| سعید درویشی | دبیر گروه هلال|
2سال از حضور «پیتر مائورر» بر صندلی ریاست کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ گذشت. این دیپلمات سابق سوییسی که از اول جولای 2012 (اول تیر 1391) به‌عنوان رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ برگزیده شد، 58 ساله است. «مائورر» مدرک دکترای تاریخ و حقوق بین‌الملل دارد و از سوابق کاری مهم او باید به سفیر و نماینده دایم سوییس در سازمان ملل، نماینده و رئیس بخش مسئول امنیت انسانی در وزارت امور خارجه سوییس اشاره کرد. رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در گفت‌و‌گو با مجله رسمی کمیته به سؤالات پاسخ داده است که دراینجا بخش‌هایی از این مصاحبه را می‌خوانید.
بعد از 2سال حضور در کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ چه احساسی دارید؟
فداکاری کارکنان، داوطلبان و پرسنل جمعیت‌های ملی(صلیب‌سرخ و هلال‌احمر) بسیار مرا تحت‌تأثیر قرار داده است. از این‌که متعلق به نهضتی باشید که این همه نیروی متعهد دارد انگیزه پیدا می‌کنید. البته تصاویر ناراحت‌کننده‌ای نیز وجود داشته اند که قبلا به‌عنوان یک دیپلمات ندیده بودم، مثل دیدن مجروحان در بیمارستان‌های سوریه، دیدن تأثیر محاصره‌ها در غزه، نگاه کردن به هزاران کودک در گوما در کنگو که هیچ خبری از پدر و مادرانشان ندارند. ترکیبی از تجربه‌های ناراحت‌کننده و تجربه‌های دلگرم‌کننده وجود دارد وقتی که مردم زیادی از کارهای نهضت صلیب‌سرخ و هلال‌احمر قدردانی می‌کنند.
تأثیر بشردوستانه سفرهایی که می‌کنید چیست؟
پاسخگویی به نیازهای بشردوستانه مردم و تضمین حمایت از کار صلیب‌سرخ یک وظیفه مهم برای صلیب‌سرخ و در نتیجه برای رئیس صلیب‌سرخ است. بازدید عملیات‌های صلیب‌سرخ و دیدار با تصمیم‌سازان سیاسی و دیپلماتیک یک کار مهم برای رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ است. این سفرها درخصوص مذاکره و گسترش دسترسی به مردم نیازمند و در نتیجه توسعه سطح عملیات‌های کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ است. این سفرها برای احترام گذاشتن به مسئولان حقوق بشردوستانه بین‌الملل و ثبات صلیب‌سرخ در کشورهای جدید است که در گذشته در کارهای بشردوستانه بین‌المللی حضور نداشته‌اند.
در ضمن، ملاقات با رهبران سیاسی به صلیب‌سرخ اجازه می‌دهد خیلی بیشتر در راه پاسخگویی بشردوستانه خود دقیق باشد. محدودیت‌های دسترسی به نیازمندان، محدودیت‌های سیاسی اعمال‌شده بر فعالیت بشردوستانه هستند. بنابراین دخالت رئیس صلیب‌سرخ با مشروعیت حکم بین‌المللی ویژه سازمان، می‌تواند تأثیری مثبت در رساندن مسائل بشردوستانه به دستورالعمل‌های سیاسی باشد.
وقتی با موانع بازدارنده مواجه می‌شوید چه کار می‌کنید؟
دیپلماسی بشردوستانه مراحل طولانی دارد. شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که همه‌چیز در یک جلسه خوب پیش برود. مثلا، بیش از یک‌سال پیش گفت‌و‌گوی خوبی با رئیس‌جمهوری اسد داشتم اما برخی از اهدافی که درباره آنها صحبت کردیم هنوز محقق نشده است. این بدان معنا نیست که این امر محقق نخواهد شد بلکه یک نقص در دیپلماسی بشردوستانه است. این نشان می‌دهد که مسائل پیچیده‌تر شده‌اند و به تلاش‌های بیشتری نیاز است. دیپلماسی بشردوستانه همواره یک عمل زمانبر است.
