| بهروز مهدیزاده | خبرنگار|
شهروند| 15سال است که درختان راش جنگل‌های منطقه هالیدشت در ارتفاعات املش گیلان توسط مالک شخصی قطع می‌شوند و کسی از آن خبر نداشته است.
اینها را صفرعلی رمضانی، فعال فرهنگی و محیط‌زیست گیلانی به خبرنگار «شهروند» می‌گوید. عمو صفر گیلانی‌ها از روزی می‌گوید که به همراه چند تن از دوستانش قصد عزیمت به ارتفاعات املش در شرق گیلان می‌کنند: «به همراه چند دوست که از نوادگان هزاره‌های دور ساکن مناطق ییلاقی و جنگلی سیاب هستند به منطقه هالیدشت رفتیم تا شب و روزی را در ارتفاعات املش به دور از هیاهوی شهرنشینی به سر کنیم. برخلاف همیشه که مسیر خطیب دشت و جاده قدیمی ییلاقی را می‌پیمودیم، این‌بار از مسیر جاده طرح جنگلی حرکت کردیم که البته ظاهرا ملک شخصی فردی بود. در ورودی این جاده به غیر از خودرو‌های بزرگ و کامیون، جرثقیلی هم وجود داشت و در کنارش تنه‌های قطور درختان بر زمین افتاده. همین‌طور که مسیر جاده جنگلی را طی می‌کردیم، درختان قطع شده بیشتری می‌دیدیم که حتی بعضا قطرشان به یک متر و 50سانتی‌متر هم می‌رسید.»
این فعال فرهنگی طول این جاده را حدود 40کیلومتر تخمین می‌زند که خودش آن روز 25کیلومتر آن را پیموده بود و شاهد قطع درختان کهن جنگل اجدادی گالش‌های املش بود. وی ادامه می‌دهد: اوایل جاده جنگلی به منطقه نسبتا وسیعی رسیدیم که خرکال نام داشت. منطقه‌ای باستانی که زادگاه اجداد دوستان همسفرم بود. منطقه‌ای که سال‌هاست خالی از سکنه شده و اکنون تبدیل به محل اطراق استرها و بارگیری الوارهای راش منطقه شده است. درختانی که بعضا بالغ بر 20 متر هم طول داشتند. همین‌طور شاهد این تخریب گسترده بودیم که آقای حسنی‌نسب که خود را صاحب جنگل آن منطقه معرفی کرد با یکی از عواملش جلوی ما را گرفت که چرا وارد ملک پدری‌اش شدیم. پس از آن‌جا دور شدیم اما حجم گسترده تخریب درختان راش تنها توسط یک نفر خواب را آن شب از چشمانم ربود. پس‌فردای آن روز دوباره به محل قتلگاه بازگشتم و پس از پرس‌وجوهای فراوان فهمیدم که نزدیک به 15سال است این تخریب‌ها ادامه داشته و معلوم هم نیست چند‌سال دیگر باید ادامه یابد. تحقیقاتم همچنان نشان داد که آقای صاحب جنگل و مسئول قطع درختان از سازمان جنگل‌ها مجوز گرفته که درختان کرم خورده و از بین رفته را قطع کند اما آنچه که من دیدم قطع درختان به منظور تجارت چوب بود و الوارهای تراش خورده پنهان شده زیر بوته‌ها نیز موید این امر است.»
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: «این منطقه که اکنون ظاهرا ملک شخصی یک نفر است دارای گونه‌های کمیاب گیاهی و جانوری است که مردم هم بیش از هزار سال است در آن منطقه زندگی می‌کنند. اما اکنون نه‌تنها اقوام بومی از آن‌جا رانده شده‌اند که خطر انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی‌اش را نیز تهدید می‌کند و به همین دلیل از مسئولان جنگلبانی خواهش می‌کنم فکری به حال این تخریب بکنند.»
گفتنی است، جنگل‌های هیرکانی شمال ایران جنگل‌های باستانی هستند که درختانشان آمیخته از چند گونه خاص است که حداقل دو گونه از آنها درخطر انقراض هستند؛ شمشادها به خاطر آلودگی به آفت بلایت و راش به خاطر قاچاق چوب.
مدیرکل منابع‌طبیعی استان گیلان: اگر عوارض دولت را پرداخت کنند، مجاز هستند
با داود زارع، مدیرکل منابع طبیعی استان گیلان تماس گرفتم تا صحت و سقم قطع درختان راش در منطقه ییلاقی املش را بپرسم. وی درخصوص حجم تخریب درختان منطقه خرکال املش می‌گوید: این طرح جنگلداری براساس کتابچه جنگلداری به مجری واگذار شد، یعنی این طرح مجوز دارد. سازمان براساس کتابچه طرح پیش‌بینی سالیانه کرده تا حجم برداشت مشخص شود و مجری طرح حتما باید براساس این طرح عمل کند.
