ثمین مامقانی‌نژاد| بیش از پنج دهه از تشکیل نخستین بخش روابط‌عمومی در کشور و چهار دهه از تدوین نخستین قوانین مربوط به وظایف و اختیارات روابط‌عمومی در سازمان‌ها می‌گذرد اما هنوز نگرش صحیحی از نقش کلیدی روابط‌عمومی در سازمان به‌ویژه ادارات شهرستانی و زیرمجموعه شکل نگرفته است.
مهم‌ترین آسیبی که در این زمینه مورد اشاره عموم کارشناسان و فعالان این حوزه در استان مرکزی قرار دارد، نقش‌آفرینی افرادی در این عرصه است که متخصص و حرفه‌ای نیستند و این مسأله در دستگاه‌های شهرستانی بیشتر دیده می‌شود.
به سبب عدم‌آگاهی مدیران از نقش مهم اطلاع‌رسانی و ارتباطات موثر و حرفه‌ای برون‌سازمانی، اغلب افرادی در این حوزه به کار گرفته می‌شوند که قبلا در بخش‌های غیرمرتبط دیگر سازمان فعالیت داشته‌اند و آگاهی زیادی از جایگاه و وظایف گسترده و چند وجهی روابط‌عمومی ندارند.
از سوی دیگر علاوه‌بر نهادهای دولتی، بیش از سه‌هزار واحد صنعتی و تولیدی بزرگ و کوچک و صنایع مادر در استان مرکزی فعالیت دارند و تولیدات برخی از این صنایع به کشورهای دیگر صادر می‌شود؛ این مسأله در رابطه با تبلیغات و اطلاع‌رسانی، اهمیت وجود روابط‌عمومی‌های مسلط، متبحر و کارآزموده را دوچندان می‌کند.
این روابط‌عمومی‌ها هم از جنبه تبلیغات و اطلاع‌رسانی باید قوی باشند و هم از نظر مدیریت ارتباطات سازمانی در درون و بیرون سازمان، ارتباطات داخلی و بین‌المللی و ارتباطات با مردم و رسانه‌ها، باید عملکرد مطلوبی داشته باشند.
۲۷اردیبهشت و روز روابط‌عمومی و ارتباطات از آن روزهایی در گذر تقویم نیست که فقط یک نام باشد و بس، بلکه روابط‌عمومی تماما برنامه‌ریزی و عمل است و درواقع در یک جمله می‌توان گفت؛ روابط‌عمومی حرکت دقیق روی مرزهای مشترک دانش و هنر است.
روابط‌عمومی تماما تفهیم و تفاهم است
به‌گزارش مهر، مسعود فراهانی، مدرس دانشگاه در رشته روابط‌عمومی، در گفت‌وگو با مهر در زمینه نقش روابط‌عمومی در سازمان اظهار داشت: در عصری قرار داریم که هر روز شاهد شکل‌گیری فرم‌های جدیدی از رسانه‌های اجتماعی در جامعه هستیم، بنابراین آگاهی و دانش رسانه‌ای مدیر و کارشناسان این واحد برای تحقق یک روابط‌عمومی مدرن و موفق، شاخصه‌ای بسیار مهم است.
وی با بیان این‌که روابط‌عمومی در حقیقت چشم و گوش سازمان است و نقش پل ارتباطی را بین سازمان و مخاطبان ایفا می‌کند، گفت: روابط‌عمومی چیزی جز تفهیم و تفاهم متقابل در داخل و خارج از سازمان نیست و کارگزاران واحد روابط‌عمومی باید افرادی صبور، آشنا به فن سخنوری، آشنا به مفاهیم هنر و دارای اطلاعات عمومی و تخصصی بالا باشند.
وی با اشاره به شاخصه‌های مهم موفقیت روابط‌عمومی‌ها در استان گفت: برای این‌که شاهد روابط‌عمومی‌های بیش از پیش موفق و کارآمد در استان باشیم؛ باید افراد متخصص، باتجربه، آگاه و تحصیلکرده در این حوزه برای فعالیت در روابط‌عمومی درنظر گرفته شوند.
