اسما روانخواه پژوهشگر ا جتماعی
از تبعات و سیاهیهای جنگ بارها گفتهایم و شنیدهایم. سالگذشته میلادی برای بسیاری از مردمان که مجبور بهمهاجرت از خانه و کاشانه خود بودند، سال پررونقی نبود. هزاران آیلان در دریاها غرق شدند. هزاران زن و دختر به اسارت گرفتهشدند و هزاران تجاوز و خودکشی بهوقوع پیوست. چهرهای که جنگ از دنیا برایمان ترسیم کرد، جز تنفر و شکنندگی چیزی بهارمغان نداشت. اما این اتفاقات راهورسم همیشگی جنگ است. در گذشته هم اگر جنگی درمیگرفت، آنان که بیدفاعتر بودند، بیش از سایرین آسیب میدیدند. تابهحال اسم زنانتسلیدهنده را شنیدهاید؟ میدانید وظیفه آنها چه بوده است؟ زنانتسلیدهنده، یکی دیگر از سیاهیهای جنگ است. زنان تسلیدهنده یا Comfort women، زنان و دخترانی بودهاند که توسط امپراتوری ژاپن در طول جنگجهانیدوم مجبور به تنفروشی شدهبودند. بهنظر میرسد، هزاران زن ژاپنی و چینی درمیان این زنان بودهاند. هدف از اجرای چنین پروژهای از زبان نمایندگان ارتش امپراتوری ژاپن، جلوگیری از تجاوزات محتملی بوده است که توسط سربازان علیه غیرنظامیان در جنگها رخ میدهد اما از دیدگاه گروهی دیگر، ترس از نافرمانی سربازان به دلیل شرایط بدشان، دلیل اصلی بهوجود آمدن چنین کمپهایی بودهاست.
در ابتدا زنانی بهصورت داوطلب حاضر به ارایه چنین خدماتی میشدهاند اما با طولانیشدن جنگ، ارتش با کمبود چنین داوطلبانی روبهرو شده و در نتیجه زنان بسیاری را که برای کار در کارخانه یا پرستار دعوت به ارتش میکردند به این کمپها میفرستادند. این کمپها شرایط ناگواری داشتهاند، بهنحویکه بسیاری از این افراد تصمیم گرفتهاند هیچگاه درمورد تجربیاتشان حرفی نزنند. گفته میشود این زنان از حقوقاولیه خود نیز برخوردار نبودهاند و در صورت حاملهشدن مجبور به سقط میشدند. تعداد متوالی سقط در این زنان حتی به ناباروری دایمی بسیاری از آنها انجامیده است. این افراد در صورت آزاد شدن برای حفظ جان خود و خانوادههایشان باید سکوت میکردند. اغلب هیچگاه نتوانستهاند ازدواج کنند و گروهی نیز توسط خانواده و بستگانشان طرد شدهاند.
کره از دیگر کشورهایی است که طی جنگ خود چنین کمپهایی تأسیس کرده است. بهطورکلی به نظر میرسد، استفاده از زنان بهعنوان «تسلی»بخش نیازهای سربازان، یکی از استراتژیهای پنهانی بوده است که در طول جنگهای زیادی استفاده شده و میشود. بسیاری از این زنان پس از پایان جنگ و بازگشت بهخانههایشان، سکوت اختیار کردند اما پس از ۴۵سال تکتک سکوت خود را شکستند و پرده از روی اتفاقات هولناکی برداشتند که خواندش نیز مو را به تن سیخ میکند.
شاید تنها نکته مثبت آن است که در سال ۱۹۹۴ پس از شروع اعتراضات این زنان، دولت ژاپن با تخصیص بودجهای، صندوقی را جهت حمایت از این زنان پایهگذاری کرد و در ادامه نخستوزیر وقت ژاپن نیز در نامههایی به تکتک این زنان از آنها بهخاطر زجرها و دردهایی که کشیدهاند، عذرخواهی کرد. رفتارهای اینچنینی مقداری از درد این افراد را کاسته است اما همچنان این افراد خواستار اطمینانیافتن از این موضوع هستند که چنین رفتارهایی دیگر برای هیچ زنی اتفاق نمیافتد.
لولا ۷۷ ساله یکی از قربانیان همین سیاستهاست. او درخصوص رنجی که در این سالها کشیده است، میگوید: «من بیشتر از پول، عدالت میخواهم. آنها باید از ما معذرتخواهی کنند. آنها باید به ما اطمینان دهند که چنین رفتارهایی دیگر برای هیچ زنی اتفاق نمیافتد. من خواستهام را با هیچ پولی در دنیا عوض نمیکنم.» صدای سکوت قربانیان جنگ، قربانیان فقر، قربانیان بیعدالتی، بلند است، اگر ما اهل شنیدن باشیم.