مجتبی پارسا| نیروهای عراقی حدود ساعت ۶ صبح جمعه به وقت محلی با پشتیبانی هوایی نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا و نیروی هوایی عراق وارد فلوجه شدند و کنترل این شهر را در دست گرفتهاند.
به گزارش ایسنا، به نقل از شبکه خبری سومریهنیوز، نیروهای عراقی روز جمعه پرچم عراق را بر فراز ساختمانهای دولتی این شهر برافراشتند. فرمانده عملیات فلوجه نیز اعلام کرد که عملیات آزادسازی کامل شهر ظرف دو تا سه روز آینده به پایان میرسد. خالد العبیدی، وزیر دفاع عراق نیز گفته: «داعش بهطور کامل شکستخورده و کنترل کامل شهر نهایی شده است».
عبدالوهاب الساعدی، فرمانده عملیات فلوجه میگوید که هنوز تعداد اندکی از غیرنظامیان همچنان در داخل شهر هستند. وجود تعداد زیادی از غیرنظامیان درشهر فلوجه که داعش از آنها بهعنوان سپر انسانی استفاده میکرد، مانع پیشروی نیروهای عراقی درچند روز اخیر شده بود اما با ایجاد گذرگاههای امن برای خارج کردن غیرنظامیان این مشکل برطرف شد.
نیروهای ارتش عراق از 23 مه گذشته حملاتی را با حمایت جنگندههای ائتلاف ضدداعش برای بازپسگیری شهر فلوجه آغاز کردند. گرچه بسیاری از مقامات، داعش را در شهر فلوجه شکستخورده مینامند، اما در دوسال اخیر که این شهر به دست نیروهای داعش بود، افراد زیادی از غیرنظامیان، به دلایل مختلف جان خود را از دست دادند. عدهای در شهر، به دست نیروهای داعش و عدهای نیز در درگیریهای میان دولت و نیروهای داعش، بهعنوان سپر انسانی کشته شدند. در این میان، افرادی هم بودند که به هنگام فرار از این منطقه، جان خود را از دست دادند. سازمان ملل متحد میگوید، از آغاز عملیات ارتش برای بازپسگیری فلوجه در اواخر ماه مه حدود ۴۲هزار تن از مردم این شهر پا به فرار گذاشتند.
گرسنگی، تشنگی، یا مرگ به هنگام فرار
به گزارش خبرگزاری آلمان، دویچه وله، بیش از ۲۷هزار نفر به گزارش نهاد امدادی «شورای پناهجویان نروژ» از فلوجه گریختهاند که برخی از آنها در راه جان باختهاند. این افراد در تلاش حفظ جان، ناچارند از رود فرات بگذرند اما درچند مورد قایقهای فرسودهشان واژگون شده و سرنشینان آنها غرق شدهاند. بسیاری روی لاستیک خودرو یا محفظههای بزرگ پلاستیکی از فرات میگذرند، درحالی که شنا بلد نیستند. بخت برگشتگانی هم بودهاند که غرق نشدهاند اما روی فرات هدف گلوله داعش قرار گرفتهاند. همچنین، فلوجه از هفتهها قبل با کمبود آب آشامیدنی سالم و مواد خوراکی روبهرو بوده است. یک کیلو برنج حدود ۵۰ یورو قیمت دارد. زنی اهل فلوجه که توانسته فرار کند، درحالی که میگرید، به امدادگران میگوید که مردم از گرسنگی خوراک دام میخوردند. سازمانهای امدادی میگویند غالب مردم فلوجه از ماهها پیش تاکنون تنها خرمای خشک خوردهاند. درخلال درگیری طرفین در فلوجه، آوارگان بیشترین آسیبها را متحمل شدهاند.
آینده تاریک
با همه این تفاسیر و مشکلات و هزینههایی که مردم دادهاند، سوالی اساسی که سر برمیآورد، این است که تا چه اندازه، بازپسگیری فلوجه اهمیت دارد؟
خبرگزاری الجزیره، در مقالهای با عنوان «آیا فلوجه، پایانی برای داعش در عراق است؟» مینویسد: یکی از مهمترین تئوریها در مورد فلوجه میگوید که اگر گروه تروریستی داعش، فلوجه را از دست بدهد، کارش در عراق به پایان خواهد رسید. زید العلی، یک محقق عراقی میگوید: «راهحل طولانیمدت در مورد داعش در عراق، نیازمند چیزی بیش از بازپسگیری مناطق تحت اشغال تروریستهاست». حدود 10روز پیش، الجزیره درمصاحبهای با زیدالعلی، محقق عراقی و نویسنده کتاب «مبارزه برای آینده عراق» از او در مورد اهمیت فلوجه در جنگ مقابل داعش در مقیاس گسترده در عراق داشته است. زیدالعلی میگوید: «قطعا فلوجه، پایگاه مرکزی و مهمی برای داعش است. بیش از دوسال است که این قلمرو، دراختیار داعش است. این زمان، بسیار بیشتر از زمان اشغال سایر مناطق است. این سخن به آن معناست که نیروهای داعش، بیش از هرجای دیگری فرصت تثبیت قدرت خود را در این منطقه (فلوجه) داشتهاند. آنها میزان قابل توجهی از سربازانشان را درمحدوده دفاعی شهر قرار دادهاند و در نهایت، فلوجه، به مثابه یک سمبول است که از دست دادن آن، ضربه بزرگی به اعتبار داعش خواهد زد. این امری حتمی است و سرانجام داعش این شهر را از دست خواهد داد. منابع داعش بهطور قابل توجهی زیر فشار قرار دارد. داعش به زودی قدرت و کنترل خود را در فلوجه، موصل و همه خاک عراق از دست خواهد داد.»
زیدالعلی، معتقد است که بازپسگیری این مناطق از دست داعش، ارزش زیادی ندارد، چراکه داعش و داعشیان (افکار داعش) دوباره درعراق قدرت خواهند گرفت: «با پس گرفتن این شهرها، بازهم تصویر طولانیمدت عراق، تاریک است. راهحل طولانیمدت در مورد داعش درعراق، نیازمند چیزی بسیار بیشتر از بازپسگیری مناطق تحت اشغال تروریستهاست. اگر دولت عراق میخواهد که از قدرت گرفتن دوباره داعش (یا هر نسخهای از آن) جلوگیری کند، باید اقدامات گسترده و جامعی صورت بدهد. منظورم از این اقدامات گسترده، اصلاح بزرگی است که باید بخش امنیت، بخش قضائی (حتی دادگاهها)، زندانها و مواردی از این دست را در بربگیرد. همه این تغییرات باید صورت بگیرد، نه به خاطر قوت قلب دادن [صوری] به مردم، از اینکه حالا با آنها با عدالت بیشتری رفتار خواهد شد؛ بلکه به این دلیل که مردم اطمینان حاصل کنند که مجرمان، مجازات و افراد بیگناه، محافظت خواهند شد. چیزی که تا امروز انجام نشده است. بنابراین تنها راهحل طولانیمدت به منظور از بین بردن داعش و گروههایی مانند آن درعراق، سیستم سیاسی است. یعنی اینکه باید سیاستمداران در این کشور، پاسخگو باشند».
با همه این اوصاف، اگرچه داعش در فلوجه شکست خورده و شاید چیزی تا پایان داعش درعراق نیز باقی نمانده باشد، اما این موضوع بسیار محتمل است که نیروهای دلبسته داعش و افراطگرایانی که با آنها بیعت کردهاند، درکشورهای اروپایی و آمریکا دست به عملیات تروریستی پراکندهای بزنند تا شاید بتوانند انتقام «شکست در فلوجه» را بگیرند.