جدیدترین برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته روی آنتن رفت. در این برنامه حسین دهباشی و مهدی نقویان، دو مستندساز به بحث در مورد سینمای سیاسی پرداختند و سپس گلشن گروور، بازیگر سینمای هند و فیلم «سلام بمبئی» در برنامه هفت حاضر شد. میز نقد برنامه این هفته هم به فیلم «سیانور» اختصاص داشت و مسعود فراستی به همراه غلامعباس فاضلی به نقد آخرین ساخته بهروز شعیبی پرداختند. اما آنچه در بین صحبتها مهمتر به نظر میرسد، صحبتهای دهباشی درباره وضع فیلمساز سیاسی بود.
آزادی قبل از بیان و بعد از بیان...
حسین دهباشی در ابتدای صحبتهای خود به مقایسه مستندهای سیاسی ساخته شده در ایران و آمریکا اشاره کرد و گفت: «باید تحقیق کنیم و ببینیم که برای ساخت مستندهای سیاسی خط قرمزها و آستانه تحملها در آمریکا و ایران کجاست. در حوزه بازار اگر بررسی کنیم، یکی از مهمترین بازارهای مستند در ایران تلویزیون دولتی است، درحالیکه اساسا در آمریکا تلویزیون دولتی نداریم؛ لذا این وجه قطعا بر مستندهای سیاسی ایران اثر میگذارد. مسأله دیگر جشنوارهها هستند که در ایران اغلب جشنوارهها دولتی هستند. مسأله سوم جنبه علمی مستندهاست که ما این گونه را در مقایسه با سینمای آمریکا اساسا در ایران نداریم. اساسا ما الان درباره چیزی میخواهیم صحبت کنیم که وجود ندارد. یعنی سینمای مستند و نمایش آثار سیاسی مستند در سینماها...»
دهباشی در ادامه به سختیهای ساخت مستند سیاسی در ایران پرداخت و گفت در ایران تنها میتوان استکبار جهانی را نقد کرد: «یک نفر به سراغ ساخت یک فیلم داستانیسینمایی میرود و کارگردان برای یکی از شخصیتهای فیلمش، نقش یک پرستار را انتخاب میکند و نتیجتا با اعتراض صنفی آن صنف، مسئولان برای فشار به فیلم «شوکران» به میدان میآیند. درحالیکه بالاخره باید آن نقش شغلی داشته باشد، لذا نمایندگان صنفی داخل مانع نقد بر صنف خود میشوند و تنها استکبار جهانی است که به راحتی نقد میشود، چون نمایندهای ندارد!» نقویان در واکنش به گفتههای دهباشی گفت: «من بالعکس معتقدم در ایران میتوان درباره شخصیتها و چهرههای سیاسی فیلم ساخت و حتی اگر با مقاومت و عکسالعمل روبهرو شویم، بخشی از کار ماست و باید با آن مقابله کرد.» اما این بخش از گفتههای نقویان از سوی دهباشی بیپاسخ نماند و این فعال سیاسی در واکنش به گفتههای این مستندساز ارزشی نکته جالبی را یادآوری کرد: «صددرصد درباره هر سوژهای میتوان در ایران فیلم ساخت. در ایران آزادی کامل بیان وجود دارد، آن چیز که محل بحث است، آزادی پس از بیان است! که گوینده مجبور نشود شناسنامه ارایه کند که وابسته به سازمان روایت فتح یا ... است یا فلان پلان منظور خاصی نداشته است؛ بهعنوان مثال من میخواهم مستندی درباره حضور نیروهای روسیه در پایگاه نوژه بسازم. آیا این موضوع قانون اساسی را به چالش نمیکشد؟ حال اگر این مستند تصویب شود و من از مسئولان ارتش، مجلس و... درخواست کنم که آنها نظرشان را درباره این موضوع بگویند، هیچکدام از آنها حاضر نخواهند شد درباره این موضوع صحبت کنند.»