صدها تن از حامیان جریان صدر با برگزاری تظاهرات در بغداد، بصره و ناصریه مخالفت خود را با حضور نیروهای ترکیه در عراق و مداخله آنکارا در امور داخلی این کشور اعلام کردند. شماری از اهالی شهر بصره با برگزاری تظاهرات در نزدیک استانداری این شهر، برای بیان اعتراض خود پرچم ترکیه را روی زمین انداختند. شرکتکنندگان در تظاهرات همچنین فساد اداری و مالی در عراق را محکوم كرده و خواهان مبارزه با آن و محاکمه متهمان به فساد صرفنظر از پستها و روابط شخصی آنها شدند. حامیان جریان صدر عراق و تعداد زیادی از فعالان عراقی با تجمع در میدان «التحریر» بغداد و شهرهای بصره و ناصریه خواهان اجرای اصلاحات در دولت، مبارزه با فساد و تشکیل دولت تکنوکرات به دور از سهمیهبندی طایفهای شدند. بیشتر استانهای بغداد از اگوست 2015 شاهد تظاهرات گسترده مردمی بهویژه تظاهرات حامیان مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق علیه فساد هستند. همچنین تظاهرکنندگان مخالفت خود را با حضور نیروهای ترکیه در عراق و مداخله آنکارا در امور داخلی کشورشان نیز اعلام کردند. تظاهرکنندگان عراقی در شهر بصره از دولت عراق خواستند كه نیروهای ترکیه را از پادگان بعشیقه در شمال این کشور بیرون کند. نیروهای امنیتی نیز مسیرهای منتهی به میدان التحریر و پلهای «السنک» و «الجمهوریه» را بستند. «کاظم السهلانی» از فعالان مدنی عراق به شبکه تلویزیونی السومریهنیوز گفته است: تظاهراتکنندگان نقض حاکمیت عراق از سوی ترکیه را محکوم كرده و از دولت عراق خواستند تا با این دخالت آشکار در امور داخلی عراق مقابله کند. او افزوده است: اگر ضعف دولت عراق نبود، ترکیه جرأت نمیکرد که این کار را بکند.
این در حالی است که اتحادیه عرب برای اعمال فشار علیه ترکیه جهت خروج از عراق آمادگی خود را اعلام کرده است. ابراهیم جعفری، وزیر خارجه عراق در تماس تلفنی با ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب حمایت این اتحادیه از عراق در مسأله ورود نیروهای ترکیهای در خاک عراق را خواستار شد. دبیرکل اتحادیه عرب نیز تعهد داد كه در راستای پایاندادن به این تجاوزات آنکارا را تحت فشار قرار دهد. وزارت خارجه عراق در بیانیهای عنوان کرده که جعفری در این گفتوگوی تلفنی ضمن شرح تحولات سیاسی و امنیتی اخیر عراق، روند مبارزه با گروه تروریستی داعش و تحولات اخیر در روابط دو کشور عراق و ترکیه طی چند روز گذشته، از این اتحادیه خواست موضعگیری در حمایت از عراق داشته و مخالفت خود را با ورود نیروهای دولت ترکیه به خاک عراق را اعلام کند. جعفری همچنین در این گفتوگو از موضعگیری اتحادیه عرب در اعلام مخالفت با دخالت ترکیه در عراق و حمایتش از عراق برای نخستينبار در نشست دسامبر سال گذشته تقدیر کرد. طی بیانیه وزارت خارجه عراق، ابوالغیط نیز در این گفتوگو تأکید کرد: اتحادیه عرب دخالت آنکارا در امور داخلی عراق را رد میکند. اتحادیه همواره حامی امنیت، ثبات و وحدت عراق بوده و اجازه هیچگونه دخالت خارجی در امور داخلی عراق را نمیدهد و در راستای پایاندادن به تجاوز نیروهای ترکیهای به خاک عراق تلاشهای خود را با کشورهای مختلف جهان و نهادهای بینالمللی جهت اعمال فشار به ترکیه افزایش خواهد داد.
مقامات عراقی بارها از ترکیه خواستهاند كه نیروهایش را از عراق خارج کند؛ اما ترکیه همچنان بر ماندن نیروهایش در شمال عراق اصرار دارد. اخیرا نیز رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه اعلام کرد که نیروهای ترکیه در عملیات موصل نیز شرکت خواهند کرد که این اظهارات موجب خشم بیشتر مقامات عراقی و تشدید تنش میان دو طرف شد.
از سوی دیگر، بنعلی ییلدریم، نخستوزیر ترکیه روز گذشته درخواست بغداد را برای عقبنشینی نیروهای نظامی ترکیه از خاک عراق خطرناک خوانده است. آقای ییلدریم گفته است که نیروهای کشورش حضور مفیدی در شمال عراق دارند. حدود 2هزار سرباز ترکیه برای آموزش نیروهای سنی در پایگاهی در شمال عراق مستقر شدهاند. نیروهای تحت آموزش ترکیه قرار است در عملیات پس گرفتن موصل از داعش شرکت کنند.