فراهانی گفت: روابط‌عمومی‌ها در صورت عملکرد صحیح، نقش تاثیرگذار و ارزنده‌ای در موفقیت دستگاه‌های دولتی و خصوصی ایفا می‌کنند که البته این نقش بیش از پیش نیاز به شناخته‌شدن از سوی مدیران و مردم و حتی خود کارگزاران روابط‌عمومی‌ها دارد.
وی تصریح کرد: درخصوص تولید محتوای رسانه‌ای، روابط‌عمومی‌ها باید دقیق‌تر و موشکافانه‌تر عمل کنند، زیرا گاهی یک واژه بهتر از جمله‌ها و گاهی یک قطعه عکس بهتر از ساعت‌ها حرف و بحث می‌تواند در دل مخاطب بنشیند و اثرگذاری داشته باشد.
فراهانی افزود: فعالیتی كه روابط‌عمومی انجام می‌دهد ارتباطی است که از دیدگاه نظری «علم»، از جنبه عملی و اجرایی «فن» و از جنبه خلاقانه و زیبایی‌شناختی «هنر» است.
به‌گفته وی، روابط‌عمومی در‌حقیقت بانك اطلاعات، مغز متفكر سازمان و پل ارتباطی آن با افكار عمومی و مخاطبان است و کارگزار روابط‌عمومی باید خصوصیت‌هایی همچون قانون‌مداری، نظم، شجاعت ابراز عقیده، تحمل شنیدن آرای مخالفان، احترام به حقوق فردی و اجتماعی دیگران و صداقت را داشته باشد.
فراهانی با اشاره به این‌که روابط‌عمومی دارای جایگاه زیربنایی و یکی از مبانی توسعه سازمانی است، تصریح کرد: ارتقای جایگاه روابط‌عمومی‌ها در هر سازمان در موفقیت آن نقش چشمگیری دارد.
روزمرگی مهم‌ترین آفت روابط‌عمومی‌ها
عضو هیأت‌رئیسه شورای هماهنگی روابط عمومی‌های استان مرکزی در گفت‌وگو با مهر اظهار داشت: از مهم‌ترین آفت‌هایی که در حال‌حاضر دامنگیر برخی روابط‌عمومی‌ها در استان شده روزمرگی و عدم‌برنامه‌ریزی فعالیت‌های روابط‌عمومی است.
مهدی میرزابابایی گفت: روابط‌عمومی‌ها باید با حضور افراد متخصص در این عرصه جایگاهی پویا پیدا کنند و مشاور و بازوی اصلی مدیران سازمان باشند اما فرو‌رفتن در روزمرگی، انجام برخی کارهای روتین و عدم‌خلاقیت در کار روابط‌عمومی‌ها باعث آسیب در این حوزه شده است.
وی افزود: نکته دیگر در زمینه جایگاه روبط‌عمومی‌ها در دستگاه‌های استان، عدم‌اعتقاد به تعریف قانونی وظایف و اختیارات روابط‌عمومی از سوی مدیران و سایر بخش‌های سازمان است، به این معنی که در قانون، وظایف روابط‌عمومی و اختیاراتی که دارد به خوبی تبیین شده اما در عمل به اجرا درنمی‌آید.
مدیر روابط‌عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی اراک با بیان این‌که علاوه‌بر باور مدیران به جایگاه کلیدی روابط‌عمومی؛ توانمندی و تخصص افرادی که در این حوزه به کار گرفته می‌شوند نیز اهمیت زیادی دارد، گفت: در برخی روابط‌عمومی‌ها علم و هنر پیاده‌سازی وظایف وجود ندارد و برخی دیگر نیز انگیزه و رغبتی برای کار ندارند که این یکی دیگر از آسیب‌های روابط‌عمومی‌ها در استان است، چراکه کار در این حوزه علاوه‌بر علم و هنر، انگیزه بسیار و حتی از‌خودگذشتگی می‌طلبد.
