شهروند| «مذاکرات مفید بود اما همچنان اختلافات عمیق بر جای خود باقی است». این جملهای است که پس از امضای توافق موقت، موسوم به طرح اقدام در ژنو، بارها و بارها از زبان اعضای تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان و برخی مقامات گروه 1+5 شنیدهایم. این بار اما در نیویورک اتفاق تازهای رخ داده است. عباس عراقچی، مذاکرهکننده ارشد هستهای کشورمان در گفتوگو با واحد مرکزی خبر میگوید که «مذاکرات نفسگیر بوده و پیشرفت چندانی نداشتهایم» و در آن سو وندی شرمن، معاون وزیر امورخارجه آمریکا با فاصله زمانی اندک از پیشرفت مذاکرات سخن میگوید. فرانک والتراشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان نیز میگوید: «هیچ زمانی تا این حد به حصول توافق نهایی نزدیک نبودهایم». از سوی دیگر سخن از ارایه پیشنهادی جدید از سوی آمریکا به ایران است؛ پیشنهادی که رسانههای غربی میگویند نشاندهنده اتخاذ لحنی نرمتر از سوی آمریکا در قبال ایران است. براساس این پیشنهاد ایران میتواند نیمی از تأسیسات هستهای خود را حفظ کند و در قبال آن برخی محدودیتها را بپذیرد. بهنظر میرسد درحالیکه مذاکرات هستهای حساسترین زمان و مرحله خود را از آغاز تاکنون طی میکند، اظهارنظرها لحظهبهلحظه تغییر میکند. البته هنوز نمیدانیم که این اظهار نظرها ترفندهای دیپلماتیک است یا خیر. چه اینکه برخی بر این عقیدهاند آمریکا از انتشار اخبار مربوط به پیشنهادهای جدید قصد دارد که روی موضع تیم مذاکرهکننده ایرانی تأثیر بگذارد و به همین خاطر است که روز گذشته شاهد اظهارنظر متفاوتی از سوی عراقچی در مقایسه با مقامات غربی بودیم. طبق آخرین خبرها از مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5در نیویورک، روز گذشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، از تغییر لحن مقامات آمریکایی در مذاکرات هستهای و ارایه پیشنهادی جدید به ایران خبر داد.
براساس آنچه خبرگزاری آسوشیتدپرس منتشر کرده آمریکا درصدد ارایه پیشنهاد جدید به ایران مبنی بر حفظ نزدیک به نیمی از پروژههای اتمی خود و جایگزینی آنها با مواردی که ممکن است در ساخت جنگافزارهای هستهای بهکار رود، است. دو منبع دیپلماتیک با اعلام این خبر به آسوشیتدپرس اظهار داشتند: این پیشنهاد روز گذشته، پنجشنبه بهدنبال چندماه مذاکره بین ایران و گروه موسوم به«1+5» مطرح شده است. دو دیپلمات مطلع در این زمینه گفتهاند در این پیشنهاد بیش از نیمی از برنامههای اتمی ایران حفظ خواهد شد. در طرح پیشنهادی جدید آمریکا این امکان به ایران داده خواهد شد تا نیمی از سانتریفیوژهای خود را حفظ کند اما در عین حال از میزان گاز اورانیوم مورد نیاز سانتریفیوژها که یکسال از تهیه آنها زمان گذشته و ممکن است در ساخت کلاهکهای اتمی به کار رود، کاسته میشود. همچنین در این پیشنهاد جدید زمان کافی به بازرسان برای دسترسی به هرگونه از فعالیتهای اتمی ایران ارایه خواهد شد. به گزارش آسوشیتدپرس، این دیپلماتها تأکید کردند که این پیشنهاد یکی از چند نمونه مباحث صورت گرفته بین اعضای گروه ۱+ ۵ است که تاکنون به ایران ارایه نشده است. چنانچه ادعای خبرگزاری آسوشیتدپرس مبنی ارایه پیشنهاد جدید هستهای آمریکا به ایران حقیقت داشته باشد، میتوان گفت که آمریکا از خواستههای پیشینش درخصوص ظرفیت غنیسازی ایران کوتاه آمده است و این یعنی با حفظ نیمی از سانتریفیوژ های تأسیسات هستهای ایران موافقت کرده است. آمریکا پیشتر خواهان حفظ تنها 150 سانتریفیوژ در تأسیسات هستهای ایران بود. پیشتر نیز خبرگزاری آسوشیتدپرس از ارایه پیشنهادی از سوی آمریکا به ایران خبر داده بود که بر مبنای آن لولههای تغذیه اروانیوم که سانتریفیوژها رابه هم متصل میکند برداشته شده و در مقابل سانتریفیوژها بر جای خود باقی خواهند ماند. این پیشنهاد البته واکنش مقامات ایرانی را درپی داشت و مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران اعلام کرده این پیشنهاد تنها مطرح شده و ایران هنوز تصمیمی در قبال آن اتخاذ نکرده است. اخبار مربوط به ارایه پیشنهادات جدید به ایران در حالی مطرح میشود که عباس عراقچی، عضو تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان اعلام کرده که مذاکرات هستهای در 10روز گذشته پیشرفت قابل توجهی نداشته است. به گزارش ایسنا، عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان روز پنجشنبه اعلام کرد: امیدوار بودیم در فرصت برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل مذاکرات هستهای پیشرفت داشته باشد اما این اتفاق هنوز نیفتاده است. عراقچی گفت: مذاکرات هستهای به نقطه نفسگیری رسیده است و دوطرف وارد بسیاری از جزییات شدهاند ولی هنوز در مسائل کلیدی نتوانستهاند به راهحلهای مورد قبول دست یابند.
