محبوبه قوام| چند روز پیش تصویری درفضای مجازی منتشر شد که واکنشهای زیادی به همراه داشت. مهران رجبی ملبس به لباس روحانیت ایستاده و همراه دختری فرنگی، عکس سلفی میگیرد! اینطرف جواد عزتی هم درعکس به همراه یک روحانی دیگر حضور دارد. بالای تصویر هم نام بازیگران نوشته شده بود و خبر از پوستری تبلیغاتی میداد، برای فیلم «پارادیس» به کارگردانی علی عطشانی. هرچند روز گذشته کارگردان این فیلم تأکید کرد، پوستر منتشرشده درفضای مجازی، پوستر اصلی نیست و این طرح اولیه مورد تأیید قرار نگرفته است. با این حال باید پرسید چه کسی این پوستر را درفضای مجازی پخش کرده، چون به نظر میرسد نوعی ترفند تبلیغاتی باشد. شبیه به این ترفند را امسال در فیلمهای سینمایی دیگری هم داشتیم. گاهی این ترفندها به شکل مستقیم اعمال شدهاند و گاهی نیز غیرمستقیم طراحی شدهاند. البته نمیتوان صحت و سقم دستهای پنهان در این رفتارهای تبلیغاتی را با قطعیت و سند تأیید کرد اما قاعدتا تکذیب کردن آنها هم همراه با سادهلوحی خواهد بود. بهعنوان مثال میشود به ماجرای فیلم «لانتوری» اشاره کرد. پوستر این فیلم در روزهای آغازین اکران با علامت
«16-» منتشر شد که واکنشهای فراوانی به دنبال داشت. منتقدان گفتند، اصولا چیزی بهعنوان ردهبندی سنی در سینمای ایران جایگاهی ندارد و برنامهریزی برای آن انجام نشده که حالا دستاندرکاران «لانتوری» ناگهان یاد آن افتادهاند. درواقع درج عبارت «16-» را ازسوی عوامل این فیلم سنیمایی، ترفندی تبلیغاتی میدانستند. ازسوی دیگر گاهی نیز ماجراهایی برای برخی فیلمهای دیگر پیش آمد که ناخواسته بار تبلیغاتی داشت. ازجمله این فیلمها میتوان به «ایستاده درغبار» به کارگردانی محمدحسین مهدویان اشاره کرد. دقیقا به فاصله چند روز قبل از اکران فیلم خبرهایی مبنی بر احتمال زنده بودن حاج احمد متوسلیان (که فیلم براساس زندگی او ساخته شده) رسید. همین خبر که عدهای احتمال آن را رد کردند و بعدها هم درباره آن صحبت چندانی نشد، نگاهها را منعطف کرد به فیلم «ایستاده درغبار» که حالا قرار است اکران شود. البته همانطور که گفته شد، این نوعی رفتارهای تبلیغاتی همیشه نشان از دست داشتن عوامل فیلم در این روند ندارد اما در هرحال جای بررسی دارد. گاهی نیز جریانهایی همراه میشوند که ناخواسته موج تبلیغات به راه میاندازند. درواقع جریانهای مخالف بدون اینکه بخواهند (یا به شکل هدایتشده که اثبات آن میسر نیست)، تبلیغاتی برای یک فیلم سینمایی به راه میاندازند که حد و اندازه ندارد. نمونه آن هم فیلم «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی. تعبیر «بیغیرتی» را هر که به کار گرفت و هر که آن را در دهانها انداخت، خواسته یا ناخواسته این فیلم را تبلیغ کرد. حالا اما درباره فیلم «پارادایس» ماجرا کمی روشنتر است. هرچند کارگردان این فیلم، علی عطشانی با خبرگزاری مهر صحبت کرده و گفته: «متأسفانه در روزهای گذشته پوستری درفضای مجازی منتشر شده که آن را پوستر اصلی فیلم سینمایی «پارادایس» خواندهاند، این درحالی است که این عکس متعلق به یکی از طرحهایی است که توسط یکی از دوستان آماده شده بود و تنها درحد یک طرح بود.»
او در ادامه توضیح داده: «این پوستر منتشرشده نه مورد تأیید من و نه مورد تأیید طراح پوستر است.» کارگردان فیلم «دموکراسی تو روز روشن» تأکید کرده: «پارادایس تولید مشترک ایران و آلمان است و این فیلم نزدیک به ۲سال است که ساخته شده و من برای دریافت پروانه نمایش درحال تعامل با سازمان سینمایی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستم، به همین دلیل اجازه ندادم تا طرف آلمانی فیلم را در این کشور به نمایش گذارد.» او همچنین خاطرنشان کرد: «درحال حاضر طرف آلمانی نسخهای از این فیلم را برای حضور درچند جشنواره بینالمللی ارسال کرده است. درهمین راستا، تهیهکننده آلمانی برای تهیه بروشور فیلم برای حضور درجشنواره به اطلاعات و تعدادی از عکسهای فیلم نیاز داشت که متأسفانه یکی از دوستان ما طی یک اشتباه سهوی فایل طرحهای پوستر را ارسال میکند و پخشکننده خارجی نیز بدون اطلاع از این اشتباه، این فایل را روی سایت میگذارد.» کارگردان فیلم «نقش نگار» درپایان آورده: «تا زمانی که پروانه نمایش «پارادایس» صادر نشود، هیچگونه تبلیغی انجام نخواهد شد و عوامل فیلم هم به خوبی میدانند که تا زمان دریافت پروانه نمایش نباید هیچگونه تبلیغی انجام دهند.» او تأکید کرد: «به تازگی اصلاحاتی ازسوی سازمان سینمایی اعلام شده که ما تمام اصلاحیهها را اجرا و نسخه جدید را به سازمان سینمایی تقدیم کردیم.»
درپایان باید گفت، هرچند توضیحات علی عطشانی موجه و منطقی به نظر میرسد اما با ترفندهای تبلیغاتی که در سینمای ایران، نشانههای آن را میبینیم، باید انتظار داشته باشیم کارگردانان و دستاندرکاران فیلم هر روز راههای دیگری را برای تبلیغات بیابند. درواقع روزهای آینده سینمای ایران آبستن حرکات محیرالعقول دیگری هم خواهد بود!