شماره ۹۶۵ | ۱۳۹۵ يکشنبه ۱۸ مهر
صفحه را ببند
سیاح فرانسوی در سبزوار و نیشابور
هم‌نشینی با نمدمالان شرق ایران

هانری رنه دالمانی، سیاحی فرانسوی بود که به علت علاقه فراوان به اشیای عتیقه مسافرت‌هایی فراوان به کشورهای مشرق‌زمین انجام داد. او به منظور تحقق آرزوی خود برای تهیه کلکسیونی از اشیای عتیقه، در سفرهای خود بسیاری از آثار هنری مثل قالی، منسوجات زربافت و اشیای قدیمی فلزی را گرد هم آورد و سرانجام همه آن‌ها را با خود به فرانسه برد و مجموعه‌ای بزرگ از این وسایل قیمتی ایجاد کرد. کلکسیون هانری رنه گویا تاکنون نیز یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین کلکسیون‌های شهر پاریس است که بازماندگان او آن را با دقت نگه داشته و علاقه‌مندان هنوز هم از تماشای آن بهره‌مند می‌شوند. همچنین او از تعدادی قابل توجه اشیا و وسایلی را که امکان جابه‌جایی‌شان را به فرانسه نداشت، نیز از مکان‌ها، بناها و شهرها عکس برداشت و تصویر آن‌ها را بعدها به کتاب سفرنامه‌اش افزود.
هانری رنه دالمانی دو بار به ایران سفر کرده است. نخستین بار در سال 1899 میلادی برابر با 1267 خورشیدی با یک فرانسوی به نام سزاری که در آن زمان در استخدام گمرک ایران بود به خراسان رفت و از شهرهای مشهد، نیشابور و قوچان بازدید کرد. او در این سفر به کاوش‌هایی در آثار تاریخی پیرامون قوچان نیز دست زد. سفر دیگر وی در سال 1907 میلادی برابر با 1285 خورشیدی بود که در گیرودار جنبش مشروطیت و سپس تاج‌گذاری محمدعلی شاه قاجار به ایران وارد شد. وی در این زمان از وزارت فرهنگ فرانسه مجوز حفاری در ایران را گرفته بود. دالمانی افزون بر حفاری، به پیشنهاد سزاری دوست فرانسوی‌اش، نگارش کتابی را درباره اوضاع و احوال اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران آغاز کرد. او بخشی از کتاب خود را نیز به جنبش مشروطه ایران اختصاص داد زیرا در همان دوره، هم‌زمان با مرگ مظفرالدین شاه و روی کار آمدن محمدعلی شاه قاجار و آشفتگی‌های برآمده از آن به ایران آمد و مدتی در جریان دگرگونی‌ها حضور داشت. این جهانگرد پرآوازه فرانسوی همچنین در زمان سفر خود، اطلاعاتی دربرگیرنده شیوه زندگی مردم، آداب و رسوم و اوضاع زراعتی ایران در دوران قاجاریه ارایه می‌دهد.
دالمانی در سفر خود به شرق ایران، شهرهای سبزوار، نیشابور و قوچان را دیده و آگاهی‌هایی جالب از این مناطق یادداشت کرده است. او از عادت‌ها، آداب و رسوم مردم سخن رانده و برخی از آن‌ها را که برایش جذاب بوده، مفصل توضیح داده است. دالمانی هنگام گشت‌وگذار در بازار نیشابور با نمدمالان روبه‌رو شده، شیوه آماده شدن آن‌ها را توضیح می‌دهد «یکی از صنایع مهم نیشابور نمدمالی است که به شیوه‌ای ویژه انجام می‌یابد. پس از چیدن پشم گوسفند و انجام عملیاتی بر آن چهار یا پنج نفر کارگر در جلو آن زانو زده و آن را لوله می‌کنند و با دست و زانو مالش می‌دهد و ضمن عمل همه با آهنگ یکنواختی اتصالا می‌گویند یا الله، یا علی. به این ترتیب نمدها مهیا می‌شود». هفته آینده با هانری رنه دالمانی به سبزوار و نیشابور، سفر خواهیم کرد.

 


تعداد بازدید :  314