سرطان پروستات دومین سرطان شایع شناختهشده در مردان سراسر جهان است. بهخاطر موقعیت قرارگیری پروستات در بدن، سرطان پروستات معمولا با علایم خاصی همراه است. پروستات دقیقا پایین مثانه در پایین لگن قرار گرفته است. وقتی ادرار از مثانه خارج میشود، از لولهای باریک رد میشود که مجرای خروجی مثانه است. در ابتدای این مجرا، درست همانجایی که به مثانه ختم میشود، مستقیم از پروستات رد میشود. وقتی پروستات به علت سرطان یا مشکلی دیگر بزرگ میشود، این مجرا در پروستات تنگتر و تنگتر میشود. با باریک شدن این لوله، ادرار سختتر از بدن خارج میشود. سرطان پروستات تنها بیماریای نیست که میتواند موجب تورم پروستات شود. درواقع
(BPH هیپرپلازی خوشخیم پروستات) علت متداولتری از بزرگ شدن پروستات است. مشاهده خون در ادرار، درد استخوان مخصوصا در ناحیه کمر و لگن و از دست دادن کنترل ادرار ازجمله علایمی هستند که اگر در آقایان دیده شود باید برای کنترل وضع پروستات به پزشک مراجعه کنند؛ مراجعه به پزشک و شرح وضع بهویژه برای مردان بالای ۴۰سال اهمیت بیشتری دارد زیرا اکثر سرطانهای پروستات بعد از این سن تشخیص داده میشوند. همچنین برای آنها که سابقه خانوادگی سرطان پروستات دارند خیلی مهم است که به پزشک مراجعه کنند زیرا احتمال بروز این بیماری در آنها بیشتر از افراد عادی است.
اگر این علایم بهطور ناگهانی اتفاق بیفتند، اهمیت موضوع بیشتر میشود. آزمایشات بسیار سادهای توسط پزشک انجام میگیرد تا مشخص شود علایم فرد به علت سرطان پروستات است یا بیماری جدی یا جزیی دیگری. شاید تعجب کنید وقتی بشنوید بیشتر مردهایی که سرطان پروستات برای آنها تشخیص داده میشود هیچ علایمی نداشتهاند. با کمک تست PSA (آنتیژن خاص پروستات) حتی قبل از بروز علایم سرطان پروستات تشخیص داده میشود. این تست یک آزمایش خون ساده است که یک پروتیین خاص را که توسط پروستات تولید میشود ارزیابی میکند. وقتی پروستات بزرگ میشود، مقدار بیشتری از این پروتیین ساخته میشود و تست PSA آن را تشخیص میدهد.
چگونه باید از سرطان پروستات جلوگیری کرد
یک مطالعه جدید نشان میدهد که خوردن 10وعده گوجهفرنگی در هفته بهطور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش میدهد. با نرخ رشد بیشتر سرطان پروستات در کشورهای درحال توسعه، بسیاری از کارشناسان معتقدند سرطان پروستات با شیوه زندگی غربی و رژیم غذایی مرتبط است. مطالعه جدید که در مجله اپیدمیولوژی سرطان، شاخصهای زیستی و پیشگیری منتشر شده است، محققان را در درک اینکه آیا توصیههای غذایی و شیوه زندگی اخیر خطر ابتلا به این نوع سرطان را کاهش میدهد، کمک کرد. این مطالعه برای اولین بار است که توسعه سرطان پروستات در «شاخص در رژیم غذایی» را که شامل اجزای رژیم غذایی مربوط به کاهش خطر ابتلا به این بیماری است، ازجمله سلنیوم، کلسیم و غذاهای غنی از لیکوپن بررسی میکند.
گوجهفرنگی یکی از این خوراکیهای غنی از لیکوپن است که این ماده یک کاروتینوئید است که به میوهها و سبزیجات رنگ قرمز میدهد. این ترکیب شیمیایی که بهطور طبیعی به وجود میآید پیش از این ثابت شده است که در بهبود عملکرد رگهای خونی در بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی عروقی و همچنین بهعنوان یک درمان برای کلسترول بالا موثر است.
