مجتبی پارسا - ترجمه | یک گروه متشکل از چند مرد کُرد، به هنگام طلوع خورشید، وارد منطقه‌ای نامعلوم در استان کرکوک می‌شوند. جایی که درست در پشت خط مقدم جنگ. آنها در زیر آفتاب سوزان، به سرعت کار می‌کنند.
مواد منفجره و مین‌ها، با دقت هرچه تمام، درحفره‌ها و درکنار هم، قرار داده شده‌اند و بنابراین، با هم و در یک زمان، منفجر خواهند شد. سپس بعد از انفجار موفقیت‌آمیز، مردان، برای لحظه‌ای به یاد یکی از همکاران که روز قبل، بیش از 180 مایل آن‌طرف‌تر مرد، سکوت می‌کنند. این مردان اما، سرباز نیستند. آنها یک تیم پاکسازی مین هستند. تیمی که اکثرا از شهروندان کُرد تشکیل شده است. مردی که به یاد او سکوت کردند، یک فرد انگلیسی‌تبار بود که در شهر رمادی- شهری درغرب بغداد- به هنگام تلاش برای از کارانداختن یک بمب منفجر نشده، جانش را از دست داد.
گروه‌های مین‌زدایی در عراق، به منظور پاکسازی بمب‌ها، مین‌ها، و بمب‌های منفجره دست‌ساز و بمب‌های منفجرنشده که در قلمروی بازپس‌گرفته شده داعش باقی مانده‌اند، فعالیت می‌کنند. کار آنها، شخصی است. بعضی از آنها، دوستان یا عزیزانشان را به خاطر داعش از دست داده‌اند؛ بعضی دیگر می‌خواهند که نقش خود را برای ایمن ساختن دوباره کشورشان ایفا کنند؛ بعضی هم فقط به این کار احتیاج دارند.
براساس اطلاعات دفتر هماهنگی امور بشر سازمان ملل (UNOCHA)، حداقل 3میلیون نفر درعراق وجود دارند که در داخل کشور، مهاجرت کرده‌اند (مثلا از شهر الف در عراق به شهر ب درعراق رفته‌اند). اما پیش از آن‌که این افراد بتوانند به خانه‌هایشان بازگردند، نیاز به بازرسی و پاکسازی مین‌ها و مواد منفجره در شهرها و روستاهاست.
درشهر «بشیر» در کرکوک، جمعیتی از ترکمن‌های شیعه، به خاطر این‌که داعش، آن‌جا را در ژوئن سال 2014 گرفت، مجبور به فرار شدند. اما در ماه می، بشیر، توسط نیروهای پیشمرگه و نیروهای بسیج مردمی که غالبا از جوامع مسلمان شیعه به خدمت گرفته شده بودند، آزاد شد.
این جنگ‌ها، موجب شد که خیابان‌ها، مثل شهر مردگان شود. ابرهایی از گردوغبار، به هنگام عبور خودرو‌های نظامی، بلند می‌شود؛ و به غیر از پلیس‌هایی که برای کشیک حضور دارند، هیچ‌کس در خانه‌ها نیست. بسیاری از ساختمان‌ها، توسط حملات هوایی ائتلاف، فرو ریخته‌اند. حفره‌های حاصل از گلوله‌ها، دیوار خانه‌ها و مغازه‌ها را مزین کرده است.
با وجود گرما، یک مرد مسن و چند نوجوان روی پتویی درمقابل ساختمانی که تبدیل به توده‌ای از قلوه‌سنگ شده، نشسته‌اند. یکی از آن پسرها، به نام حسین، می‌گوید که به این‌جا بازگشته تا خانه‌شان را بازسازی کند.
بسیاری از عراقی‌های آواره، از بازگشتن به خانه‌هایشان ناامید شده‌اند؛ بعضی دیگر هم بازمی‌گردند تا ببینند چه چیزی از شهر و خانه‌هایشان باقی مانده است. یک تیم از بنیاد سوییسی اقدام علیه مین(FSD) در ماه جولای، توانست وارد شهر بشیر شود. این تیم سوییسی که توسط گروه‌های ترکن شیعه از یک‌سو و پیشمرگه‌های کُرد ازسویی دیگر محافظت می‌شوند، برای پاکسازی منطقه از مواد منفجره، فعالیت می‌کنند.
مین‌زدایی، یک مأموریت بشردوستانه است. وزارت امورخارجه ایالات متحده، پشتوانه مالی بسیاری از سازمان‌های مین‌زدایی جهانی را تأمین می‌کند. در‌سال 2015، با تصویب کنگره آمریکا، حداقل 25میلیون دلار برای گروه‌های فعال درعراق، اختصاص داده شد.
یکی ا زنمایندگان وزارت امورخارجه آمریکا در واشنگتن دی.سی. به یاهونیوز گفت: «در این زمینه، ارتباط خوبی میان نظامیان و شهروندان غیرنظامی وجود دارد. دربخش کمک‌های انساندوستانه، جلسات هماهنگی بسیاری با هم داریم. ما روی همکاران نظامی خود، برای فراهم کردن دستگاه‌های به‌روز [جهت خنثی‌سازی و مین‌زدایی] تکیه می‌کنیم». پیش از آن‌که شهروندان برای کار، به منطقه فرستاده شوند، باید عملیات‌های نظامی کامل شوند. «الکس ون روی»، مدیر استرالیایی برنامه FSD (اقدام علیه مین) درعراق است. او می‌گوید که پاکسازی مواد منفجره، به منظور کمک به «نیروهای آزادی‌بخش برای بازسازی و ایجاد سریع زیرساخت‌ها مثل بیمارستان‌ها، مدارس و دکل‌های برق» بسیار مهم است.
