| کیوان کثیریان | منتقد سینما |
مسأله اصلی در ساختهشدن چنین فیلمهایی نوع نگاه فیلمساز و چارچوبی که برای گفتن حرفش انتخاب میکند، است. اینکه فیلمسازی بخواهد با نشانههای پنهانتری حرفی را بزند یا تصمیم بگیرد حرفش را خیلی رو و عیانتر بزند، انتخاب خود او است و شیوهای که برای حرف زدن مناسبتر دیده. فیلم تیزر و تبلیغ دارد و بعد از اکرانش در مورد آن صحبتها و نقدهایی گفته میشود. مخاطب با توجه به تمام اینها میتواند انتخاب کند که فیلم را ببیند یا نه.
اساسا موضوع اصلی اینجاست که به عقیده من نمیتوان این محدودیتها را برای فیلمساز تعریف کرد که حرفش را در چه قالبی و به چه روشی بزند. مثلا یکی برای رساندن حرفش به گوش مردم آواز میخواند، دیگری سخنرانی میکند و شاید فرد دیگری دادزدن را انتخاب کند. این انتخاب شیوه خود فرد برای بیان منظورش است. اینها فرمهای بیانی فیلمساز است. آقای درمیشیان خواسته با لحن خشنی حرفش را بزند و فیلمساز دیگری شاید لحن آرامتر و نرمتری را انتخاب کند. مسأله الان قوی یا ضعیف بودن فیلم نیست، بلکه موضوع بر سر شیوه بیان است.
این فیلم لحن هجومی و خشونتباری دارد که قطعا تنها روش بیان چنین معضلی نیست اما انتخابی است که فیلمساز کرده و نسبت به آن نمیتوان خرده گرفت. البته بنابر یک دیدگاه حتی این حجم از خشونت هم میتواند آموزنده و بازدارنده باشد. شاید یک پزشک در مورد اسیدپاشی با ادبیات مخصوص پزشکی صحبت کند، داستاننویس بنابر ادبیات خاص خودش اسیدپاشی را روایت کند و شاعری هم پیدا شود که زاویه دیدش در خصوص این موضوع با تمام نگاههای موجود متفاوت باشد.
طبعا وقتی فیلمسازی هم میخواهد در مورد یک معضل و آسیب اجتماعی صحبت کند و با هنری که دارد حرفش را بزند میتواند برای بیان آن هم لحن متفاوتی برگزیند که شاید از نظر دیگران لحن درستی نباشد اما به هرحال انتخاب او است. شاید ایرادی که به لانتوری یا فیلمهای مشابه گرفته شود این است که هشدارها کافی نبوده یا پوسترها و تیزرهای فیلم به حدکافی هشداردهنده نیست و بیننده را متوجه این نکته نمیکند که قرار است با چه حجم از خشونت روبهرو شود. پاسخ به این موضوع هم بازمیگردد به محدودیتهایی که سر راه ساختن تیزر یا طراحی پوستر وجود دارد، چون به هرحال هر صحنهای اجازه ندارد برای عموم به نمایش درآید.
اگر کسی بخواهد بفهمد فیلمی خشن است، طبعا قبل از دیدن فیلم متوجه آن میشود اما برای شدت آن خب ایرادی بر فیلمساز وارد نیست، چون فیلم برای اکران بحث رده سنی را هم تقریبا رعایت کرده و هشدارش را داده. اگر فردی که روحیه حساسی دارد به دیدن فیلم میرود یا خانوادهای که فرزندش را همراه خود به سینما میبرد، اشکال اصلی متوجه خودش است زیرا به توصیههایی که درمورد فیلم شده توجهی نکرده است. قطعا فیلم نکتهای دارد که برای آن محدودیت سنی گذاشته و در خصوصش هشدار داده میشود.
بحث اصلی، ساختهشدن فیلمهای خشن یا حتی میزان و درجه خشونت آنها نیست، موضوع مهم آموزش مخاطبان و تماشاگران در خصوص رعایت استانداردهایی است که برای هر فیلم تعریف شده، اگر در مورد فیلمی هشدار دادهاند که خشن است یا برای افرادی مناسب نیست باید آنقدر این موضوع برایش جا افتاده باشد که کاملا آن را جدی بگیرد و بداند در غیر اینصورت ایرادی به هیچ کسی وارد نیست جز خود او.