میرزابابایی خاطرنشان کرد: روابط‌عمومی برای این‌که صرفا جایگاه تبلیغی پیدا نکرده و درگیر روزمرگی نشود، باید برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت و همچنین خلاقیت را سرلوحه کار خود قرار دهد.
نگاه مدیران به روابط‌عمومی‌ها
باید یک نگاه کلان باشد
قاسم عسگری، عضو شورای هماهنگی روابط‌عمومی‌ها و مدیر روابط‌عمومی کمیته امداد استان مرکزی نیز در گفت‌وگو با مهر در این زمینه گفت: مهم‌ترین لازمه کار روابط‌عمومی در سازمان‌های مختلف تخصص، تعهد و صداقت است و در کنار آن مدیران هم باید به دید گسترده‌تر و تخصصی‌تری از جایگاه روابط‌عمومی‌ها در استان دست یابند.
وی افزود: عدم‌شفاف‌سازی از عملکرد دستگاه‌ها بین مردم و اصحاب رسانه، نداشتن برنامه کاری منسجم در روابط‌عمومی‌ها، کمرنگ‌شدن رسالت روابط‌عمومی در برخی از دستگاه‌ها، موازی‌کاری در بعضی از فعالیت‌های روابط‌عمومی، تعاملات ضعیف کارکنان دستگاه‌ها و روابط‌عمومی‌ها با یکدیگر، نبود افکارسنجی دقیق و تحلیل محتوایی از برنامه‌های پیاده‌شده توسط روابط‌عمومی و کمبود اعتبارات با توجه به گسترده‌بودن وظایف و فعالیت‌های روابط‌عمومی، ازجمله مهم‌ترین آسیب‌ها و مشکلات بخش روابط‌عمومی در سازمان‌های استان است. عسگری بیان داشت: لازمه درخشش روابط‌عمومی در سازمان‌های استان این است که نگاه مدیران دستگاه‌ها به واحد روابط‌عمومی یک نگاه کلان باشد، نه خرد و این نگاه باید به تمامی کارمندان و بخش‌های سازمان تعمیم داده شود.
عضو شورای هماهنگی روابط‌عمومی‌های استان مرکزی گفت: باتوجه به این‌که امروز ابزارهای مختلفی برای اطلاع‌رسانی و ارتباط با مردم در دست روابط‌عمومی‌ها قرار دارد، سازمان‌ها باید از تریبون روابط‌عمومی‌ها با مردم ارتباط بگیرند و مردم استان باید از طریق روابط‌عمومی‌ها نسبت‌به اخبار و تحولات استان در حوزه‌های مختلف مطلع‌شوند و درصورتی که این فعالیت‌ها از حوزه روابط‌عمومی‌ها خارج شود، ممکن است نتیجه منفی و معکوس و بی‌اعتمادی به‌دنبال داشته باشد.
وی افزود: در جلسات شورای هماهنگی روابط‌عمومی‌های استان، باید نقاط قوت و ضعف و مشکلات به‌درستی بررسی شده و برای رفع مشکلات و ارتقای فعالیت‌های روابط‌عمومی‌ها، برنامه‌ها و چشم‌اندازهای کوتاه‌مدت و بلندمدت تدوین شود. با توجه به آنچه گفته شد روابط‌عمومی یک کار تخصصی و حرکت روی مرزهای مشترک علم، فن و هنر است که برای موفقیت در آن باید از افراد دارای دانش لازم و شناخت کافی بهره‌مند شد. از آن‌جا که روابط‌عمومی به‌عنوان بازوی مدیریت سازمان در داخل و بیرون از سازمان ایفای نقش می‌کند، وجود مدیریت آگاه و آشنا به نقش‌های روابط‌عمومی در تمامی نهادهای استان، پشتیبان خوبی برای ارتقای روند اطلاع‌رسانی در استان مرکزی است.