| بابک توتونچی | مدیر بنیاد حرمت حیات |
آلودگی محیط‌زیست از آلودگی اخلاقی انسان‌ها نشأت می‌گیرد. هر چقدر انسان‌ها اخلاقیات را در محیط‌زیست رعایت نکنند و درست نتوانند از طبیعت استفاده کنند، هر روز آلوده‌تر میشود و این فقط مخصوص تالاب‌ها و رودخانه‌ها نیست بلکه آب درون بدن ما هم آلوده میشود چرا که بخش زیادی از بدن ما را هم مثل کره‌زمین آب تشکیل می‌دهد. به هر اندازه آب‌ها آلوده شوند در بدن ما هم آلودگی‌ها افزایش پیدا می‌کند و این دوباره در چرخه‌ای وارد محیط‌زیست میشود. یک جایی باید تغییر کند و آن الگوهای ذهنی ما است یعنی دیدمان نسبت به استفاده از محیط‌زیست تغییر کند و در بهره‌برداری از طبیعت مدیریت غیرمنطقی نداشته باشیم و خودمان را ذیحق ندانیم. به اندازه نیازمان استفاده کنیم و به همان اندازه سعی در احیا و جبران طبیعت به عمل بیاوریم.
یکی از اصلی‌ترین دلایل آلودگی آب‌ها، شیرابه‌ها و آلودگی‌های دامپروری‌هاست. طبق گفته وزیر جهادکشاورزی بیش از 120میلیون رأس دام در کشور داریم. می‌دانید این دام‌ها در سال چند هزار تن فضولات دارند که همه آنها هم قابل تجزیه نیستند؟ این فضولات در اثر بارش وارد خاک می‌شوند و تماس آنها با آب باعث میشود وارد سفره‌های زیرزمینی شوند و به این ترتیب آلودگی‌ها به کشاورزی و آب آشامیدنی برمی‌گردد. از طرف دیگر آلودگی مربوطه به فاضلاب‌های انسانی است. ما در چند‌سال گذشته طرح سپتینک تانک را به شهرداری تهران داده بودیم که بتوانیم مشکل آلودگی فضولات انسانی را حل کنیم. سپتینک تانک سیستمی است در منازل و هر جایی که ساختمانی وجود دارد و سرویس بهداشتی دارد که می‌تواند فاضلاب انسانی را به جای این‌که بفرستد به شبکه‌های فاضلاب تا بعد وارد رودخانه‌ها و آب‌های زیرزمینی شوند، آن را در باغچه یا حیاط همان خانه یا آپارتمان قابل استفاده کند. در این طرح می‌توانند قسمتی از حیاط یا باغچه را کنده و ایزوله می‌کنند و ورودی فاضلاب را در آن‌جا قرار می‌دهند و به این ترتیب درختانی که در آن محل کاشته می‌شوند به‌دلیل بهره‌برداری از انرژی‌های فضولات خیلی راحت در کمترین زمان رشد چشمگیری خواهند داشت و الباقی بر اثر ترکیب آب و خاک، اثرات بدشان از بین می‌رود تا شهر تهران در کمتر از 20سال تبدیل به بهشتی پر از باغ‌های انگور شود.
مساله دیگر آلودگی دریای خزر است که 15درصد استاندارد‌های جهانی آلودگی دارد. همه آلودگی‌هایی را که از کشتی‌ها و بیمارستان‌ها وارد می‌شوند به بدن ماهی‌ها وارد میشود و همین‌ها به بدن افرادی وارد میشود که از گوشت و ماهی استفاده می‌کنند و آلودگی دوباره به بدن آنها برمی‌گردد.
هر قدر آب آلوده شود در کشاورزی ما هم اثرات آلودگی بیشتر دیده میشود و به همان اندازه بیماری‌های جدید به وجود می‌آید و انسانی که بدن‌اش بیمار باشد مغزش هم بیمار میشود. این استثنایی بین مردم عادی و مسئولان ندارد. قدرت تصمیم‌گیری مختل میشود، دامنه تحمل افراد پایین می‌آید و افراد با هم درگیر می‌شوند و مدیریت‌ها روند درستی نخواهند داشت و مردم زندگی عادی و بی‌دغدغه را فراموش می‌کنند.
آب آلوده در دامپروری‌ها هم مشکل ایجاد می‌کند و از آن طرف هر چقدر دامپروری رشد کند آلودگی آب هم بیشتر میشود. همه به هم متصل‌اند. رعایت اینها از بحث دروس آکادمیک بالاتر است. در دانشگاه‌ها این مسائل به صورت تئوری مطرح میشود چون خود استاد که اینها را یاد می‌دهد یا درباره‌شان کتاب نوشته است، عملی در کارش نیست و رعایت نمی‌کند و اثری منتقل نمی‌شود. مردم باید به حفظ اخلاقیات محیط‌زیست و حفظ حرمت آب توجه ویژه‌ای نشان دهند. وقتی آب آلوده میشود حیات تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. در آینده مشکلات بسیار و جنگ‌های بزرگی در زمینه آب خواهیم داشت و جنگ‌های جهانی بعدی جنگ آب خواهد بود.
ما در همین زمینه پیشنهادی به دولت برای جایگزین کردن برنج قهوه‌ای و گندم سبوس‌دار به جای برنج سفید داده‌ایم که باعث میشود 50درصد در آب سالم ما صرفه‌جویی شود و در مدت کمتر از 5سال به جای وارد‌کننده آب تبدیل به صادر‌کننده آب شویم. بحران خشکسالی که تازه در سال اول آن هستیم برای ما جدی است.
آب سرب‌دار از طریق مادر باردار به جنین منتقل میشود و کودک از بدو تولد دچار بیماری‌های متعددی است که هیچ ریشه ژنتیکی نداشته و به علت تغذیه مادر بوده است. آلودگی‌هایی که در این نوشتار به آن اشاره کردم از نوع آلودگی‌هایی است که دیده نمی‌شوند. یعنی ظاهرش آب است ولی داخلش آلودگی است. وقتی آلودگی‌های دیگر یعنی زباله‌های نیروگاه‌ها، زباله‌های بیمارستانی و آلودگی‌های نفتی را که وارد آب می‌شوند هم در کنار آلودگی‌هایی که اشاره کردیم بگذاریم متوجه می‌شویم که انسان بی‌مهرترین موجود نسبت به طبیعت است.