ارزيابي عملكرد دولت در قالب يادداشت را نميتوان با دادن تعداد زيادي عدد و رقم انجام داد. اين نحوه ارزيابي براي گزارشهاي كارشناسي مناسب است؛ در اينجا بايد به مواردي اشاره كرد كه محصول نهايي اين اعداد و ارقام بوده و براي مردم ملموس است. در اين بخش به دو مورد اشاره ميشود كه هر دو آنها براي عموم مردم ملموس است.
3ـ امنيت
امنيت يكي از مهمترين شاخصهاي ارزيابي عملكرد هر دولتی است؛ البته در اين مورد خاص به جز دولت نهادهاي ديگر هم نقشهاي اساسي دارند. وضعيت امنيت پيش از آمدن دولت جديد چگونه بود؟ از يك سو به دليل وجود قطعنامههاي شوراي امنيت عليه ايران، نوعي از نگراني از احتمال رخ دادن مواجهههاي نظامي مقطعي يا گسترده وجود ميداشت. اگر به اظهارات آن زمان مسئولان دولتی مراجعه كنيد، بهطور مكرر ميگفتند كه كسي جرأت حمله به ايران را ندارد. اين ادعا فارغ از درست يا نادرست بودنش، به آن معنا بود كه چنين احتمالي مطرح بود؛ صرف وجود چنين احتمالي عوارض امنيتي داشت. ولي در سالهاي اخير ديگر چنين چيزي گفته نميشود، نه به دليل اينكه چنين اعتقادي نزد مسئولان نيست، بلكه به اين دليل كه احتمال رخ دادن این گزاره در ذهن كسي وجود ندارد كه كشوري قصد حمله به ايران را داشته باشد.
وجه ملموستر امنيت در اوضاع امنیت داخلي است؛ بهويژه در 3سال گذشته كه وضعيت امنيتي در تمام كشورهاي همسايه و حتي اروپا و آمريكا به صورت حاد و بحراني درآمده است. در ایران نهتنها شاهد چنين وضعي نيستيم، بلكه روند آن مثبت هم بوده است. براي نمونه اتفاقات سيستانوبلوچستان را در دولت گذشته به ياد بياوريم يا حتي وضع كردستان و خوزستان را با سالهای گذشته آن مقايسه كنيم. در حالي كه وضعيت امنيتي منطقه رو به بدتر شدن پيش رفته، وضع ايران در جهت مثبت حركت كرده است.
شايد براي خواننده اين سوال مطرح شود كه علت اين بهبود چيست؟ بهطور قطع قدرت نهادهاي امنيتي و نظامی و انتظامی و چشمان بيناي آنها موثر است، ولي همه ماجرا اين نيست. بخش مهمي از اين وضع ناشي از تحول سياسي است. درواقع نگرش سیاسی همدلانه دولت نسبت به اقوام و گروههاي ديگر تأثير تعيينكنندهاي در خنثيسازي اقدامات ضد امنيتي عليه كشور داشته است. مهمترین دستاورد این امنيت تأمین آرامش ذهنی و رواني مردم است؛ ولی در این مورد خلاصه نميشود. يكي از مهمترين دستاوردهايش كاهش ريسك كشور براي حضور سرمايهگذاري و فعاليت اقتصادي است كه نتايج آن را به مرور ديدهايم.
4ـ رسانه
بدون ترديد يكي از مهمترين اتفاقات رخ داده در اين دولت، توسعه و گسترش رسانههای آزاد است. دفاع دولت از اين رويداد بسيار مهم بود و جالب اينكه هزينه اين كار را بيش و پیش از همه دولت داد و جريان فيشهاي حقوقي محصول همين آزادي رسانه بود؛ البته اين هزينه براي دولت در كوتاهمدت بود، چون اين اثر در بلندمدت به نفع همه ازجمله دولت است. دولت به آزادي رسانه اعتقاد دارد و در هر شرايطي از آن دفاع كرده است، حتي اگر از اين آزادي عليه دولت استفاده يا سوءاستفاده شده است؛ اين امر نشاندهنده اعتماد به نفس دولت است. هنوز هم كساني در پي ايجاد محدوديت رسانهاي هستند. در شرايطي كه رسانههاي رسمي قادر به تأمين بخش مهمي از نيازهاي مردم نيستند، رسانههاي غيررسمي و شبكههاي مجازي فعال شدهاند و بخشی از اين نياز را تأمين كردهاند و قدري به آرامش رواني و رضايت عمومي اضافه كردهاند. اينكه بهطور متوسط روزانه تا حدود دو ساعت از وقت مردم درگير اين شبكهها هستند، بسيار مهم است. البته عدهاي بر اثرات منفي اين شبكهها تأكيد دارند. هر چند در میزان و اندازه اثرات منفي بزرگنمايي ميكنند، ولي بدون ترديد آثار منفي هم در استفاده از اين شبكهها وجود دارد ولي راهحل كوشش بيفايده براي جلوگيري از دسترسي مردم به آنها نيست. آثار منفي را بايد به گونه ديگري حل كرد. نكته جالب اينكه از نخستين رسانه جمعي كه روزنامه باشد تاكنون اين نخستینبار است كه دولتها در ايران نسبت به يك رسانه جديد موضع منفي و محدودكننده و كنترلي نگرفتهاند، زيرا از گذشته و با ورود روزنامه، راديو، تلويزيون، فاكس، ويديو، اينترنت، ماهواره و... همواره اين مشكل وجود داشت که دولت مخالف دسترسی آزاد مردم به تولید محتوا در آنها بود؛ ولي در مورد شبكههاي اجتماعي دولت كاملا برعكس عمل كرد و حتي مسئولان دولتي خودشان زودتر از ديگران در اين شبكهها حضور يافتند.
يكي از نخستين اثرات اين آزادي رسانه برملا شدن يك ضعف ناخواسته و مهم دولت بود. مسأله فيشهاي حقوقي محصول اين آزادي رسانهاي بود. درست است كه اين مسأله ضعف و ايراد دولت بود كه نظارت كافي بر برخي از کارگزارانش نداشت و افشاي آنها براي اعتبار دولت در كوتاهمدت خسارتآفرين بود، ولي از يك جهت به نفع دولت شد. زيرا وضعيت اين دولت با آزادي رسانه هرچه باشد، مثل دولت پيش نميشود كه معاون اولش پس از كنار رفتن دولت به زندان محكوم شود! درواقع كاركرد آزادي رسانه همين است كه اجازه نميدهد كارد به استخوان برسد و در نخستين مراحل جلوي فساد را خواهد گرفت و به اصلاح ساختار اداري و جامعه كمك خواهد كرد.
در یادداشت بعدی به وجه مهم و ديگر عملكرد دولت يعني سياست خارجي اشاره خواهد شد.