تقريبا ترديدي نيست كه بزرگترين رويداد فرهنگي در كشور ما نمايشگاه سالانه كتاب است؛ نمايشگاهي كه در كنار جشنواره سينمايي فجر هر سال بيشترين مخاطبان را به خود جذب ميكند. فرق مهمي كه ميان اين دو وجود دارد اين است كه جشنواره فيلم متمركز نيست و در سينماهاي گوناگون به نمايش درميآيد و از نظر اجرايي مشكلي را براي رفتوآمد شهري ايجاد نميكند، ضمن اينكه استقبال از آن محدودیت دارد و به اندازه نمايشگاه كتاب نيست؛ زيرا نياز به تهيه بليت دارد و تقاضا براي حضور شهرستانيها در این جشنواره نيز مثل نمايشگاه كتاب نيست؛ در حالي كه نمايشگاه كتاب به دلايل گوناگون پرمخاطبتر و البته به لحاظ مکانی متمركز است و به همين دليل رفتوآمد به آن يكي از مشكلات مهم در بازه زماني نمايشگاه است. هنگامی كه نمايشگاه در محل دايمي نمايشگاههاي تهران برگزار ميشد، تقريبا تمام بزرگراههاي منتهي به نمايشگاه به حالت بسته درميآمد و مردم بهويژه كساني كه از آنجا بايد عبور میكردند، دچار مشكل ميشدند. چند سالي بود كه نمايشگاه به محل مصلي آمده بود كه اين نيز مشكلات خاص خود را داشت؛ هم از حيث تناسب محيط با نمايشگاه و هم از جهت رفتوآمد؛ تا اينكه شهر آفتاب بهعنوان يك محل مناسب براي نمايشگاهها در نظر گرفته شد؛ اگرچه اين محل به لحاظ ساختار کلی براي نمايشگاه بسيار مناسب است و اصولا با همين هدف ساخته شده است، ولي در عين حال به علت آنكه نخستين سالي است كه نمایشگاه در آنجا برگزار ميشود، ممكن است واجد مشكلاتي باشد. مشكل عمده ديگر آن رفتوآمد و خدمات عمومي در محل نمايشگاه است.
اگر خطوط 6 و 7 مترو تاكنون راه افتاده بود، ميتوانستيم با اطمينان بيشتري اظهارنظر كنيم كه از حيث رفتوآمد به شهر آفتاب نهتنها مشكلي وجود ندارد، بلكه به احتمال فراوان از دسترسي به دو محل قبلي راحتتر است. با اين حال اگر تعداد قطارهاي شهري براي بازه زماني نمايشگاه به اندازه كافي در دسترس باشد، هنوز هم ميتوان اميدوار بود كه رفتن به اين نمايشگاه سادهتر از رفتن به نمايشگاه بينالمللي باشد؛ حداقل اينكه انتظار داریم سختتر نباشد. بهعلاوه رفتوآمد به شهر آفتاب براي كساني كه از شهرستانها ميآيند بسيار راحتتر است. بدون ترديد آمدن به داخل شهر و رسيدن به مصلي براي شهرستانيها سختتر از آمدن از شهرستان تا شهر آفتاب است. ترديدي نيست كه در شروع كار مشكلاتي خواهد بود؛ ولي ميتوان اطمينان داشت كه در سال آينده و با بهرهبرداري از خطوط جديد مترو و رفع نقايص و نيز افزايش قطارها مشكل مهمي به نام رفتوآمد وجود نخواهد داشت. ولي مسأله خدمات ديگر نمايشگاه محل سوال است؛ این خدمات شامل سرويسهاي بهداشتي، تغذيه و آب، اينترنت، فضاي استراحت، پست، سالنهاي گوناگون براي ارتباط ميان نويسندگان و مخاطبان و جلسات جنبي، مسأله تهويه و هواي سالم و مطبوع و محيط مناسب و... ممكن است در حد انتظار نباشد و اين نيز دور از انتظار نيست زيرا هنوز نمايشگاه بهطور کامل راهاندازي
نشدهاست و با همكاري و همراهي بازديدكنندگان و مسئولان نمايشگاه ميتوان اين مشكل را در حد ممکن كاهش داد. خاطرهاي كه از نخستين نمايشگاه در ذهن بازديدكنندگان باقي خواهد ماند اثرات زيادي بر ادامه كار شهرآفتاب و نمايشگاه كتاب خواهد گذاشت؛ مسأله مهم اين است كه اين كار و جابجايي بايد انجام ميشد پس بهترين راه كوشش براي رفع مشكلات آن است.
نكته مهم ديگري كه بايد به آن توجه كنيم، حضور اهل قلم و نويسندگان در نمايشگاه است. اگر نويسندگان، نمايشگاه را فرصتي براي عرضه هر چه بهتر آثارشان و نیز ارتباط با مخاطبان ميدانند، پس بايد در جهت تقويت و تحكيم آن نيز پيشگام باشند. اگر در سالهاي گذشته يك بار و يا چند ساعت در نمايشگاه حاضر ميشدند، امسال ميتوانند دفعات بيشتر و با طول زمانی بيشتري حاضر شوند. البته فراهم كردن امكانات مناسب و لازم برای ایجاد ارتباط ميان خوانندگان و نويسندگان نيز از وظايف مديريت نمايشگاه است. اگر مديريت نمايشگاه قصد دارد كه همه افراد ذينفع ازجمله خوانندگان، نويسندگان و ناشران از محل جديد استقبال كنند، لازم است كه بهجز نمايشگاه، برنامههای جنبي را نيز در اولويت قرار دهد؛ از جمله اینکه اهل فرهنگ و سياست را به آنجا دعوت كنند. چه خوب است كه حتي مسئولان نيز با مترو به نمايشگاه بروند تا حس بهتري براي بازديدكنندگان به وجود آيد. شهر آفتاب محلي نمايشگاهي است چه بهتر كه با نمايشگاه كتاب افتتاح شود. كتابي كه در سالهاي گذشته مهجور بوده و در اين دو سال اخير دوباره جاني، هر چند اندک، گرفته است و اميدواريم كه هر روز قويتر شود.