به گفته محققان این مطالعه به سرپرستی ونسا استروژن از دانشگاه بریستول در انگلستان لیکوپن عامل مبارزه با سمومی است که میتواند به DNA و سلولها آسیب برساند. در مجموع، او و همکارانش شامل محققانی از دانشگاه کمبریج و آکسفورد، رژیم غذایی و شیوه زندگی 1806 مرد مبتلا به سرطان پروستات در سنین بین 50 تا 69سال را جمعآوری و با اطلاعات رژیم غذایی و شیوه زندگی 12005 مرد بدون سرطان مقایسه و نتایجی را ارزیابی کردند.
نتایج نشان داد مردانی که بیش از 10 وعده گوجهفرنگی و محصولات گوجهفرنگی، مانند آب گوجهفرنگی و لوبیای پختهشده در سس گوجهفرنگی خوردند، 18درصد خطر ابتلا به سرطان پروستات در آنها کاهش مییابد.
وی در مورد این نتایج استروژن میگوید: «یافتههای ما نشان میدهد که گوجهفرنگی میتواند در پیشگیری از سرطان پروستات نقش مهمی ایفا کند. با این حال، برای تأیید یافتههای امروز مطالعات بیشتری باید انجام شود، بهویژه از طریق آزمایشهای انسانی؛ مردان باید همچنان در مصرف انواع مختلف میوهها و سبزیجات برای حفظ وزن سالم و انرژی بدن خود ادامه دهند.»
دستورالعملهای کنونی کافی نیست
با این حال این تیم تحقیقاتی هشدار داد که اگرچه لیکوپن در محصولات گوجهفرنگی بهعنوان نتیجه فرآوری مواد غذایی و آماده است، مردان نباید به مصرف بیش از حد پیتزا، سس گوجهفرنگی و کنسرو لوبیای پخته، با توجه به سطوح بالایی از نمک، قند و چربی در این محصولات روی آورند.
پروستات شایعترین سرطان در مردان پس از ملانوم (سرطان پوست)
درسال 2010، بیش از 196هزار مرد آمریکایی به سرطان پروستات مبتلا شدند و بیش از 28هزار نفر از این افراد بر اثر این بیماری جان خود را از دست دادند.
بهعنوان بخشی از مطالعه، محققان به توصیههای پیشگیری از سرطان در فعالیتهای فیزیکی، رژیم غذایی و وزن بدن از صندوق جهانی تحقیقات سرطان (WCRF) و موسسه تحقیق سرطان آمریکا (AICR) مراجعه کرده و این اطلاعات را نیز مورد ارزیابی قرار دادند.
آنها دریافتند که تنها توصیه به مصرف زیاد غذاهای گیاهی، میوهجات، سبزیجات و فیبر در رژیم غذایی، خطر ابتلا به سرطان پروستات را تا میزانی کاهش میدهد. با این حال، این توصیهها در پیشگیری از سرطان پروستات هدف مورد نظر نیست بهطوری که محققان میگویند اجرای این دستورالعملها به تنهایی کافی نیست و دستورالعملهای غذایی بیشتر باید معرفی شود.
بررسیهای پیشین صندوق جهانی تحقیقات سرطان (WCRF) و موسسه تحقیق سرطان آمریکا(AICR) نشان میدهد مصرف کلسیم با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط است، با این حال، در این آخرین پژوهش، محققان اذعان کردند که این افزایش خطر تنها در مصرف بالاتر از 1500میلیگرم در روز آشکار میشود. به این ترتیب، آنها توصیه میکنند مردانی که به مصرف کلسیم توصیه میشوند روزانه 750 میلیگرم در روز این ماده را مصرف کنند.
محققان یادآور میشوند محدودیتی که این مطالعه با آن مواجه است عدم ارتباط مشخص میان کلسیم و سلنیوم با خطر ابتلا به سرطان پروستات است که در ردهبندی غلط مردان در میزان مصرف این دو ماده ایجاد شده است؛ این تیم همچنین اطلاعات کافی در مورد انواع، دوز و فراوانی مصرف مکمل، بین مردان شرکتکننده در این مطالعه بهطوری که مصرف واقعی این مواد مغذی را نشان دهد، در دسترس ندارند. با این حال آنها امیدوارند بتوانند در مطالعات تکمیلی حجم نمونه بزرگتری را مورد بررسی قرار دهند. اخبار پزشکی اخیرا از مطالعهای گزارش داده است که میان وازکتومی و احتمال ابتلا به سرطان پروستات احتمال ارتباط وجود دارد.