فاطمه طاهری| مسأله اعتیاد یکی از معضلات جدی در جامعه ایران است که مسئولان و کارشناسان در سهمگین بودن تبعاتش برای آینده کشور اتفاق نظر دارند و بسیاری از نهادها و ارگان‌های مسئول به سهم خود برای مقابله با آن وارد میدان شده‌اند اما هنوز مشکلات زیادی وجود دارد.
معلم موضوع انشای دانش‌آموزان را روی تخته‌سیاه نوشت: «چه‌کسی قهرمان زندگی شماست» به حرف‌های همکلاسی‌هایش که گوش می‌دهد، همگی پدران‌شان را به‌عنوان قهرمان انشای خود انتخاب کرده‌اند. این‌که چه‌کسی قهرمان زندگی‌اش است، تمام ذهن کوچکش را درگیر کرده بود. تمام مسیر برگشت به خانه را در فکر غوطه‌ور شده بود که ناگهان آن روز کذایی را به یاد آورد. چشمان معصوم کوچکش را به لبان کبودش دوخته بود که هرازچندگاهی دودی «به سیاهی دستان برادر کوچکش هنگام واکس‌زدن کفش‌های رهگذران»، با بی‌خیالی به بیرون می‌داد.
از صبح چیزی نخورده بود، سرش گیج می‌رفت که ناخودآگاه پایش به بساط «او» می‌خورد و سهمیه آن روزش را نقش بر زمین می‌کند. به دقیقه نمی‌کشد که مزه تلخ دستان زمخت و سنگینش را بر دهان و صورتش می‌چشاند. گریه‌کنان به گوشه انبار که همدم هرروزش شده، پناه می‌برد و بعد چند ساعت که خورشید هم برای استراحت عازم خانه‌اش می‌شود، برادرش برمی‌گردد. می‌دانست که وقتی صدای خنده‌های خواهر کوچکش را نمی‌شنود، باید برای یافتنش به انباری سری بزند که اتفاقا آن روز هم همان‌جا او را می‌یابد.
لبخند می‌زند و از جیبش یک بسته شکلات به او می‌دهد. وقتی بسته شکلات را از دستان برادرش می‌گیرد، دستان سیاه برادر را در ذهن کوچکش با دستان سیاه او مقایسه می‌کند و به برادر می‌گوید: «داداش کاش همه زغال‌ها یک روز به واکس تبدیل بشن تا دستای «بابا» هم مثل دستای تو بشه.» بی‌شمار کودکانی در این کره‌خاکی زندگی می‌کنند که شاید با کمی تغییرات چند خط بالا خلاصه زندگی‌شان را تشکیل دهد.
اعتیاد را به‌عنوان بلای خانمان‌سوز می‌شناسند و دلیلش گستره اثراتی است که یک فرد مصرف‌کننده بر اطرافیانش می‌گذارد. امروزه اعتیاد به نوعی مدرنیزه‌شده که ورود انواع موادمخدر صنعتی گواه این موضوع است. اگرچه گرایش یک فرد به موادمخدر دلایل متفاوتی دارد، ولی می‌توان عوامل محیطی در اجتماع و خانواده را از دلایل مهم تمایل فرد به مصرف موادمخدر دانست. قانون نیوتن می‌گوید هر عملی، عکس‌العملی دارد، بنابراین رفتار مثبت و منفی افراد حاصل محیط منفی یا مثبتی است که مصرف‌کننده در آن زندگی می‌کند.
در این‌جا اهمیت آموزش برای ساخت محیطی سالم مطرح‌می‌شود که می‌تواند از عوامل تاثیرگذار در عدم‌مصرف موادمخدر به‌حساب آید.
به‌گزارش تسنیم از اهواز، موادمخدر از سیگار تا شیشه گرچه تأثیرات متفاوتی بر جسم و روان و در نتیجه زندگی شخصی و خانوادگی فرد می‌گذارد، ولی این مسأله برای همگان واضح و مبرهن است که به هرحال هرگونه موادمخدری بی‌شک اثرات منفی و مخربی دارد که زندگی فرد را دستخوش تغییراتی آشکار و نهان می‌کند.
موادمخدر در مجموع به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1) مواد سستى‌زا موادى هستند که مصرف آن روى سلسله اعصاب مصرف‌کننده اثر گذاشته و در نتیجه فعالیت فکرى و بدنى فرد را سست می‌کند.
مواد سستی‌زا به دو دسته تقسیم می‌شوند: طبیعى مانند استحصالات گیاه خشخاش، تریاک، شیره تریاک و مرفین. مصنوعى مانند هرویین، متادون، پاپاورین، پتیدین، انواع و اقسام قرص‌هاى مسکن و آرام‌بخش.