وی در ادامه در برابر این سوال که جز درختان فرسوده به گفته شاهد عینی خیلی از درختان راش که سالم هم بودند برداشت شدند و از طریق قاطر و الاغ به افراد نامشخص به فروش رسیدند، پاسخ می‌دهد: زمان اجرای طرح براساس طرح جنگلداری 10سال است و مجری طرح بر این اساس سهمیه برداشت از درختان افتاده و توخالی و سالم را دارد. کتابچه جایی که براساس سری یا قطعاتی که تعریف شده باید قطع شود را مشخص کرده است. البته برداشت‌هایی که انجام می‌شود باید براساس کتابچه جنگلداری اصلاح شود و اگر برداشت بیشتر از آن سهمیه باشد، حتما برخورد می‌شود. درمورد فروش چوب به افراد نامشخص ما اطلاع زیادی نداریم. مجری براساس طرح جنگلداری و مصوبه دولت اگر عوارض دولت را پرداخت کند، مجاز است چوب برداشت شده را برای مصارف داخلی استان بفروشد و حتی می‌تواند صادر کند.
وی درمورد قطع با ارزش درختان راش و تخریب گسترده جنگل به بهانه احداث جاده جنگلی اظهار می‌دارد: از زمانی که من روی کار آمدم، دیگر هیچ مجری حق احداث جاده را ندارد و جاده‌سازی قطع شده است. درمورد درختان راش این درختان به‌صورت یکسره قطع شده‌اند. (در روش قطع یکسره، درختان تمام منطقه یا قسمت بزرگی از آن قطع می‌شوند، این بدان معنی است که تمام درختان قطع می‌شوند، به‌طوری که محدوده قطع شده به‌صورت خالی و عاری از پوشش درختی درمی‌آید. این محدوده در آینده جنگلکاری خواهد شد یا این‌که به‌طور طبیعی بر اثر ریزش بذر تجدید حیات طبیعی می‌شود.)
وی در برابر پرسش خبرنگار «شهروند» که آیا وقتی این مجری برداشت می‌کند، کاشت هم انجام می‌دهد، چون به گفته اهالی روستا، حدود 15سال است که این مجری درحال تخریب است و نه کاشت، اذعان می‌دارد: حتما باید بعد از برداشت، کاشت هم انجام دهند ولی چون مدتی است که نظارت بر آن منطقه انجام نشده، اطلاعات زیادی از حجم تخریب و چگونگی اجرای طرح نداریم. ما باید مدیریت کنیم تا حجم برداشت‌ها را کم کنیم. به‌دلیل گزارش از حجم گسترده برداشت درختان سالم دولت مصوبه جدیدی را ارایه کرده است. مصوبه جدید هیأت دولت از این به بعد برای مجریان، درخت‌های دست‌کاشت مانند صنوبر را برای برداشت درنظر گرفته و داخل جنگل‌ها باید از درختان پوسیده، افتاده و توخالی استفاده کنند. الان براساس مصوبه جدید ما داریم دو کار را انجام می‌دهیم. یکی این‌که چگونگی برداشت‌ها را براساس دستورالعمل جدید تنظیم می‌کنیم و این‌که جاده‌سازی نباید دیگر صورت گیرد.
حقوقدان حامی محیط‌زیست:
تخریب درختان راش را پیگیری می‌کنیم
مجید شفیع‌زاده، عضو انجمن وکلای حامی محیط‌زیست استان گیلان درخصوص این‌که آیا این حجم تخریب قابل پیگیری است، یا خیر تصریح می‌کند: در این بحث دو نکته وجود دارد. یکی این‌که ممکن است این سازمان مجوزی که صادر کرده خلاف مقررات سازمان منابع طبیعی باشد یعنی در صدور پروانه و مجوز تخلف شده که این قضیه از طریق بازرسی کل کشور قابل پیگیری و بررسی است و نکته دوم این‌که مجوز صادر شده قانونی و درست بوده ولی مجری طرح خلاف این مجوز اقدام کرده و موارد قرارداد را نقض کرده باشد. یعنی فراتر از مجوز درخت قطع کرده و تخریب گسترده در حوزه جنگلی انجام داده باشد که این مورد در دادگاه حتما پیگیری می‌شود.