شهروند| وزیر 62ساله تودیع شد، وزیر 61ساله، معارفه. دیروز دو وزارتخانه دولت یازدهم، به‌طور رسمی وزرایشان را شناختند: آموزش‌وپرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی. مراسم تودیع و معارفه وزرای آموزش و پرورش که صبح دیروز با حضور مسئولان دولتی و آموزش و پرورش در مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری کودکان و نوجوانان برگزار شد اما پر ازحرف و حدیث بود و حاشیه؛ از سخنان صریح معاون اول رئیس‌جمهوری درباره پرونده صندوق ذخیره فرهنگیان گرفته تا ناگفته‌های «علی‌اصغر فانی»، وزیر قبلی آموزش و پرورش که بالاخره بر زبانش آورد.
مهم‌ترین سخنان اما متعلق به «اسحاق جهانگیری»، معاون اول رئیس‌جمهوری بود. او دراین مراسم گفت که فساد، فساد است و فرق نمی‌کند کسی که آلوده شده، برادر یا دوست من باشد: «در زیرمجموعه‌های صندوق ذخیره فرهنگیان ازجمله بانک سرمایه تخلفاتی شده است. از ابتدای دولت اعلام کرده‌ایم که فساد سیستمی درکشور شکل گرفته و این فساد همانند موریانه درهمه سطوح کشور ورود کرده است. مقام معظم رهبری پرچمدار اصلی مبارزه با فساد هستند و در این دولت نیز این پرچم به نمایندگی از دولت به من سپرده شده که با جدیت مسیر مبارزه با فساد را ادامه خواهیم داد. فرقی ندارد فساد در دوره قبل رخ داده باشد یا در دوره فعلی. فساد، فساد است فرقی نمی‌کند کسی که آلوده شده، برادر یا دوست من باشد یا از جناح مقابل.»
او در ادامه گفت: بعضی ملاحظات بی‌مورد باعث شده که مبارزه جدی با فساد درکشور شکل نگیرد: «باید عزم جدی و ملی در مبارزه با فساد به وجود آید و هرکسی که آلوده شده، باید با او برخورد شود و این مسیری است که دولت آن را دنبال می‌کند. این‌که می‌گویند دولت نمی‌خواهد با فساد برخورد کند، درحقیقت آدرس غلط می‌دهند و این نگاه، خیانت به کشور است.»
جهانگیری درباره فساد 2.7میلیارد دلاری توسط بابک زنجانی هم گفت: «حساب و کتاب آن روشن است و ما هنوز یک دلار سود این رقم را حساب نکرده‌ایم، چون علاقه نداریم اعداد را بزرگ جلوه دهیم. در بنگاه‌های زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان تخلفاتی رخ داده، ازجمله این تخلفات در بانک سرمایه است. البته دراین میان کسانی نیز هستند که از طریق زدوبند پول گرفته‌اند و وثیقه مناسب ارایه نداده‌اند و روزی که پول می‌گرفتند، می‌دانستند که نمی‌خواهند پس دهند. فهرستی 500نفری از این افراد تهیه شده و به قوه‌قضائیه ارایه شده و در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی نیز در دستور کار قرار دارد.» او با بیان این‌که بخشی از مسائل مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان مربوط به بانک سرمایه است، ادامه داد: «46درصد بانک سرمایه متعلق به این صندوق است و 8هزار‌میلیارد تومان از معوقات بانکی هم مربوط به بانک سرمایه است. کسانی که می‌خواهند با قلدری از بازگرداندن معوقات بانکی امتناع کنند، دولت حتما این پول‌ها را از آنها پس خواهد گرفت و در این زمینه هیچ تردیدی وجود ندارد. به فرهنگیان اطمینان می‌دهیم که دولت و قوه‌قضائیه بر موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان کنترل و نظارت خواهد کرد و پولی از فرهنگیان ضایع نخواهد شد.»
