شهروند| تنها چند کلیک، کافی است تا یک دارو با بستهبندی فریبدهندهای، به در خانه برسد، با همان چند کلیک میشود خیلی از پزشکان و داروخانهها را دور زد و مشکل جنسی، چاقی و لاغری و اعتیاد را درمان کرد. چند کلیکی که مشتری را به مرگ و بیماریهای جدیتر نزدیک میکند. آنها، همان مشتریهای سایتهای اینترنتی فروشی دارو، به صورت آنلاین، مرگ را و بیماری را میخرند؛ در همان چند ثانیه. سازمان غذا و دارو در سالهای اخیر، از همان زمان که فعالیت شبکههای مجازی برای فروش همه چیز، شروع شد، هشدارهایش را جدیتر کرده است، هشدارهایی که بر خودداری از خرید اینترنتی داروها تأکید میکند. حالا در آخرین خبر، مدیرکل بازرسی سازمان غذا و دارو، به همین موضوع اشاره میکند، به «فعالیت سایتهای غیرمجاز توزیع داروهای تقلبی و قاچاق در کشور» و آمار قابل توجهی را اعلام میکند: «بیش از ۵۳هزار و ۴۲۰ داروی غیرمجاز در کشور ضبط و کشف شد که ارزش این داروها، بیش از ۶۰۰میلیون تومان است.» او، رشد این سایتها را قارچ گونه، میداند: «امروزه، سایتهای غیرقانونی مثل قارچ میرویند و محل فروش و عرضه داروهای غیرمجاز، تقلبی و غیرایمن میشوند که مخاطرات جدی برای سلامت جامعه بشری همراه دارند.» بیش از 53هزار داروی غیرمجاز درحالی در ایران کشف شد که کشور، دارای سایت رسمی فروش دارو به صورت اینترنتی ندارد و هر چه به صورت آنلاین فروخته میشود، یا تقلبی است یا قاچاق. محمودهادی پور داروساز و مشاور انجمن تالاسمی ایران این را میگوید و تأکید میکند: «فروش اینترنتی دارو در کشورهای دیگر، یک اتفاق معمولی است و کشورها با توجه به قوانینی که دارند این سایتها را فعال کردهاند. در ایران اما ماجرا متفاوت است و ما قانونی برای فروش اینترنتی داروها نداریم و شبکه توزیع باید حتما با نظارت فنی داروساز داروخانه صورت گیرد. » او ادامه میدهد: «در کشور، قانونی برای توزیع دارو در شبکه مجازی وجود ندارد، در کشورهای دیگر اگر سایتی در زمینه فروش دارو فعالیت میکند، همان جا هم مشاوره اینترنتی دارد و همه اینها با مجوز صورت میگیرد، داروهایی هم که از این طریق فروخته میشود معمولا نیاز به نسخه پزشک ندارند.» این داروساز به سیستم توزیع دارو در ایران اشاره میکند: «در ایران تمام داروها از طریق شبکه دارویی کشور، به داروخانهها میرود و از آنجا به دست بیماران میرسد، این یک سیستم شناخته شده است، اما در کنار این سیستم توزیع، شبکههایی هستند که قوانین را دور میزنند و بدون اینکه مجوز فعالیتی داشته باشند، تنها با تبلیغ، داروهای خود را به قروش میرسانند، نمیتوان گفت تمام این داروها تقلبی است، اما میتوان تأکید کرد که این داروها از طریق شبکه دارویی رسمی وارد نشده و میتواند مشکلاتی داشته باشد.» داروهای برطرفکننده اختلالات جنسی، داروها و مکملهای لاغری، چاقی و ترک اعتیاد، داروهایی است که معمولا از طریق شبکه غیررسمی دارو به دست میآید: «اغلب داروهایی که به صورت اینترنتی خریده میشوند، معمولا داروهای رفع ناتوانی جنسی، لاغری و چاقی و ترک اعتیاد هستند، داروهایی که معمولا مشتریان آنها، از نظر روانی، تمایلی به مراجعه به پزشک و یا داروخانه، برای دریافت دارو و ویزیت شدن ندارند، آنها میخواهند این داروها را به صورت غیررسمی بخرند و سایتها و شبکههایی که در این زمینه فعالیت میکنند، معمولا این مشتریان را هدف قرار میدهند. این افراد معمولا در دام این شبکهها میافتند.» هادیپور، در ادامه اشارهای هم به عوارض جانبی استفاده از این داروها میکند: «گاهی دیده میشود که این داروها، مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا را دارند، اما موضوعی که وجود دارد این است که این داروها باید مراحل ثبت رسمی را طی کنند، اما در فارماکوپه ایران جایی ندارند، ثبت نشدهاند و در زنجیره نامناسبی توزیع و نگهداری شدهاند، مثلا این داروها باید در یخچال نگهداری شوند، اما وقتی به صورت قاچاق وارد میشوند این مسائل رعایت نمیشوند.» به گفته او، ایران در مرکز داروهای تقلبی و قاچاق قرار دارد، چرا که از سوی کشورهای چین، پاکستان، هند و ترکیه که مرکز تولید داروهای تقلبی هستند، قرار گرفته و خیلی طبیعی است که این داروها روانه ایران شوند. او ادامه میدهد: «داروهای تقلبی عوارض زیادی دارند، مثلا ممکن است دارویی برای رفع مشکلات پوستی باشد، اما استفاده از آن پوست را با مشکل بیشتری مواجه کند، گاهی هم دیده میشود که داروها تقلید از داروی دیگری هستند، مثلا نگاه میکنند میبینند که مکانیزم داروی اصلی، افزایش خونرسانی در منطقهای از بدن است، آنها هم برای تولید داروی تقلبی، مکانیزم مشابهی را ایجاد میکنند که میتواند خطرناک باشد. موضوع دیگری که در ارتباط با این داروها وجود دارد این است که اثربخشی داروهای تقلبی زیر سوال است، ممکن است دارو خوراکی باشد و کبد فرد را با مشکل مواجه کند، یا در ارتباط با داروهای مثلا برطرفکننده ناتوانی جنسی، بیماری فرد بدتر شود، چرا که خیلی از این داروها برای ناتوانی جنسی، دارای ترکیبات اکتوئیدی که در تریاک وجود دارد، هستند.» این داروساز در همین زمینه از سازمان غذا و دارو خواست تا با توجه به تقاضای مردم در ارتباط با مصرف داروی خاص، شرایط ورود آن به کشور را فراهم کنند: «مشکلی که وجود دارد این است که اگر کسی نیاز به داروی خاصی داشت نمیتواند به داروخانهای مراجعه کند و آن را دریافت کند، چرا که ممکن است مشابه ایرانی آن دارو در کشور وجود داشته باشد یا بهطورکلی آن برند، وارد کشور نشود.»