شهروند| ماراتن هر ساله تعیین کف دستمزد، امسال هم با ناخشنودی بدنه کارگری کشور به پایان رسید تا سال جاری تنها تفاوتش با گذشته این باشد که حداقل یک هفته زودتر از سالهای قبل این نرخ به نتیجه برسد و پایان زودتر از همیشه این مذاکرات اعلام شود. پس ازحدود یک ماه خبرهای متعدد درباره حداقل هزینهها و بررسیهای مختلف درباره سبد هزینههای کارگری و توافقهای احتمالی، سرانجام دستمزد سال آینده براساس میزان نرخ تورم مقطعی سال 94 حدود 812 هزار تومان تعیین شد. این میزان افزایش دستمزد امسال نیز چون سنوات گذشته فقط به اندازه تورم یعنی 14درصد افزایش یافت تا عقبماندگی مزد برای سالهای طولانی (در دولت قبل) به قوت خود باقی بماند. افزایش براساس نرخ تورم درحالی انجام میشود که در ماده 40 و 41 قانون کار عنوان شده که تعیین دستمزد براساس دو شاخص اصلی یعنی میزان افزایش نرخ تورم و هزینه سبد معیشت خانوار تعیین میشود. در واقع با در نظر گرفتن خط فقر و میزان کالری مورد نیاز برای سلامت و زندگی یک خانوار چهار نفره باید تعیین دستمزد شود. اما در طول سالهای دولت گذشته، به دلیل بیتوجهی به کاهش قدرت خرید خانوار و افزایش بیرویه هزینههای معیشت بند دوم ماده 41 قانون کار از اذهان عمومی پاک شد.
این موضوع در طول مدت زمان سیو چند سال گذشته و بهخصوص پس از پایان جنگ ادامه داشته اما در 10سال گذشته (دولتهای نهم و دهم) این روند و بیتوجهی به هزینه سبد معیشت خانوار شدت گرفت و بهطور کلی از محاسبات حذف شد.
کاهش سالبهسال قدرت خرید
هر ساله از مهرماه تا پایان سال که دستمزد تعیین میشود؛ کمیتههای کارگری در همه استانها تشکیل جلسه میدهند و هزینه سبد معیشت خانوار را در استانهای مختلف محاسبه و تعیین میکنند. با این محاسبه هزینه خانوار به دست میآید؛ اما در نهایت باز هم تعیین مزد در همان شورای سهگانه و بدون توجه به هزینههای واقعی زندگی خانوارهای کارگری تعیین میشود.
امسال هم با روال هر ساله این جلسات در استانها برگزار شد و البته نتیجه این جلسات که در بهمنماه هم اعلام شد، بسیار قابل توجه بود. هزینه سبد معیشت خانوار چهارنفره کارگری در سال 94 حدود 2میلیون و 744هزار تومان تخمین زده شد. همین رقم نشان میداد که قدرت خرید (با توجه به کف دستمزد 712هزار تومانی سال 94) حدود 344هزار تومان نسبت به سال ماقبل کاهش پیدا کرده است.
اما هنوز هم هیچکدام از این کاهشها نتوانسته طرفهای سهگانه شورایعالی دستمزد را قانع کند که با توجه به جمیع شرایط و بهخصوص قدرت خرید کارگران تصمیم به اعلام کف دستمزد کنند.
دستمزدی که امروز برای بخش کارگری و در واقع مشمولان قانون کار اعلام میشود دو خطر بالقوه را با خود دارد؛ یکی کاهش ورودیهای صندوق تأمین اجتماعی و دیگری کاهش و حتی منفی شدن بهرهوری در مشاغل کارگری و مشابه آن. از طرف دیگر هم نهادهای کارفرمایی بهشدت معتقدند که در طول سالها و بهخصوص چند سال اخیر که رکود عمیقتر شده هرگونه افزایش بیش از حد انتظار میتواند به ریزش نیرو چند برابر اشتغال مورد انتظار منجر شود. در هر صورت معمای تعیین کف دستمزد هر سال بیش از سال قبل پیچیدهتر میشود و نیاز دارد تا راهحلهای چندجانبه برای آن اندیشیده شود. راهحلهایی که بتواند قدرت خرید کارگران را افزایش دهد.
جدول کامل مزایای جدید کارگران
حداقل مزد سال ۹۵ از ۷۱۲هزار و ۴۲۵ تومان به ۸۱۲هزار و ۱۶۴ تومان، بن نقدی نیز ۱۱۰ هزارتومان، حق مسکن ۴۰ هزار تومان، سنوات روزانه ۱۰۰۰ تومان و حق اولاد یک فرزند نیز ۸۱۲۱۶ تومان تعیین شد.
مصوبه شورایعالی کار از ابتدای فروردینماه سال آینده لازمالاجرا خواهد بود. در عین حال حق بن نقدی کارگران بدون تغییر ۱۱۰هزار تومان، وعده افزایش حق مسکن از ۲۰ به ۴۰هزار تومان، حق سنوات بدون تغییر روزانه ۱۰۰۰ تومان، حق اولاد یک نفر از ۷۱۲۴۱ تومان به ۸۱۲۱۶ تومان و حداقل مزد روزانه نیز از ۲۳۷۴۷ تومان به ۲۷۰۷۲ تومان افزایش مییابد. تا یکی دو روز آینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابلاغیه مصوبه روز گذشته شورایعالی کار را برای اجرا به تمامی واحدهای مشمول قانون کار کشور ارایه خواهد کرد.
تخمین میزان عیدی ۹۵ کارگران
با اعلام حداقل دستمزد سال آینده کارگران، پیشبینی میشود میزان عیدی سال آینده حداقل یکمیلیون و ۶۲۴ هزارتومان و حداکثر نیز دومیلیون و ۴۳۶ هزار تومان برسد. حداقل عیدی سال آینده کارگران یکمیلیون و ۶۲۴هزار تومان خواهد بود. حداکثر عیدی سال ۹۵ نیز بر مبنای ۳ برابر حداقل دستمزد تعیین شده، دومیلیون و ۴۳۶هزار تومان است. البته ارقام دریافتی مشمولان قانون کار در سال آینده به نسبت حقوق پایه متفاوت است ولی نمیتواند کمتر از ۲ برابر حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار و همچنین بیشتر از ۳ برابر آن باشد؛ درواقع سقف عیدی پایان سال ۹۵ به میزان دومیلیون و ۴۳۶هزار تومان است.
بنابراین کارگرانی که در سالجاری برابر با ۲ پایه حقوق ۷۱۲هزار و ۴۲۵ تومانی مصوب شورایعالی کار یکمیلیون و ۴۲۴هزار و ۸۵۰ تومان عیدی دریافت کردهاند در سال آینده به میزان یکمیلیون و ۶۲۴هزار و ۳۲۸ تومان عیدی خواهند گرفت.
همچنین گروههایی که به میزان ۳ برابر حداقل دستمزد ۷۱۲هزار و ۴۳۰ تومانی سال جاری، یعنی دومیلیون و ۱۳۷هزار و ۲۷۵ تومان عیدی دریافت کردهاند در سال آینده این رقم به دومیلیون و ۴۳۶هزار و ۴۹۲ تومان افزایش مییابد.
درباره سایر سطوح مزدی و افرادی که دارای پایه حقوقهای به مراتب بالاتر از مصوبات شورایعالی کار هستند نیز میتوانند به همان نسبت عیدی دریافت کنند به شرطی که میزان دریافت عیدی آنان از ۳ برابر حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار در سال ۹۵ یعنی دومیلیون و ۴۳۶هزار و ۴۹۲ تومان بیشتر نشود.