ون روی به یاهونیوز گفت: «آن چیزی که ما اکنون با آن مواجه هستیم، بیش از هرچیز، بمب‌های دست‌ساز ساده هستند که به‌عنوان مین‌های زمینی، مورد استفاده قرار گرفته‌اند».
تیم سوییسی FSD، عراقی‌ها را در زمینه کارهای ظریف و حساسی مثل تشخیص بمب‌ها، از بین بردن آنها و خلاصی از آنها، آموزش می‌دهند. خطرات این کارها، کاملا مشهود است. زمانی که دستگاه ردیاب فلزی، مواد منفجره یا بمب مشکوکی را کشف می‌کند، منطقه، ایمن می‌شود و تیم‌های پاکسازی مین تلاش می‌کنند تا بمب را برای حمل مطمئن و منفجرکردن آن [درمکانی دیگر] غیرفعال کنند.
بعضی از این بمب‌ها، منفجر نشده‌اند؛ اما امکان انفجار دارند. این، می‌تواند برای تیم مین‌زدایی، در زمان تلاش برای غیرفعال کردن آنها، خطر مرگ به دنبال داشته باشد.
یکی از مسئولان کُردی تیم FSD، به نام «لقمان مالا حوسان» می‌گوید که یکی از دوستان و همکارانش را، چند ماه قبل طی عملیات مین‌زدایی، از دست داده است: «مرد خوب و شوخ‌طبعی بود. همه ما او را دوست داشتیم. از دست دادن او خیلی برایمان سخت بود».
فرد انگلیسی که در رمادی جانش را از دست داد، برای گروهی به نام «جانوس» کار می‌کرد؛ سازمان دیگری که از دولت ایالات متحده، کمک‌هایی دریافت می‌کند. مقامات وزارت خارجه آمریکا می‌گویند اگر فردی که در سازمان‌های مورد حمایت آمریکا قرار دارد، درحین انجام وظیفه بمیرد، آنها (دولت آمریکا) به خانواده‌اش، غرامت می‌پردازد.
زمانی که مین‌ها و بمب‌ها را غیرفعال می‌کنند، آنها را به مکان دیگری در پشت خط مقدم می‌برند و درحفره‌هایی می‌اندازند. روز چهارشنبه، به محض این‌که جنگ، در این منطقه به پایان رسید، گروه پاکسازی مین، به آن‌جا رفت. علامت قرمز در افق خاک، جایی را نشان می‌داد که جنگجویان داعشی آن‌جا را حفر کرده بودند.
هریک از بمب‌ها، به‌طور متفاوتی ساخته شده بودند: بعضی از قوطی‌های فلزی، بعضی هم از مواد پلاستیکی. بعد از آن‌که مواد منفجره و بمب‌ها را روی هم درحفره‌ای قرار دادند، سرورویشان خیس از عرق و پر از گردوغبار بود. کمی استراحت کردند تا صبحانه‌ای از نان و چای کُردی بخورند. آنها، کلید انفجار را به فردی دادند و از او خواستند که دور از حفره‌ای بایستد که مواد منفجره و بمب‌ها، در آن قرار دارند. حفره‌ای که نزدیک یک تپه قرار داشت. با کمک بی‌سیم، شمارش معکوس شروع شد. سپس چند لحظه سکوت و ناگهان صدای انفجار بسیار مهیبی بلند شد. گاز و دود غلیظی به هوا بلند شد و آسمان آبی را پوشاند.
تیم پاکسازی، نفس راحتی کشید. آنها تاکنون توانسته‌اند بیش از 54هزار مترمربع از زمین‌ها، یعنی چیزی حدود 13 هکتار را پاکسازی کنند. در این سطح از اراضی، آنها 179 بمب دست‌ساز و 31 بمب منفجرنشده را کشف کنند، اما هنوز راه زیادی برای رفتن دارند.
بعد از پاکسازی مواد منفجره از زمین‌های کشاورزی که خود به مثابه جنگی عظیم بود، تیم‌های پاکسازی مین باید راهشان را به سمت داخل شهر بشیر بگیرند و به صورت فراگیر، از ایمنی ساختمان‌ها به منظور ایمنی شهروندانی که قرار است به آن‌جا بازگردند، مطمئن شوند؛ تا مبادا مردم بی‌گناه، پایشان را روی بمب‌ها بگذارند.
درحالی که تیم‌های پاکسازی برای مین‌زدایی و آزاد و ایمن ساختن شهرها و روستاها در تلاش هستند که امری بسیار زمانبر و پروسه‌ای کند است و بسیار دشوار است که مانع ورود مردم به خانه‌هایشان بشوید. آنها مدت زیادی است که صبر کرده‌اند و حالا می‌خواهند به خانه‌هایشان بازگردند، حتی اگر خطری هم تهدیدشان نکند، باید خانه‌هایشان را دوباره بسازند.
منبع : آسوشیتدپرس