل برخی هم اعلام موجودیت کردند؛
@richkidsofbandarabbasدو روز است که راهاندازی شده و پروفایل این صفحه شبیه به صفحه تهرانیهاست. در محتوای عکسهای منتشر شده بین این دو صفحه شباهتی وجود ندارد و سبک زندگی تبلیغ شده تصاویری است که در میان طبقه متوسط در تهران دیده میشود. در میان این رقابت کاربری در صفحه
rich kids of Tehran نوشته است: «اول آبادان به کل ایرانیها فهموند که بِرند چی هست بعد شما تهرانیها... اول برند ریبن در آبادان وارد شد و بعد تازه شما فهمیدید مارک چی هست... پس آنقدر به خودتون افتخار نکنید.» گروه دیگری که اعلام موجودیت کرده است
@poorkidsoftehran است که درست برعکس rich kids of Tehranکاربری دارد. پروفایل این گروه هم کاملا به پروفایل rich kids of Tehran شبیه است. از قرار تا چندی دیگر با پسوند kids of Tehranمیتوانید گروههای مختلفی در ایران ببینید که سبک زندگی خود را از طریق فضای مجازی مانند اینستاگرام نمایندگی و ترویج میکنند. حالا سبک زندگی در تهران و حتی ایران بدل به چالشی شده است که هر طیفی از هر طبقهای به تبلیغ و اشاعه آن میپردازد.
چندی پیش چالش سطل آب یخ از آن ینگه دنیا به ایران رسید. کاربران ایرانی که اثرگذاری این جنبش را کمرنگ دیدند از حربههای دیگری چون چالش معرفی کتاب و فیلم و... استفاده کردند تا به نوعی شاهد اثرگذاری آن در متن جامعه باشند. اما از قرار ویروس ترویج لایفاستایل آن هم با این حجم شکاف طبقاتی شکل تجملاتی به خود پیدا کرده و کاربران مخالف این مسأله را وادار به واکنش کرده است. در یکی از آخرین تصاویر منتشر شده در صفحه بچه – پدیدههای مرفه تهران تصویری از خودرو
Audi R8 و ساعت سرنشیناش در تهران منتشر شده است و درست در نقطه مقابل در صفحه poor kids of Tehran تصویری از ساعت کمارزش سرنشین یک نیسان زامیاد منتشر شده است. تصاویری از کودکان کار، موبایلهای ساده و... از دیگر تصاویر منتشر شده در این صفحه است.
rich kids of Tehran یا همان بچه – پدیدههای تهرانی از اقدسیه، کامرانیه، سعادتآباد، اندرزگو، فرمانیه، فرشته، الهیه، زعفرانیه، جردن، ولنجک، پارکوی، نیاوران و... میآیند. پورشه قرمز رنگ و جوانی که درحال آتش کردنِ سیگارش بیتوجه به دوربین، عکسی شده است
که در صفحه اینستاگرام Rich kids of Tehran منتشر شده است. واکنشهای مخاطبانی که بعد از موجِ رسانهای که برای این بچه - پدیدهها ایجاد شد نیز قابل تأمل است. شهره نامی از دوستانش خواسته بیایند و این عکسها را ببینند که سر و صدا به راه انداختهاند. دیگری نوشته: «این تصویر در لندن گرفته شده نه تهران!» مریم خانم هم پرسیده؛ «به کجا میرویم واقعا...» کسی هم نوشته؛ «من نمیدانم چرا ما ایرانیها عادت داریم به خودی بزنیم! آقا نوکیسه چه لفظیِ آخر چرا ما چشم نداریم ببینیم؟ فکر میکنم این صفحه با این هدف که ما مردم بدبخت بیچارهای نیستیم راه افتاده.» یکی از کاربران هم از گزارش روزنامه «تایمز لندن» میگوید که در آن به نوکیسه بودن این قشر اشاره کرده است. یکی از دختران ساکن قیطریه هم نوشته؛«ما هم بچه قیطریه هستیم و از این ادا و اطوارها درنمیآوریم و تفریح ما هم دور ریختن پول بابا نیست.» کسی هم پرسیده؛ «بالاخره در ایران مردم وضع خوبی دارند یا بد؟» ایده شبکههای اجتماعی بچه مرفههای بیدرد تهران کپی شده از صفحات مشابه و بهویژه صفحه بچه پولدارهای اینستاگرام
است که در سال ۲۰۱۲ به Rich Kids of Instagram موفقیت رسید و حتی به شکل یک کتاب نیز درآمد.
در ادامه حرف و حدیثها و بحث و جدلهای رخ داده در صفحه Rich kids of Tehran کاربری با اشاره به ادمین این صفحه از شهرت کاذب میگوید و مینویسد: «خب عزیزم، هُل نمیکردی عکسهاتو آپلود کنی... ضایع شدی که لو رفت پیج واسه خودتِ خواهر من به کجا چنین شتابان؟ عشق معروفیتهای الکی کشتتون به خدا! با شماها شدیم جهان سوم! آنقدر هم کفش صورتی – کِرم نپوش با هر لباسی البته ببخشید شما خودت استادی صد در صد اما مرفهین معمولا یه کفشُ دوبار نمیپوشن چه برسه به 10 بار شاید هم 20 بار کی میدونه؟» سن و سال دختران و پسرانی که عکسهای آنها در این صفحه از اینستاگرام منتشر شده ایجاب نمیکند که خود صاحب چنین سرمایهای باشند. شاید شهرت انگیزه اصلی این قشر یکدرصدی از جامعه باشد که عکسهای زندگی اشرافی خود را اینچنین منتشر میکنند. ماجرای جوانانی که با استفاده از فضای مجازی و اینترنت به شهرت میرسند در دنیا کم نیست. در آمریکا نیز پنج جوان با استفاده از اینترنت به آدرس خانههای سوپراستارهای هالیوودی؛ «لیندزلی لوهان»، «مگان فاکس»، «راشل بیلسون»، «آدرینا پاتریج» و «اورلاندو بلوم» دسترسی و در وقت مناسب به دزدی پرداختند و ستاره شدند! بعدها «سوفیا کاپولا» براساس گزارشهای منتشر شده از این سرقتها در جراید و نشریات فیلم The Bling Ring را ساخت. این شخصیتها را نمیتوان تحلیل کرد که چرا چنین عکسهایی را منتشر میکنند. انگار فقط میخواهند دیده شوند و البته به هدف خود هم رسیدند. هم در ایران و هم در خارج از ایران.