امسال صدمین سالگرد اولین قرارداد ژنو است. چه چالش‌ها، تهدیدها و فرصت‌های کلیدی را برای حقوق بشردوستانه بین‌الملل انتظار دارید؟
این سؤال زوایای مختلفی دارد چرا که مهم است مطمئن شویم تفسیر و توسعه حقوق بین‌الملل بشردوستانه همگام با تغییرات محیط درگیری پیش می‌رود. از لحاظ فن‌آوری، تسلیحات پیشرفته نظیر هواپیماهای بدون‌سرنشین و اسلحه‌های خودکار چگونه در چارچوب قانونی حقوق بین‌الملل بشردوستانه عمل می‌کنند؟ باید ببینیم آیا چارچوب فعلی یک راهنمای کارآمد است یا نیاز به تفسیر و توسعه دارد. مسأله بعدی بحث بر سر تعریف میدان جنگ پیشرفته است. آیا میدان جنگ هنوز به مرزهای جغرافیایی پیشرفته است؟ یا فقط با بازیگران مسلح حرکت می‌کند؟ آیا یک میدان جنگ جهانی در جنگ با تروریسم وجود دارد یا هنوز محدود به مکان‌های کاملا مشخصی است که عملیات‌های نظامی در آن‌جا اتفاق می‌افتد؟ الگوهای خشونت نیز درحال تغییر هستند. بسیار می‌بینیم که گروه‌های مسلحی که ساختار ندارند تجهیز می‌شوند و طوری رفتار می‌کنند که گویی بازیگران مسلح به مفهوم سنتی بودند: شبکه‌های جنایتکار که ظرفیت‌های نظامی شبیه به ارتش‌های دارای ساختار یا گروه‌های مسلح دارند.
وقتی درگیری مسلحانه و اقدام قانونی در هم پیچیده می‌شوند ما درخصوص چارچوب قانونی قابل اجرا یعنی حقوق بشر اطمینان پیدا می‌کنیم که چطور ارتش‌ها و حامیان مسلح مسئولیت خود را با توجه به حقوق بشردوستانه بین‌الملل یا حقوق بشر درک می‌کنند. باید به خاطر داشته باشیم که هدف کلیدی هر دو سیستم حفاظت از مردم است. نبود شفافیت درخصوص تفسیر قانونی نباید هرگز به عدم محافظت منتهی شود و ما نباید هرگز در وضعی قرار بگیریم که کاهش تأثیر خشونت فقط به این دلیل که انواع خشونت ممکن است زیر آن یا آن بسته قانونی قرار بگیرد.
نظر شما در باره فن‌آوری در بشردوستی چیست؟
فن‌آوری جدید چطور می‌خواهد عمل بشردوستانه را در سال‌های آتی شکل دهد؟ من معتقدم که جهش بزرگ در تکنولوژی که بر عمل بشردوستانه تأثیر می‌گذارد هنوز در جلوی ماست. بسیاری از آژانس‌ها و سازمان‌های بشردوستانه اساسا از تکنولوژی‌های مدرن به‌عنوان سیستم‌های مدیریت اطلاعات یا سرعت انتقال استفاده می‌کنند. ما بهتر مطلع می‌شویم، سریعتر مطلع می‌شویم و بنابراین می‌توانیم عملیات را درست‌تر طراحی کنیم. در سال‌های آینده، به احتمال زیاد خواهیم دید که سیستم‌های اطلاعاتی روش کمک کردن ما را تغییر می‌دهند و این بر نقش واسطه‌ها و میانجی‌هایی مانند جمعیت‌های ملی، کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ و فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب‌سرخ و هلال‌احمر تأثیر می‌گذارد. قربانیان جنگ‌ها و حوادث طبیعی بیشتر به هم وصل می‌شوند و یک عقیده بزرگ‌تر در سازماندهی امداد و تحویل اقلام خودشان دارند.
ضررهای این روند چیست؟
یکی از مسائل اساسی این است که این پیشرفت‌ها چه تأثیری در اقدام بشردوستانه بی‌طرفانه، بی‌غرضانه و مستقل خواهد داشت. برخی جوامع شاید بتوانند با دنیا ارتباط برقرار کنند و از طریق همبستگی با دیگر جوامع دنیا احتیاجات خود را برآورده کنند. اما جوامعی هم هستند که کمتر ارتباط برقرار می‌کنند و در جایی تساوی حقوق یک مسأله می‌شود. در حوادث طبیعی نیز که تصور افراد زیادی را ضبط می‌کند شاید یک محیط آسان‌تر برای این نوع ارتباط برای رسیدن به موفقیت وجود دارد. در جنگ‌های طولانی، اگر سازمان‌های میانجی حاضر نباشند ممکن است کمک بعد از هفته‌ها نرسد.
در 30، 40 یا حتی 50سال دیگر بشردوستی چطور خواهد بود؟
مطمئن نیستم که فطرت بشردوستی چیزی باشد که به ما اجازه دهد 30 یا 50سال پیش‌رو را پیش‌بینی کنیم. فکر می‌کنم آینده نه آن واقعیت متعادل و ثابت است که شما بتوانید آماده شوید بلکه محیطی است که نیاز به سازگاری‌های پایدار در روش‌ها و اهدافی دارد که ما پاسخ می‌دهیم. این نیاز به چالاکی، ابتکار و انعطاف‌پذیری دارد. بنابراین، من بیشتر علاقه دارم که چطور می‌توانیم در پاسخگویی خود سریعتر باشیم، در کمک‌رسانی درست‌تر عمل کنیم و برای پاسخگویی در شرایط ویژه انعطاف‌پذیر باشیم.
منبع: مجله rcrc