این در حالی است که عمار حکیم، رهبر ائتلاف ملی شیعیان عراق گفته است: خود عراق تعیین میکند که چه کسی در عملیات موصل شرکت میکند و چه کسی شرکت نمیکند. عمار حکیم گفته است که عراقیها دیگر تحمل تشدید تنش از سوی ترکیه و اظهارات مسئولان این کشور را ندارند. او گفته است: کسی که عراق را ضعیف میداند، سخت در اشتباه است؛ چرا که عراق با داشتن امکانات، نیروها و مردانی که از حاکمیت و امنیتش دفاع میکنند، قدرتمند است. عمار حکیم با بیان اینکه عراقیها دیگر تحمل تشدید تنش از سوی ترکیه و اظهارات مسئولان این کشور را ندارند، ابراز امیدواری کرده است که عراق بتواند بهترین روابط همسایگی را با ترکیه داشته باشد.او از مسئولان ترکیه درخواست کرده است که در مواضعشان بازنگری کرده و فورا نیروهایشان را از عراق خارج کنند.
عمار حکیم پیشتر در مصاحبهای بیان کرده بود که «نقش نیروهای آمریکایی و دیگر نیروهای خارجی در این جنگ تنها مستشاری و حمایت هوایی است و به هیچ نیروی زمینی خارجی اجازه دخالت را نخواهیم داد.»مقامات عراق بارها از ترکیه خواستهاند نیروهایش را از شمال این کشور خارج کند؛ اما آنکارا هر بار با این مسأله مخالفت کرده است.
اخیرا رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه گفت که نیروهای این کشور در عملیات موصل شرکت خواهند کرد و هیچکسی نمیتواند مانع مشارکت آنها شود. این اظهارات خشم مقامات عراق را برانگیخت و تنش میان دو طرف را تشدید کرد.
دولت عراق میگوید كه نیروهای ترکیه چند ماه پیش بدون دعوت بغداد وارد خاک این کشور شدهاند. دولت عراق آنها را نیروهای اشغالگر خوانده که ممکن است حضورشان به جنگ منطقهای منجر شود.
نخستوزیر ترکیه در واکنش گفته است که اینگونه اظهارنظرها خطرناک و تحریککننده است و تأکید کرده که نیروهای ترکیه در عراق خواهند ماند.
چند روز گذشته نیز مجلس عراق طرح محکومیت حضور نظامیان ترکیه در این کشور را تصویب کرده است که انتقاد شدید وزارت امورخارجه ترکیه را به دنبال داشته است. مجلس عراق نیروهای نظامی ترکیه را در این کشور اشغالگر توصیف كرد و با تصویب طرحی از از دولت این کشور خواست اقدامات لازم را برای خارج کردن نیروهای ترکیه از این کشور انجام دهد.
وزارت امورخارجه ترکیه در بیانیهای که بلافاصله پس از تصویب این طرح در مجلس عراق صادر شد، طرح مجلس عراق را محکوم کرد. وزارت امور خارجه ترکیه، بر خلاف تمایل دولت و مردم عراق و با این بهانه که «ترکیه همواره در کنار مردم عراق بوده و با تمام امکانات خود از مردم عراق حمایت کرده است»، همچنان اصرار بر حضور نظامی در این کشور را دارد و تأکید کرده است که طرح اخیر مجلس عراق بیانگر دیدگاه اکثریت مردم این کشور نیست.
در این میان اما مقامات آمریکایی، بر خلاف سایر موارد و مشکلات موجود در خاورمیانه، سعی میکنند در این مورد صحبتی نکنند و حل این مسأله را بر عهده دولتهای عراق و ترکیه بگذارند.
پیشتر برخی از رسانههای عربی در گزارشات خود با نقلقول از سرهنگ جان دوریان، سخنگوی ائتلاف ضد داعش ادعا کردند که آمریکا حضور نظامی ترکیه در عراق را غیرقانونی میداند و آن را نمیپذیرد؛ اما دیری نپایید که پنتاگون اعلام کرد كه اظهارات نسبت داده شده به یکی از سخنگویان ائتلاف ضد داعش مبنی بر اینکه حضور نظامی ترکیه در عراق غیرقانونی است، شرمآور و نادرست است. متیو آلن یکی از سخنگویان پنتاگون گفته است: سرهنگ دوریان چنین اظهاراتی را مطرح نکرده است. در بیانیههای ایشان هیچ چیزی وجود نداشته که بتوان از آن چنین استدلالی کرد.
وی افزود: من درباره این موضوع اصلا صحبتی نمیکنم و حل این مسأله برعهده دولتهای عراق و ترکیه است. ما همچنان معتقدیم که این یک موضوع دیپلماتیک برای دولتهای عراق و ترکیه است و آنها باید آن را حل کنند و ما از ادامه مذاکرات که منجر به راهحلی برای این مسأله شود، حمایت میکنیم. آلن همچنین موضع کلی پنتاگون درخصوص استقلال و تمامیت ارضی عراق را بیان کرد و گفت: نیروی نظامی ائتلاف ضدداعش به درخواست دولت عراق در این کشور حضور دارد.