شهروند| قبلا باد می‌آمد و آلاینده‌های هوای تهران را با خود می‌برد، حالا باد می‌آید و گرد و غبار اطراف شهر را جمع می‌کند و به تهران می‌آورد. شرکت کنترل کیفیت هوا، برای سومین روز متوالی هوای تهران را ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه اعلام کرده است، مسئولان این شرکت می‌گویند پدیده گرد و غباری که این روزها آسمان تهران را تیره و تار کرده منشا طبیعی دارد و به دلیل تغییر اقلیم پایتخت و همچنین آغاز خشکسالی است.
کیفیت هوا در تهران از چند روز پیش، دقیق‌تر آن یعنی سه روز پیش در تهران رو به کاهش گذاشته و شاخص‌ها نشان می‌دهد ذرات معلق کمتر از 10 و کمتر از 5/2 میکرون در هوای تهران رو به افزایش است. کیفیت هوای تهران از روز پنجشنبه گذشته روبه کاهش است و هر روز هم بدتر می‌شود. آنطور که شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرده، شاخص صبح دیروز روی عدد ۱۳۵ بوده. یعنی حدود ۲۰ واحد بالاتر از عدد روز شنبه و ۳۵ واحد بالاتر از استاندارد است. براساس این گزارش کیفیت هوا در همه مناطق تهران ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه اعلام شده و در تعدادی از مناطق نیز هوا ازجمله شهرری شاخص کیفیت هوا هم در آستانه «هشدار» قرار دارد. در حرف‌های روزمره مردمی که زیر آسمان تهران نفس می‌کشند آلودگی هوای تهران این روزها حتما ناشی از رفت و آمد بیشتر خودروها در آخرین روزهای شهریور برای خریدهای اول مهر است اما مسئولان و کارشناسان شرکت کنترل کیفیت هوا می‌گویند ذرات معلقی که در روزهای اخیر در هوای تهران بیشتر شده و کیفیت هوا را کاهش داده ناشی از افزایش احتراق سوخت خودروها نیست و غبار آسمان تهران را «باد آورده است.»
«حشمت‌الله بسطامی»، سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوا در گفت و گو با «شهروند» درباره چرایی کاهش کیفیت هوای تهران در سومین روز متوالی گفت: « هوا برای گروه‌های حساس جامعه یعنی بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان در شرایط ناسالم قرار دارد. در روزهای اخیر وزش باد در تهران داشتیم و این باد با خود گرد و غبار به تهران می‌آورد و میزان ذرات معلق کوچکتر از 5/ 2 میکرون در تهران افزایش می‌یابد.»
پیشترها یعنی تا همین یک‌سال پیش زمانی که آلودگی هوا گریبان تهران را می‌گرفت و مشکل وارونگی به یکی از مسائل هر روزه شهر تبدیل می‌شد همه می‌گفتند باید بادی بیاید تا آلودگی‌ها را ببرد حالا اما وزش باد هم به مشکل تازه‌ای برای تهران تبدیل شده است. «بسطامی» دراین‌باره می‌گوید: « هوای تهران تابع شرایط جوی است البته در هفته‌های پایانی شهریور تردد در تهران بیشتر می‌شود اما هنوز در معابر تهران افزایش ترافیک ناشی از اول مهر و بازگشایی مدارس را نداریم بنابراین افزایش ذرات معلق در هوای تهران در روزهای اخیر متاثر از شرایط ترافیکی نبوده است. در این روزها در تهران وزش باد داشتیم و متاسفانه به دلیل تغییراتی که در شرایط اقلیمی تهران پدید آمده با وزش باد نه چندان ملایم گرد و غبار تهران را فرا می‌گیرد. »
به گفته سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوا در اثر خشکسالی حوزه‌های گرد و غبار اطراف تهران بیشتر شده و با توجه به نزدیکی به فصل پاییز و افزایش وزش باد در تهران گرد و غبار بیشتری هم به هوای پایتخت منتقل می‌شود.
او با بیان این‌که در سال‌های گذشته وزش باد در تهران به جابه‌جایی آلاینده‌های هوا به‌ویژه در فصل‌های زمستان و پاییز کمک می‌کرد، ادامه داد: «در حال حاضر اگر در تهران وزش باد همراه با باران نداشته باشیم، وزش باد موجب کاهش کیفیت هوا می‌شود چون ذرات معلق را از حوزه‌های گرد و غبار پیرامونی تهران به داخل شهر منتقل می‌کند. »
آنطور که سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوا می‌گوید نوع ذرات معلقی که به دلیل تغییر اقلیم و خشکسالی به هوای تهران منتقل می‌شود با نوع ذرات معلقی که در اثر احتراق سوخت خودروها در هوا وجود دارد متفاوت است. ذرات معلق ناشی از تغییر اقلیم تهران منشا طبیعی دارند و اگرچه آسمان تهران را تیره و تار می‌کنند اما بخش زیادی از آنها توسط بدن دفع می‌شود و خطر زیادی برای سلامتی ندارند درحالی‌که ذرات معلق ناشی از احتراق سوخت خودروها می‌توانند منجر به افزایش، ایجاد و تشدید بیماری‌های خطرناک مثل سرطان شوند. با همه اینها افزایش گرد و غبار در هوای تهران حتی با منشا طبیعی به کاهش میدان دید منجر می‌شود و نفس کشیدن در این هوا برای بیماران قلبی، سالمندان، کودکان و گروه‌های حساس جامعه می‌تواند پیامدهایی به همراه داشته باشد.
جدا از همه اینها از فردا مدارس و دانشگاه‌ها باز می‌شوند و از همین امروز شهر منتظر کابوسی به نام «ترافیک اول مهر» است. براساس پیش‌بینی‌ها و اعلام مدیران شهری، تهران از فردا با افزایش 25 تا 30درصدی ترافیک مواجه می‌شود. اما این افزایش حدود 30درصدی چه تاثیری بر کیفیت هوای تهران دارد؟ «بسطامی»، می‌گوید: « هر‌سال در ماه مهر تشدید آلودگی هوا در تهران خواهیم داشت. براساس گزارشی که درباره آلودگی هوای تهران در‌سال گذشته تهیه شد بیشترین میزان آلودگی هوا به ترتیب در ماه‌های دی و مهر ثبت شده است که آلودگی هوا در ماه مهر دقیقا ناشی از تغییر در میزان سفرهای درون شهری و افزایش قابل توجه ترافیک در معابر پایتخت است.» او می‌گوید پیش‌بینی‌ها برای ماه مهر امسال هم این است که تهران امسال ماهِ مهر آلوده‌ای را سپری خواهد کرد.
پیش از این جعفر هاشمی‌تشکری، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره ترافیک اول مهر گفته بود، ترافیک سنگین معابر در روز اول مهر پارسال نسبت به روز مشابه هفته قبل آن حدود ۲۸درصد افزایش را نشان می‌دهد، همچنین ساعات اوج ترافیک صبحگاهی و عصرگاهی در روزهای کاری هفته اول بازگشایی مدارس به ترتیب 6:30 و 8:30 و ۱۷ تا 20:30 بود.