2) مواد توهمزا که با مصرف این مواد فرد دچار اوهام حسى و بصرى می‌شود. این مواد را‌هالوسینوژن میگویند که به مواد طبیعى ازجمله استحصالات گیاه شاهدانه، حشیش، بنگ، ماریجوانا، گراس، چرس، مسکالین، جو سیاه آفت‌زده، برخى از قارچ‌هاى حاوى مواد توهمزا، دانههاى نوعى نیلوفر وحشی و همچنین مواد مصنوعی ازجمله ال.اس.دی(L. S. D)، دی‌متیل‌تریپتامین (D. M. T)، دیاتیلتریپتامین (D. E. T) می‌توان اشاره کرد.
3) مواد توانافزا که مصرف آن روى سلسله اعصاب تأثیر گذاشته و در نتیجه فعالیت فکرى و بدنى مصرف‌کننده بیشتر شده و باعث هیجان می‌شود. این مواد به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارتنداز: طبیعی مانند برگ کوکا، کوکایین، کراک، برگ و ساقه برخى درختان مثل قات، کراتم و ناس. مواد مصنوعی مانند آمفتامین، متیل‌آمفتامین و ترکیبات آمفتامینها. امروزه برخی از دانش‌آموزان می‌پندارند که با مصرف مقدار جزیی از برخی موادمخدر می‌توانند آب‌دیده‌تر شوند و مدت زمان بیشتری را برای مطالعه داشت باشند که البته این موضوع به عدم‌آگاهی آنان نسبت به آینده یک فرد مصرف‌کننده برمی‌گردد.
آموزش دانش‌آموزان «آینده‌سازان این مرزوبوم» اولویت بسیاری از ارگان‌ها و دستگاه‌ها قرار گرفته که جمعیت هلال‌احمر از این قضیه مستثنا نبوده است. هلال‌احمر همچنان پیشگام بسیاری از مسائل به‌ویژه مسائل بشردوستانه و عام‌المنفعه در سطح کشور است.
محله عاری از دخانیات از طرح‌های بسیار باارزشی است که توسط هلال‌احمر به‌صورت ملی و سراسری هرساله در کشور برگزار می‌شود. خوزستان نیز مانند دیگر استان‌ها نسبت‌به اجرای این طرح جامه عمل پوشانده و توسط جمعیت هلال‌احمر شهرستان‌ها به‌صورت عمومی این طرح را به همت اعضای کانون‌ها به‌ویژه کانون‌های دانش‌آموزی برگزار می‌کند. دکتر علی خدادادی، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر خوزستان درباره اجرای طرح محله عاری از دخانیات اظهار می‌کند: یکی از راه‌های دورکردن دانش‌آموزان از مصرف موادمخدر ارایه آگاهی‌های لازم به آنهاست. دانش‌آموزان، پایه‌های اصلی و اساسی هر جامعه‌ای را تشکیل می‌دهند، بنابراین آموزش آنها زمینه شکل‌گیری جامعه‌ای سالم را فراهم می‌کند. همچنین در راستای اجرای این طرح در خوزستان بیژن فتاحی‌راد، معاون امور جوانان جمعیت هلال‌احمر استان خوزستان می‌گوید: این طرح ملی در 24مدرسه دخترانه و 24مدرسه پسرانه خوزستان در دو مقطع راهنمایی و دبیرستان همزمان با سراسر کشور به مناسبت هفته سلامت و فرارسیدن هفته هلال‌احمر برگزاری شده است.
وی با بیان این‌که ستاد تشکیل‌دهنده این طرح شامل جمعیت هلال‌احمر، آموزش‌وپرورش، شبکه بهداشت و شهرداری می‌شود، می‌افزاید: از اهداف اصلی این طرح می‌توان به آگاهی‌بخشی و ارایه آموزش‌های لازم به آحاد مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان از مضرات مصرف دخانیات و همچنین کسب مهارت «نه»گویی در مقابل پیشنهاد به مصرف مواد مخدر اشاره کرد. داشتن جامعه‌ای سالم با جوانانی هوشیار و زبده اهداف دولتمردان هر کشوری است که به آینده و تثبیت کشورشان در جهان می‌اندیشند. شاید بتوان گفت یکی از راهکارهای رسیدن و عملی‌کردن این اندیشه دورکردن تمام اقشار جامعه از مصرف موادمخدر است، بنابراین علاوه‌بر مسائلی که به تصمیمات کلان برمی‌گردد از جمله قطع تمام راه‌های قاچاق موادمخدر، گسترش مسائل فرهنگی و آموزشی در سطح جامعه و ترویج فرهنگ «نه»گویی به مصرف موادمخدر می‌تواند چنین اندیشه‌ای را محقق‌سازد.