|  اسفندیار آزاد  |  روانشناس |

بحران‌ها به‌طورکلی به دو دسته بحران‌های فردی و اجتماعی طبقه‌بندی می‌شوند. ما گاهی با یک بحران خانوادگی روبه‌رو هستیم که فرد در مواجهه با آن ممکن است دست به خودکشی بزند و گاه یک بحران اجتماعی داریم که جامعه را به سمت انزوا پیش می‌برد. نکته‌ای که باید در مورد بحران‌ها به آن توجه ویژه‌ای شود این است که بحران یک فوریت است و به همین دلیل نیاز به پاسخ فوری دارد. درواقع بحران یک حالت آشفتگی است که ایجاد می‌شود و فرد توانایی مقابله با آن را ندارد بنابراین باید هر چه سریع‌تر و تا قبل از این‌که در فرد یا جامعه ماندگار شود دنبال راهکار باشیم. این‌که یک بحران اجتماعی یا فردی به سلامت طی شود از ضروریات است چرا که بحران‌ها نظام روانشناختی افراد را به‌هم می‌ریزد و باعث دلهره و اضطراب می‌شود و می‌تواند فرد را به ناتوانی در انجام
کارهایش بکشاند.
فردی که توانایی حل مسائل را نداشته باشد دچار توقف می‌شود و این توقف می‌تواند او را به نابودی بکشاند. همین ایستایی و عدم تحرک را می‌توان به کل جامعه تعمیم داد که کم‌کم بي‌تفاوتی افراد باعث به وجود آمدن یک بي‌تفاوتی کلی می‌شود و جامعه را با مشکل مواجه می‌کند. در مواقع اینچنینی و زمانی که فرد یا جامعه دچار مشکل می‌شود مهم‌ترین راه‌حل این است که نیازهای افراد شناسایی شود. مثلا در مورد زلزله مهم‌ترین کاری که می‌توان کرد بر طرف کردن نیازهای اولیه است. این‌که یک محیط امن برای افراد زلزله‌زده آماده شود تا از بحران اولیه عبور کنند. در مرحله دوم باید سراغ مسائلی رفت که برای افراد امنیت به همراه داشته باشد. باید آسیب‌پذیری‌ها پوشانده شود تا بتوانیم توانایی فرد را به او بازگردانیم. باید هیجانات منفی از فرد دور شود و در عین حال که تلاش می‌کنیم نقش یک شنونده خوب را بازی کنیم فرد را به شرایط عادی زندگی‌اش برگردانیم. مشاوره‌ها همواره بعد از بحران نقش اساسی دارند. این موضوع هم در بحران فردی و هم اجتماعی صدق می‌کند. در یک بحران اجتماعی که کل جامعه با آن درگیر می‌شود مراکز حمایتی و رسانه‌ها نقش اساسی دارند و می‌توانند طول مدت افسردگی‌های جامعه را کاهش دهند. در هرنوع بحرانی اصولا بردن افراد به شرایطی که در گذشته داشتند می‌تواند کمک‌کننده باشد. به اضافه این‌که تغییر حتما باید در سبک زندگی به وجود بیاید و تنها به حرف‌زدن و مشاوره اکتفا نشود. کسب اطمینان دوباره یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که فرد را از یک بحران فردی یا اجتماعی رها می‌کند.