پرویز روزبیانی روانشناس
درحال حاضر نسبت به چندسال پیش بینش مردم نسبت به بیماریهای روانی بهخصوص در تهران بهتر شده است. این مسأله در مراکز استانها هم صادق است ولی در شهرستانها و بخشها و بهطورکلی هرچه از مراکز استانها دورتر میشویم میبینیم که دید خوبی نسبت به بیماریهای روانی ندارند و آنها را نمیشناسند. البته الان در تهران هم معمولا اگر کسی بیماری روانی داشته باشد، اطرافیان سعی میکنند خودشان با آن بیماری سر و کله بزنند و توجیهات مختلف میآورند. ما هم که همه خود به خود دکتریم و هر کسی چیزی میگوید و پیشنهادی میدهد و آنقدر توجیهات مختلف و درمانهای خودسر میکنند تا اینکه بیماری فرد شدت پیدا میکند و دیگر نمیتوانند آن را کنترل کنند. آن موقع است به یاد این میافتند که باید او را درمان کنند. بعد مسأله رفتن به مطب روانشناس یا روانپزشک پیش میآید و معمولا خیلی مخفیانه صورت میگیرد که کسی متوجه نشود. بهخصوص اگر بیمار زن و دختر باشد بیشتر احتیاط میکنند. یا مثلا اگر مرکزی نزدیک خانه و محل زندگی باشد به آنجا نمیروند و به منطقه دیگری میروند مبادا آشنایی باشد و ببیند و متوجه شود. تازه وقتی شدت بیماری زیاد شد و مشخص شد که فرد، بیماری روانی قدیمی دارد آن موقع دیگر ناچار میشوند که دقت کنند، داروها را مرتب بدهند و او را تحت درمان قرار دهند و اگر نیاز به بستری باشد او را بستری هم میکنند.
هنوز نگاهی که باید داشته باشند که از همان اوایل بیماری به محض اینکه متوجه شدند او را به متخصص معرفی کنند وجود ندارد و این وقتی اهمیت بیشتری دارد که بدانیم هر چقدر فرد جوانتر باشد و هرچقدر طول مدت بیماریاش کوتاهتر باشد، زودتر درمان میشود. وقتی آنقدر با او کلنجار میروند و توجیههای عجیب میکنند که کار از کار میگذرد. اگر جوان باشد میگویند عاشق شده و خودش درست میشود درحالیکه این کار باعث میشود مدت بیماری طولانیتر شود و درمان هم طولانی میشود. گاهی عدهای به داروهای گیاهی و دعانویسها روی میآورند و این تازه ماجرای شهرهای بزرگ است.
در شهرهای دور و روستاها که اغلب به متخصصان دسترسی هم ندارند، بیشتر به افرادی که دور و برشان هستند رجوع میکنند و آنها هم میگویند جادو شده یا باید ببرید پیش دعانویس و این پروسهها هر کدام وقت درمان را میگیرد و آن را سختتر میکند.
در این زمینه رسانههای عمومی و بهخصوص صداوسیما خیلی میتوانند کمک کنند. آنها باید برنامههایی داشته باشند که بتوانند مردم را روشنتر کنند. با آوردن مرتب متخصصان و روانشناسان مربوطه و برنامهسازیهایی که به دانش مردم در زمینه بیماریهای روانی بیفزاید میتوانند کمک قابل توجهی کنند و این برنامهها باید بهطور مرتب پخش شوند چون جامعه رو به رشد است و جمعیت اضافه میشود و همانطور که جوانها مسن و مسنها سالمند میشوند، کودکان نیز بزرگ میشوند و نیاز به تبلیغ و آموزش دارند.