جهانگیری در ادامه معوقات بانکی را یکی از مسائل پیش‌روی اقتصاد کشور و نظام بانکی دانست: «امروز معوقات بانکی بیش از 100هزار‌میلیارد تومان است و این پولی است که عده‌ای گرفته‌اند و در موعد سررسید پس نداده‌اند. کسانی که معوقات بانکی دارند، دو گروه هستند؛ اکثریت آنها فعالان اقتصادی هستند که به دلیل شرایط اقتصادی کشور نظیر تورم و نوسانات نرخ ارز در سال‌های گذشته نتوانسته‌اند برنامه‌های خود را با این شرایط تنظیم کنند. ما اینها را مفسد نمی‌دانیم بلکه می‌خواهیم به آنها کمک کنیم تا بتوانند از این شرایط عبور کنند و برنامه راه‌اندازی بنگاه‌های کوچک و متوسط که امسال در دستور کار قرار دارد نیز، درهمین راستا تدوین شده است.»
معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه از دغدغه‌های آموزش‌وپرورشی گفت: «آقای فانی در سه‌سال گذشته مسئول بزرگترین دستگاه اجرایی کشور بود و با تواضع و سختکوشی دربرابر مسائل و مشکلات ایستادگی کرد و قدم‌های موثر و ماندگاری برداشت. اطمینان دارم با حضور دانش‌آشتیانی که شخصیتی متفکر، با برنامه، با تجربه و برآمده از متن انقلاب است، شاهد نتایج و دستاوردهای خوبی در این وزارتخانه خواهیم بود.»
او ادامه داد: «به صورت جدی نیازمند نوسازی همه‌جانبه در آموزش و پرورش و مدارس هستیم و باید توجه داشته باشیم که این نوسازی شامل بودجه کشور و نوسازی در مدیریت که ازجمله ضرورت‌های آموزش و پرورش است، نیز می‌شود. توسعه همه‌جانبه میسر نیست، جز از طریق توسعه منابع انسانی و سرمایه اجتماعی که این موضوع در درجه اول وابسته به ارتقای آموزش و پرورش است و تحقق این اهداف به تنهایی برعهده دولت نیست، بلکه همه نظام و جامعه باید نسبت به این مهم توجه داشته باشند.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به برنامه دانش‌آشتیانی وزیر جدید آموزش و پرورش گفت: «در برنامه ایشان به موضوعی اشاره شد که پیش از آن مقام معظم رهبری نیز بر آن تأکید کرده بودند و این موضوع این است که سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش را نباید هزینه جاری کشور تلقی کنیم. آموزش و پرورش بخش سرمایه‌ای کشور است و هر هزینه‌ای که در این بخش انجام می‌شود، نباید به‌عنوان بودجه مصرفی تلقی کنیم و درمیان سرمایه‌ها و منابع طبیعی، هیچ سرمایه‌ای به اندازه سرمایه انسانی درتوسعه کشور موثر نیست.»
جهانگیری با بیان این‌که باید نسبت به مسائل و مشکلات آموزش و پرورش فکری کنیم، ادامه داد: «گاهی تغییر و تحولات درهمین راستا صورت می‌گیرد. دکتر فانی واقعا همانند یک دونده دوومیدانی آنچه در توان داشت، برای آموزش و پرورش کشور گذاشت و رئیس‌جمهوری براساس چشم‌اندازی که ترسیم کرده بود، تصمیم گرفت تا ادامه این مسیر را به دونده تازه‌نفس دیگری بسپارد. امروز با انتخاب دانش‌آشتیانی سکان آموزش و پرورش دراختیار مدیری است که قادر است با برنامه‌های خود و با کوله‌باری از تجربه، سیاست‌های موثری را در آموزش و پرورش اجرا کند.»
