ایلنا| سنگنگارهها و محوطههای باستانی منطقه کوچری در استان اصفهان با آبگیری یک سد در خطر مدفونشدن در زیر آب قرار گرفتهاند.سد کوچری گلپایگان که ساخت آن از سال ۸۷ با هدف تامین آب شرب و تولید برق آغاز شده بود، در منطقهای قرار گرفته که از نظر ویژگیهای باستانشناسی و میراث فرهنگی ویژگیهای بارزی دارد؛ ازجمله آنکه بزرگترین مجموعه سنگنگارههای کشور در این منطقه قرار دارد و به گفته باستانشناسانی که در این منطقه کار کردهاند، تاکنون در این منطقه ۱۴ محوطه و تپه باستانی و ۶ گورستان و تعداد زیادی نقوش صخرهای شامل ۳۴۵ تکنگاره، ۴۶۳ تکمجموعه و ۳۶ گروه مجموعه و در مجموع ۲۵۰۰ نقش کشف شده است.با وجود چنین شرایطی در این منطقه، آبگیری این سد در آینده برای کنشگران حوزه میراث فرهنگی و نهادهای مدنی نگرانیهایی را به وجود آورده است؛ زیرا که ممکن است بخشی از این آثار به زیر آب بروند.
امکان جابهجایی بخش محدودی از سنگنگارهها وجود دارد
حمیده چوبک رئیس پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه مجوز این سد در سالهای گذشته داده شده است، میگوید: براساس قراردادی که ما با مسئولان سد داشتیم، سنگنگارههای این منطقه باید جابهجا شوند و عملیات نجاتبخشی انجام بگیرد و حتما اول باید جابهجایی سنگها را داشته باشیم و سپس سد آبگیری شود.او ادامه میدهد: برخی سنگنگارهها در صورت جابهجایی تخریب میشوند و برخی دیگر نیز به خاطر بافتی که دارند در صورت جابهجایی خرد خواهند شد؛ به همین دلیل نیز تنها تعداد محدودی از سنگنگارهها منتقل میشوند.چوبک با بیان اینکه سدی در اوایل پهلوی دوم در این منطقه ساخته شده بود که آثار زیادی را زیر آب برد، توضیح میدهد: سد کنونی برای تقویت آن سد است و شاید چارهای جز ساخت آن نبود؛ اما از نظر پژوهشکده باستانشناسی همه این سدها، آثار تاریخی ما را به خطر انداختهاند که امیدواریم در سطح کشور تجدیدنظری در مورد ایجاد این سدها صورت بگیرد.رئیس پژوهشکده باستانشناسی اظهار میکند: البته مطالعاتی انجام شده و عملیاتهای نجاتبخشی پیش از بهرهبرداری از سدها وضع را بهتر کرده است. ما هم از آنجا که بحث تامین آب شرب مطرح است، همکاریهای لازم را انجام میدهیم و پذیرفتهایم که آثار جابهجا شود.
کاوشهای دو منطقه هنوز باقی مانده است
کاظم عرب سرپرست هیأت باستانشناسی کوچری نیز با اشاره به اینکه آبگیری سد برخی از آثار را به زیر آب میبرد، میگوید: ۴ محوطه در کوچری قرار بود، کاوش شود که کاوشهای ۲ محوطه انجام شده و کاوشهای ۲ محوطه هنوز باقی مانده است. او ادامه میدهد: اگر سد آبگیری شود، دو منطقه کاوش نشده و بخش اعظم سنگنگارهها به زیر آب میروند.این باستانشناس توضیح میدهد: باید تدبیری اندیشیده شود که هم نقوش نجاتبخشی شوند و هم سد آبگیری شود؛ اما وضع بلاتکلیفی کنونی به خاطر عدم تصمیم مناسب و کشمكشها ایجاد شده است، درحالیکه باید فرابخشی به این موضوع نگاه کنیم.