مجید سلیمی‌بروجنی | تمدید مذاکرات هسته‌ای گروه1+5 و ایران، موافقان و مخالفان خود را در اطراف مذاکرات ایجاد کرده است. در این بین، تمدید این مذاکرات و چشم‌انداز احتمال دستیابی به توافق‌ نهایی و لغو تحریم‌ها و تاثیر آن بر بازار جهانی نفت از منظر مراجع گوناگون آمریکایی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و سناریوهایی برای آن طراحی شده است. اطلاع از این رویکردها و سناریوها، اهمیت شایان‌توجهی برای مسئولان سیاسی، اقتصادی و نفتی کشور دارد تا فضای کنونی را به بهترین وجه بشناسند چراکه این موضوع به اتخاذ تصمیم درست و مناسب مقتضیات کمک می‌کند.
تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا علیه ایران از سال 1995 بالغ بر 175 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا ضرر زده است. آمار اخیر اوپک نیز نشان می‌دهد که بر اثر تحریم‌های نفتی صادرات نفتی ایران در 2 سال گذشته تقریبا نصف شده است. شرکت‌های نفتی در حال برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری در ایران در صورت لغو تحریم‌ها هستند. مخالفان دیپلماسی تشویقی با ایران با توجه به در پیش بودن انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره و ضرب‌الاجل 24نوامبر برای تمدید مذاکرات، اقدامات خود را تشدید کرده‌اند. با توجه به چگونگی عملکرد تحریم‌ها علیه ایران، بازها در کنگره نه‌تنها یک دردسر برای رئیس‌جمهور اوباما، بلکه یک مشکل برای اروپا نیز به‌شمار می‌روند. شرکت‌های اروپایی دلایل موجهی دارند که نگران اقدامات کنگره و مانع‌تراشی آن در برابر لغو تحریم‌ها باشند. قانون گذاران آمریکایی همچنان از تشدید تحریم‌ها سخن می‌گویند و حتی می‌خواهند قدرت مانور رئیس‌جمهور برای درنظر گرفتن معافیت‌های تحریمی را نیز محدود کنند. اروپاییان بدون‌ اینکه بخواهند کار اوباما را برای او انجام دهند باید منافع و دلایل خود در حمایت از توافق هسته‌ای نهایی با ایران را تشریح کنند. البته به نظر نمی‌رسد این اقدام تاثیر چندانی بر اعضای تندرو کنگره داشته باشد. این اروپاییان بودند که در اوایل سال2000، دولت نه‌چندان علاقه‌مند آمریکا را ترغیب کردند که رویکرد دوسویه شامل تحریم‌ها و گفت‌وگو را در قبال ایران پیش بگیرد تا  از جنگ اجتناب کند. رویکردی که سرانجام به توافق هسته‌ای مقدماتی منجر شد. از سوی دیگر این اروپا بود که هزینه اعمال تحریم‌های بانکی و نفتی علیه ایران را نپذیرفت و کنگره نیز از آن حمایت کرد. درصورتی‌که قانونگذاران آمریکایی در راه دستیابی به توافق نهایی مانع‌تراشی کنند، ائتلاف بین‌المللی ایجاد شده علیه ایران درخطر می‌افتد. این روند پیامدهای مخربی برای موضوع ایران خواهد داشت و در عین ‌حال همکاری آتی با اروپا درمورد تحریم‌ها به‌خصوص تحریم‌های مربوط به روسیه را در معرض تهدید قرار می‌دهد. باید  امیدوار بود که بهترین سناریوی ممکن در عمل برای ایران و صنعت نفت کشور اتفاق بیفتد اما ناگفته نماند که مسئولان باید خود را برای هرکدام از سناریوهای فوق آماده کنند. درمورد اختلاف همیشگی بین کاخ سفید و کنگره که به نظر می‌رسد در بقیه دوره ریاست‌جمهوری اوباما ادامه داشته باشد، این امر برای هرگونه توافقی که از مذاکرات هسته‌ای با ایران پدیدار شود، بد یمن خواهد بود. مذاکرات آتی دوجانبه‌ اعضای گروه1+5 که ویلیام برنز، قائم‌مقام وزیرخارجه نیز به آن پیوسته، نشانه‌ای است که تصمیمات مهمی در حال شکل‌گیری است. با اینکه ایالات متحده پیش‌نویس توافق نهایی اتمی با ایران را تهیه کرده، احتمال دستیابی به توافق نهایی پیش از انتخابات کنگره آمریکا و ضرورت اجماع دوحزبی وجود دارد. اختلافات اساسی بین دوطرف درمورد ظرفیت غنی‌سازی تعداد سانتریفیوژ و جدول زمانی لغو تحریم‌هاست که باید در اختیار ایران قرار گیرد. مقامات آمریکایی نزدیک به مذاکرات به صورت محرمانه می‌گویند که آنها پیش‌بینی می‌کنند، توافقنامه تنها می‌تواند در لحظه آخر به‌دست بیاید. این نقطه همان جایی است که چالش اصلی‌اش ممکن است هم در واشنگتن و هم در تهران آغاز شود درحالی‌که دولت ایالات‌متحده می‌تواند برخی از تحریم‌های ایران را به‌واسطه دستور اجرایی بردارد در حالی‌که بسیاری دیگر از تحریم‌ها مستحکم شده و نیازمند همکاری کنگره است. برای اینکه این کار روی دهد، دولت اوباما نیازمند یک موافقتنامه محکم است، چیزی که ممکن است برای برخی افراطیون دوطرف قابل‌قبول نباشد.
با این حال ایران همچنان در دستورکار اصلی سیاست خارجی آمریکا قرار دارد. اختلافات مهمی درمورد ایران همچنان باقی است و خوش‌بینی مقامات آمریکایی درگیر مذاکرات را دشوار می‌کند. به عبارتی، مقامات وزارت خارجه آمریکا که در مذاکرات هسته‌ای با ایران درگیر هستند، خوش‌بینی محتاطانه‌ای درمورد دستیابی به یک توافقنامه بیان می‌کنند در حالی‌که عمیقا درمورد پذیرش و قبول آن در کنگره نگران هستند.