شهر رشت به عنوان مرکز استان، در جلگه مرکزی گیلان جای گرفته است. این منطقه چه در گذشته چه اکنون از شهرهای مهم و تاریخی منطقه شمالی ایران به شمار می‌آمده است. رشت را در دوران معاصر با نام و جنبش میرزا کوچک خان جنگلی می‌شناسیم. این سرزمین در قدیم نیز تنها راه ارتباطی و بازرگانی ایران از بندر انزلی به اروپا به شمار می‌آمده و از زمان شاه عباس دوم صفوی تا اواخر حکومت قاجاریه مرکز بزرگ تجاری بوده است. کاروان‌هایی در شهر برای خرید ابریشم می‌ایستادند و کالاهای خود را از این راه به بنادر دریای مدیترانه می‌فرستادند. منطقه گیلان و رشت البته امروزه از نظر گردشگری و تفریحی نسبت به بازرگانی برتری دارد به ویژه به دلیل نزدیکی آن به پایتخت و افزایش تمایل سفر به سواحل شمال از نظر گردشگری پراهمیت است. جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این منطقه هر سال تعداد زیادی گردشگر ایرانی و غیر ایرانی را به خود می‌کشانند. از جمله آن‌ها می‌توان به عمارت‌های کلاه‌فرنگی، شهرداری و پست، موزه رشت، مدرسه شاپور، خانه قدیری، کتابخانه ملی رشت، مقبره میرزا کوچک‌خان، خانه ابریشمی، کلیسای ارامنه، کاروانسرای لات، موزه میراث روستایی گیلان، خانه جهانگردی، بوستان ملت، پل خشتی لوشان، روستای کیاشهر و پارک دانشجو اشاره کرد. زیارتگاه‌ها و مکان‌های مذهبی رشت نیز همچون مقبره خواهر امام از نوادگان امام موسی کاظم (ع)، بقعه امام‌زاده هاشم بن محمد از نوادگان امام علی (ع)، مسجدهای صفی و حاج صمد خان، بقاع متبرکه آقا سیدابراهیم و آقا سیدعباس، گنبد پیرمحله، مقبره دانای علی و بقعه بی‌بی رقیه شایان یادآوری‌اند.
بناهای رشت به طورکلی از سبک ویژه معماری برخوردارند که تبلور آن را در میدان اصلی شهر، میدان شهرداری، می‌توان به تماشا نشست. همچنین بازار ماهی‌فروشان رشت و بازار اصلی در کنار آن، از جاذبه‌های دیدنی و نیز مهم‌ترین مرکز خرید و فروش کالا در استان گیلان به شمار می‌آیند. برای آشنایی با تاریخ این خطه از ایران می‌توان سفرنامه‌هایی نام برد. افزون بر دو سفرنامه ارنست اورسل و موسیو بهلر، سفرنامه جیمز فریزر، سیاح و نقاش اسکاتلندی را می‌توان نام برد که چند سال در ایران می‌زیسته و به رشت سفر کرده است. او درباره آنجا می‌نویسد «من رفتم و از میان بازارها قدم‌زنان گذشتم. بسیاری از کاروانسراها پر از بازرگانانی بود که دست‌اندرکار این مشاغل‌اند». همچنین در سفرنامه «آدم‌ها و آیین‌ها در ایران» از مادام کارلاسرنا، جهانگرد ایتالیایی در دوره قاجار نیز از رشت و طاعونی گسترش‌یافته در آن سخن آمده است.
پژوهش‌هایی نیز درباره تاریخ این منطقه انجام شده است. «تاریخ بلدیه شهر رشت از مشروطه تا 1320 شمسی» نگاشته محمود نیکویه، از آن جمله به شمار می‌آید. پژوهشگر و نگارنده کتاب کوشیده است اطلاعاتی مستند نیز درباره نخستین انجمن‌های شهری و فعالان آن ارایه دهد. کتاب «گیلان به روایت کارت‌پستا‌ل‌های تاریخی» به کوشش مهرداد اسکوییف یکی از پژوهش‌های جالب و نو درباره این منطقه است. این مجموعه، گوشه‌ای از بناها، شهرها و شخصیت‌های ایرانی، اقلیم، فرهنگ، پوشاک و شکل زندگی روزمره جامعه ایرانی را با شیوه روایت‌گری قطعه‌نویسی نشان داده است، از این‌رو برای خواننده بسیار پسندیده و قابل ملاحظه خواهد بود. همراه داشتن این کتاب در سفر می‌تواند فرآیند گردش را جذاب و گیرا کند.