این عضو تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان خاطرنشان کرد: مردم منتظر اخباری از این مذاکرات هستند اما در عین حال مشی ما پافشاری بر حقوق و عبور نکردن از خط قرمزهاست. معاون وزیر امور خارجه که با شبکه خبر گفتوگو میکرد، تأکید کرد: به هیچوجه از حقوق هستهای و خطوط قرمز عدول نمیکنیم و اگر با حفظ حقوق هستهای و خطوط قرمز بشود راهحلهایی یافت که نگرانیها را رفع کند آمادگی آن را داریم. وی افزود: هرگز میز مذاکره را رها نمیکنیم اما یک قدم هم از حقوق ملت ایران عقبنشینی نخواهیم کرد. بنابر گزارش واحد مرکزی خبر، اظهارات عراقچی در حالی صورت گرفت که ساعتی بعد از آن وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد در مذاکرات هستهای با ایران پیشرفت حاصل شده و در صورت دستیابی به توافق، تحریمها به حال تعلیق درخواهد آمد.
شرمن: تحریمهای اصلی بلافاصله بعد از توافق تعلیق خواهند شد
البته برخلاف عباس عراقچی، سخنان طرف مذاکره با ایران امیدبخشتر است. وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا و مذاکره هستهای این کشور در مذاکرات ایران و گروه 1+5 در گفتوگویی تأکید کرد: پیشرفتهایی در مذاکرات حاصل شده و بسیاری از رهبران و وزرای خارجه کشورهای گروه 1+5 با ایران مذاکرات دوجانبهای داشته و این مذاکرات به بهبود درک متقابل کمک کرده است. شرمن درباره پیشرفت عمده در این مذاکرات گفت: همانگونه که باراک اوباما در سخنرانیاش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح کرد ما یک موقعیت تاریخی داریم و این به عهده ایران و آمریکاست که از این موقعیت استفاده کنند.
وندی شرمن معاون وزیر خارجه و رئیس هیات مذاکره کننده آمریکا گفت: روحانی توانایی این را دارد که برای رسیدن به توافق، تصمیم های شجاعانه ای بگیرد.
او اظهارکرد: زمانی می توان به یک توافق عملی رسید که همه کارها و جزئیات را بررسی کرده باشیم و تازمانی که بر سر همه چیز به توافق نرسیده باشیم، درواقع به هیچ توافقی نرسیده ایم. وی تصریح کرد: مهمترین بعد این توافق هم در همین جزییات نهفته است، لذا کارشناسان ما و همه اعضای گروه 1+5 ظرف روزهای گذشته ساعتهای بیشماری را صرف پرداختن به جزییات این توافق کردهاند. یعنی حتی وقتی ما در سطح سیاسی به درک متقابلی میرسیم، تازه آن وقت باید کارشناسان ما بهطور عمقی جزییات را تجزیه و تحلیل کنند. شرمن گفت: برای همین است که این فرآیند زمانبر و پیچیده است اما من اعتقاد دارم مذاکرات در حال پیشرفت هستند، هرچند هنوز تصمیمهای بسیار مهمی هستند که باید اتخاذ شوند. وی در پاسخ به این پرسش که «اگر توافقی حاصل شود، آیا معلوم است که لغو بالقوه تحریمهای جاری چه تأثیری بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت؟» افزود: اگر توافق جامعی حاصل شود، بدان معنا خواهد بود که رابطه جهان با ایران به نحوی بنیادی متحول شده است. خب البته ابتدا تحریمها تعلیق خواهند شد، اما من باید به شما بگویم، به محض اینکه ما بعد از دستیابی به توافق تحریمهای اصلی را تعلیق کنیم، خیلی زود دنیا مثل سیلی به ایران سرازیر خواهد شد. بسیاری از هیأتهای بینالمللی پیشاپیش به ایران سفر کردهاند. علاوه بر شرمن، وزیر امورخارجه آلمان نیز نسبت به دستیابی به توافق ابراز امیدواری کرده و گفت: تلاشها برای حل موضوع پرونده هستهای ایران شدت بیشتری گرفته است. به گزارش رویترز، فرنک والتر اشتین مایر، وزیر خارجه آلمان که در نیویورک به سر میبرد، طی سخنانی اظهار داشت: قدرتهای جهانی تاکنون تا این حد به حصول توافق با ایران نزدیک نشده بودند اما مرحله پایانی مذاکرات سختترین مرحله است. وزیر خارجه آلمان در اینباره افزود: «تاکنون اینقدر به حصول توافق نزدیک نشده بودیم اما مرحله پایانی گفتوگوهایی که در مقابل ما قرار دارند شاید مشکلترین مرحله باشد. هماکنون زمان خاتمه دادن به این بحران فرا رسیده و من امیدوارم ایران با توجه به موقعیت جهان و خاورمیانه بداند که شکست مذاکرات فعلی جایز نیست. اشتاین مایر همچنین یادآور شد: هنوز موانعی وجود دارد که باید آنها را برطرف کنیم اما نباید برای حل این مسأله زمان را از دست دهیم. وی تأکید کرد: اکنون زمان آن است که به این اختلافات پایان دهیم. من امیدوارم ایران با توجه به وضع موجود در دنیا و وضع خاورمیانه بداند که شکست مذاکرات
مجاز نیست.