ناگفته‌های فانی
«علی‌اصغر فانی»، وزیر سابق آموزش و پرورش هم در مراسم تودیعش، حرف‌ها برای گفتن داشت؛ حرف‌هایی که قبلا کمتر بر زبان آورده بود. او در این مراسم گفت که در دولت قبل شاهد بودیم زمانی که معلمان جلوی وزارتخانه تجمع اعتراضی داشتند، با چماق‌هایی که در زیرزمین وزارتخانه بود، معلمان را زدند و ظهر به آنها ناهار دادند. او ادامه داد: «باید آموزش و پرورش در سال 92 را ترسیم کرد تا سیاست‌های اتخاذ شده تحلیل شود. یکی از اقداماتی که در سال 91 اتفاق افتاد، اجرای نظام 6.6.3 بود که خیلی بد آغاز شد. تحول در نظام به جای پایه اول به یکباره از پایه ششم شکل گرفت و این اجرای ناقص عوارض فراوانی داشت و هنوز هم دارد. آموزش و پرورش در آن زمان به 40هزار نیروی انسانی نیاز داشت و ما بدون مقدمه کلاس ششم را فعال کردیم. در رابطه با فضا ناچار شدند نمازخانه و انبارها را به کلاس درس تبدیل کنند و از دوران راهنمایی به ابتدایی نیرو آوردند. کتاب ششم ابتدایی را من نمی‌دانم چگونه و با چه هدفی نوشته شد؟ زمانی که من به وزارتخانه رفتم؛ چند روز به آغاز مهر مانده بود، مدیرکل ابتدایی وقت به من گفت 24هزار معلم ابتدایی کم داریم.»
فانی با بیان این‌که توصیه‌هایی برای آینده آموزش و پرورش دارم، گفت: «نخست استمرار اجرای سند تحول به کمک نقشه راه است. پیگیری برای استانداردسازی فضای آموزشی از دیگر اولویت‌های این وزارتخانه به شمار می‌رود که تا پایان برنامه ششم توسعه آقای دانش آشتیانی باید پیگیری کنند. من تنها وزیری هستم که حدود 100هزار نفر نیروی انسانی را کاهش دادم و میزان حق‌التدریس را به 970هزار ساعت رساندم درحالی‌که 500هزار دانش‌آموز افزایش داشتیم.»
دردهای مزمن آموزش و پرورش
«فخرالدین احمدی دانش آشتیانی»، وزیر آموزش و پرورش هم دیروز در مراسم معارفه‌اش با تشکر از همه وزرای آموزش و پرورش از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون گفت: «آموزش و پرورش مسائل و مشکلات مختلفی ازجمله در بخش‌های ساختاری، بودجه و نیروی انسانی دارد و یاد گرفته‌ام در بحث‌های استراتژیک، خود را غرق این مسائل نکنم.»
وزیر آموزش و پرورش با بیان این‌که این وزارتخانه دردهای مزمنی دارد، ادامه داد: «به‌شدت رنج می‌برم از این‌که می‌بینم حتی در مقطع دبستان کتاب‌های کنکور توزیع می‌شود. درحال حاضر همه در داخل آموزش و پرورش و بیرون از آن نسبت به آموزش و پرورش انتقادات و نظراتی دارند و نگاه انتقادی بر همه چیز و علیه همه است.»
احمدی دانش‌آشتیانی با بیان این‌که معتقدم باید نگاه دیگری به آموزش و پرورش و مدیریت آن داشت، گفت: «مهم این است که در مسیر درست حرکت و ریل‌گذاری کنیم و آیندگان نیز در این مسیر حرکت کنند و آموزش و پرورش را به جایگاه اصلی خود برسانیم. ضرورت دارد تغییرات اساسی در این‌خصوص به وجود آوریم و مهم‌ترین مسأله این است که نگرش و بینش ما به این موضوع باشد و اعتقاد داشته باشیم مدرسه محور تحول و توسعه است. اگر بخواهیم حرکتی در این جهت داشته باشیم باید تمام فکر خود را در داخل مدرسه به‌عنوان کانون اصلی آموزش و پرورش ببریم.» او با اشاره به آسیب‌های اجتماعی ادامه داد: «اگر این موضوع را ریشه‌یابی کنیم، ریشه آن در همین مسأله است و اگر قدرت تفکر، اعتماد به نفس، حل مسأله، مقابله با مشکلات و راستی و صداقت در دانش‌آموز شکل گیرد، حال چرا باید آسیب اجتماعی وجود داشته باشد. آسیب اجتماعی از اینجاست که جوان با ناملایمات روبه‌رو می‌شود که در محیط مدرسه است. دانش‌آموز در این‌خصوص نمی‌تواند توان مقابله با آن را داشته باشد در نتیجه به ناهنجاری‌ها روی می‌آورد و مسائل آموزش و پرورش این است که ما بستری برای کسب مهارت در مدرسه در دانش‌آموز ایجاد نکرده‌ایم.»